Ամբաստանյալը պնդում է, որ ակտը գրել են՝ առանց համապատասխան փաստաթուղթն ուսումնասիրելու

Վանաձոր քաղաքի բնակիչ Սամվել Հարությունյանին մեղադրանք է առաջադրվել ՀՀ քրեական օրենսգրքի 188 հոդվածի 2-րդ մասով. նա մեղադրվում է ապօրինի ձեռնարկատիրական գործունեություն ծավալելու մեջ:

Ըստ մեղադրանքի` Սամվել Հարությունյանը, որպես «Կարատ» ՍՊԸ-ի տնօրեն, ՀՀ էներգետիկայի և բնական պաշարների նախարարությունից ընդերքի օգտակար հանածոների շահագործման նպատակով ստացել է ուսումնասիրության լիցենզիա և պայմանագրի հիման վրա իրավունք է ձեռք բերել Լեռնապատ համայնքի տարածքում գտնվող հանքավայրից իրականացնելու 500 մ³ անդեզիտաբազալտների և գրանիտոիդների փորձնական հանույթ:

Սակայն խախտելով ուսումնասիրման լիցենզիայի պայմանագրի, ինչպես նաև «Ընդերքի մասին» ՀՀ օրենսդրության և «Կոնցեսիայի մասին» ՀՀ օրենքի պահանջները, առանց հատուկ թույլտվության՝ 2010թ. ընթացքում նշված հանքավայրից իրականացրել է 8720 մ³ ապարների, ինչպես նաև 4200 մ³ կավավազի և կավախճի հանույթ: Արդյունահանված ապարները տեղափոխել է «Քարաբերդ» ՍՊԸ-ի տարածքում գործող աղաց, վերամշակել և ստացված խիճը իրացրել է տարբեր ընկերությունների:

Գործը մեղադրական եզրակացությամբ փոխանցվել է դատարան: Այժմ դատաքննության փուլում է:

Դատավարության ընթացքում գործով վկա Կարապետ Սերյոգինը ցուցմունք տվեց այն մասին, որ երկրաշարժից հետո աշխատում է Լեռնապատի քարհանքում, որը, հավանաբար, «Քարաբերդ» ՍՊԸ-ին է պատկանում: Ինքը «Քարաբերդից» է աշխատավարձ ստացել: Քար ջարդող բանվոր է, ջարդող-տեսակավորող սարքի (դրաբիլկայի) վրա է աշխատում: Սամվել Հարությունյանին ճանաչում է որպես տնօրեն: Որպես հանքի վարիչ մատնանշեց Մանվել Հովհաննիսյանին: Նոր` «Կարատ» հանքի մասին ասաց, որ շուտվանից է եղել, Սամվել Հարությունյանը վերաբացել է այն, թե երբ, կոնկրետ չի հիշում: Ցուցմունք տվեց, որ նոր հանքում պայթեցումներ են եղել:

«Հա, դե, պայթեցում եղել ա: Ես մասնակից չեմ եղել, քանի որ մենք ընդեղան հեռու ենք գնացել, որ մեզ բան չըլնի: Տեսել ենք, տենց: Ես պայթեցմանը չեմ մասնակցել»,- ասաց վկան: Նա հաստատեց, որ վերաբացված «Կարատի» հանքից հանույթը բերվել է «Քարաբերդի» տարածքում գործող աղացը, որտեղ աղացվել է:

«Որ ասեմ, չի էկել, սուտ կըլնի, էկել ա: Մեխանիզմը աշխատել ա: Հումքն էլ թափած ա ընդեղ, հանել են, թափել: Աղացել ենք էդ հումքը, ուղղակի չեմ կարա մետրով ասեմ`օրվա մեջ ինչքան են ընդիան աղացել, կամ որ վախտ ա էկել: Էղել ա`չի աղացվել, բայց մեկ էլ ընդեղան էդ ձևի ապրանք ա էկել, էդ գույնի ապրանք»,-ցուցմունք տվեց բանվորը:

Նա նշեց, որ երկու հանքից էլ՝ և «Սարալից», և «Կարատից», հանույթը բերվել է միևնույն աղաց: Ասաց, որ պայթեցումներ ավելի շատ եղել են «Սարալի» հանքում: Հարցին` ո՞ւր էր տեղափոխվում նոր` «Կարատից» հանված հանույթը, պատասխանեց. «Տակին մնացել ա, մեքենան բերել ա, լցրել դրաբիլկի մեջ կամ ընդեղ վերևում տեղ ա էղել»:

Ասաց, որ նոր հանքից բերված հանույթի չափերը չի կարող հիշել: «Քարը բերում են լցնում մեխանիզմի մեջ, աղում: Շիբին ու ավազ են ստանում: Չափերը բան չեմ հիշում: Երեք կողմից էլ եկել ա, 3 էքսկավատոր ենք ունեցել աշխատող, 3 տեղից էկել ա. պահ ա էղել, մեխանիզմը կանգնած ա էղել, չի էկել, էն մեկից ա էկել, որ գիդենայի, կդնեի կհաշվեի: Բայց, դե, աղացել եմ, ուղղակի չեմ կարա հըմի հիշեմ»:

Սամվել Հարությունյանը և նրա պաշտպանը պնդեցին, որ վկան ցուցմունք տա, թե որքան հումք է աղացվել միայն «Կարատի» հանքից: Վկան չպատասխանեց այդ հարցին: Սամվել Հարությունյանը նկատեց, որ հարցաքննվողը միակ գործարքային աշխատողն է և վարձատրվել է ըստ իր կատարած աշխատանքի, ուստի`ամեն օր հաշվել է հանքից կատարված փոխադրումները, աղացած հումքի չափը: Իր հաշվարկած տվյալները նա ամեն օր ճշտել է հանքի վարիչի հետ, գրանցել է և ներկայացրել է գրասենյակ:

Իսկ կանխիկ կամ «լեվի» փող բանվորը չի ստացել: Կարապետ Սերյոգինը հաստատեց ասվածը: Պաշտպանական կողմը շարունակեց պնդել, որ վկան նշի հանքից բերված և աղացված հումքի քանակը: Վկան այդպես էլ չպատասխանեց հարցին:

Պաշտպանական կողմի միջնորդությամբ դատարանը հրապարակեց վկայի նախաքննական ցուցմունքը, ըստ որի` 2009-ի հոկտեմբերից մինչև դեկտեմբեր ամսվա սկզբները շահագործվել է նոր հանքավայրը, որը գտնվում է հիմնական հանքավայրից մոտ 300-400 մետր հեռավորության վրա: Նոր հանքից բերված հումքը տեղափոխվել է «Քարաբերդի» դրաբիլկա, որտեղ Կարապետ Սերյոգինը դրաբիլկայի միջոցով մշակել է այն`ստանալով խիճ և ավազ:

Ըստ նախաքննական ցուցմունքի` հոկտեմբեր-նոյեմբեր ամիսներին մոտավոր հաշվարկով նոր հանքից «Քարաբերդի» դրաբիլկա է տեղափոխվել մոտ 2000-ական մետր խորանարդ հումք, իսկ դեկտեմբերին, քանի որ հստակ չի հիշել, թե քանի օր է աշխատել, ուստի հստակ ցուցմունք չի տվել՝ որքան հումք է տեղափոխվել դրաբիլկա: Այդ ժամանակահատվածում ընկերության տնօրենն է եղել Սամվել Հարությունյանը:

Վկան ցուցմունք էր տվել, որ իր նախնական պատկերացմամբ` հին և նոր հանքավայրերը պատկանել են «Քարաբերդ» ՍՊԸ-ին: Հետագայում է իմացել, որ նոր օգտագործվող հանքը պատկանել է այլ կազմակերպության` «Կարատին»: Թե ում է իրացվել պատրաստի արտադրանքը, չի իմացել:

Նշել է, որ այն տեղափոխվել է տարբեր տեսակի բեռնատար ավտոմեքենաներով Սպիտակ, Ախուրյան, Կիրովական և այլ վայրեր:

Կարապետ Սերյոգինն ամբողջությամն ընդունեց իր նախաքննական ցուցմունքը: Ավելացրեց միայն, որ աղացած քարերի մեջ մեծ քարեր, այսինքն` «բլոգ», չի եղել: «Էդ հանքում բլոգ գոյություն չի ունեցել: Բարձել բերել են, մի քիչ փոքրացրել ենք»,- նշեց վկան:

Սամվել Հարությունյանի պաշտպանը հայտարարություն արեց, որ մեղադրական եզրակացության մեջ վկայի նախաքննական ցուցմունքի նշված փաստը, թե արտադրանք է տեղափոխվել 2000 մ³-ի չափով, բացակայում է: Իսկ պաշտպանական կողմը կարևորում է այդ փաստը, քանի որ վկան միակ գործարքային աշխատողն է և անմիջապես ինքն էլ աշխատեցրել ջարդող-տեսակավորող սարքը, ուստի չափազանց կարևոր է նրա ցուցմունքի մեջ նշված հիշյալ տվյալը:

Գործով վկա Սարգիս Հակոբյանը ցուցմունք տվեց այն մասին, որ 1 տարի որպես բանվոր, քարհատ աշխատել է Սամվել Հարությունյանի «հիմնարկում»` «Սարալի» հանքում: Նա նույնպես Սամվել Հարությունյանին մատնանշեց որպես ընկերության  տնօրեն, ով շահագործում էր հանքը. «Հիմնական տնօրենն ուրիշ մարդ չի եղել, պարոն Հարությունյանն ա եղել ընդեղի և նոր հանքի (տնօրենը)»:

Նախորդ վկայի պես նա էլ ցուցմունք տվեց, որ սկզբում չի իմացել նոր հանքի մասին: «Իմ պատկերացումով դա նույն հանքն ա: Մոտիկ հանք կար, բայց չգիտեինք, որ ուրիշ ա, ինչ ա կոչվում: Ես դրանից տեղյակ չէի` ուրիշ հանք էր, թե ինչ»:

Նշեց նաև, որ աշխատանքի է ընդունվել հանքի վարիչ Մանվել Հովհաննիսյանի կողմից և աշխատել է նրա ենթակայությամբ: Նույնպես ցուցմունք տվեց, որ նոր հանքում պայթեցումներ են եղել: Ինքն անձամբ մասնակցել է երկու պայթեցման. «Լիցքավորում էի անում ու ծածկում էի: Ընդամենը անցքերը ծածկել եմ ու գնացել տուն: Մեզ չէին թողնում պայթեցումների ժամանակ, տուն էին ուղարկում աշխատանքից հետո, որ վտանգ չլիներ»:

Վկան նշեց, որ պայթեցումներին ներկա են եղել Մանվել Հովհաննիսյանն ու Սամվել Հարությունյանը: Ասաց, որ ավելի շատ աշխատողներ, մեխանիզմներ հին հանքում են եղել: Հարցերի միջոցով պարզվեց, որ նոր հանքում պայթեցման աշխատանքներից բացի ինքն ամեն օր աշխատել է հին` «Սարալի» հանքում: Բայց հարցին`քանի՞ պայթեցում է եղել «Սարալում» նույն ժամանակահատվածում, չպատասխանեց:

«Հին հանքում ոչ թե չեմ տեսել, լսել եմ, բայց չեմ մասնակցել»,- ասաց նա: Չպատասխանեց նաև, թե հումքը ինչ միջոցներով և ուր է տեղափոխվել:

Ցուցմունք տվեց Պետական եկամուտների կոմիտեի օպերատիվ հետախուզության վարչության ավագ օպերլիազոր Հովհաննես Գրիգորյանը: Ասաց, որ Պետական եկամուտների կոմիտեի նախագահի հանձնարարագրի հիման վրա «Կարատ» ՍՊԸ-ում 2010 թվականի ապրիլի 6-ից մինչև մայիսի 20-ը կատարվել է բյուջեի հետ փոխհարաբերությունների ճշտության և հարկային մարմինների կողմից վերահսկող օրենսդրության առանձին բաժինների կատարման ճշտության ստուգում: Կազմվել է համապատասխան ակտ, հարուցվել է քրեական գործ: Նախաքննության ընթացքում քննիչը գործողություններ է իրականացրել և ՊԵԿ-ին է տրամադրել «ապացուցված փաստեր», որի արդյունքում նրա գրություններով նշանակվել է վերստուգում: Արդյունքում կազմվել է վերստուգման ակտ: Ըստ վկայի`քննիչի կողմից «ապացուցված» 6 միլիոնի իրացման փաստն է հիմք դարձել վերստուգման ակտը կազմելու համար:

Պաշտպանը, սակայն, նկատեց, որ նախաքննության ընթացքում ոչինչ չի «ապացուցվում», ընդամենը նյութեր են նախապատրաստվում:

Վկային հարց ուղղվեց, թե ինչու է ՊԵԿ-ը հիմք ընդունել գործում առկա երկու փորձագիտական եզրակացություններից միայն մեկը, այն դեպքում, երբ ՊԵԿ-ի կողմից «անտեսված» եզրակացության մեջ վերաբացված հանքից «հանված և վաճառված» հանույթի վերաբերյալ ֆիքսված թիվը պակաս է մյուս եզրակացության մեջ նշված թվից: Վկան պարզաբանեց, որ հիմք են ընդունվել քննիչի տրամադրած վերջին եզրակացության արդյունքները:

Ինչ վերաբերում է վկայի ներկայացրած` հանույթի վերաբերյալ կոնկրետ թվական փաստերին, նա առաջարկեց դրանց հետ կապված հարցերն ուղղել կոնկրետ մասնագետների: Ասաց, որ իրացման ծավալների վերաբերյալ տվյալները մասնագետներն են տրամադրել:

Սամվել Հարությունյանի հարցրեց, թե ինչով է համոզված, որ «Կարատի» վերաբերյալ կազմված փաստաթուղթը հենց իր տարածքին է վերաբերում. «Ով է տեսել, որ երկրաբանական չափումներն առանց կոորդինատները նշելու արվեն»:

«Եթե Ձեր կողմից տրամադրված լիներ հաշիվ-ֆակտուրա, որը իրացման ծավալի հավաստի փաստաթուղթ է, ինչպե՞ս կվարվեիք»,- հարցին հարցով պատասխանեց վկան:

«Առանց փաստաթուղթը ուսումնասիրելու, առանց համոզվելու`փաստաթուղթը «Կարատի՞ն» է վերաբերում, թե՞ ոչ, ակտ եք գրում»,- եզրակացրեց ամբաստանյալ Սամվել Հարությունյանը: