HY RU EN
Asset 3

Բեռնվում է ...

Էջի վերջ Այլ էջեր չկան բեռնելու համար

Որոնման արդյունքում ոչինչ չի գտնվել

Մի ցուցանմուշի պատմություն. մոխրից հառնած նախշազարդ խորանագորգը

Աննա Բաբաջանյան

Հովհաննես Շարամբեյանի անվան ժողովրդական ստեղծագործության կենտրոնում հայ ժողովրդական արվեստի նմուշներ են պահպանվում: Այստեղ կարելի է տեսնել դեկորատիվ-կիրառական արվեստի ու կերպարվեստի գործեր: Դրանց թվում, սակայն, առանձնանում է մի գորգ, որն առաջին հայացքից այնքան էլ արտասովոր չէ: Դժվար է հավատալ, որ այն գործվել է հրաշքով փրկված ընդամենը մի փոքրիկ պատառիկի հիման վրա: 18-րդ դարի խորանագորգի այդ հատվածը գտնվել է Երուսաղեմի Սուրբ Հակոբյանց հայկական տաճարից: Գորգի նախնական տարբերակը վնասվել է, և 1731թ. գործված արվեստի այս նմուշից մնացել է ընդամենը մի կտոր: Թե ինչու է այն այդ աստիճան տուժել, կարող ենք կարդալ Սերիկ Դավթյանի «Դրվագներ հայկական միջնադարյան կիրառական արվեստի պատմության» գրքում, որտեղ նշված է, որ այն այրված է եղել, իսկ թե ինչպես եւ ինչ պայմաններում՝ չի հաղորդվում: Մենք, իհարկե, ժողովրդական ստեղծագործության կենտրոնում կարող ենք տեսնել վերականգնված և երկրորդ կյանք առած նմուշը՝ պատկերացում կազմելով, թե ինչպիսին է եղել դրա նախնական տեսքը: Շնորհիվ նկարչուհի Միլետա Վարդանյանի՝ գորգի հորինվածքը վերականգնվել և գործվել է հենց Ժողովրդական արվեստի պետականթանգարանում: Սակայն, մեզ կարող են օգնության գալ նաև որոշ պահպանված տեղեկություններ, որոնք հուշում են իր նկարների հորինվածքով առանձնահատուկ այս նմուշի մասին:

Հայտնի է, որ գորգը գործվել է Աղվանից Ներսես կաթողիկոսի համար: Եթե մենք հնարավորություն ունենայինք տեսնելու դրա նախնական տարբերակը, կնկատեինք դրա վրա կողք-կողքի շարված հինգ կամարաձևերը, ամեն մի կամարից կախված կանթեղը՝ նման այն կանթեղներին, որոնք զարդարել են Երուսաղեմի, Էջմիածնի, Նոր Ջուղայի հայկական եկեղեցիները: Աչքի կզարնեին նաև կամարների գագաթին եզրագործված կեռերը և այդ կամարների արանքում վերից վար իջնող կեռավոր նախշերը: Մեր առջևով կանցնեին խաչազարդ կենաց ծառերի շարքերն ու հավասարաթև խաչերը: Անհնար կլիներ չնշմարել գորգի մակերեսին երկու անգամ նույնությամբ կրկնվող նվիրաբերման մակագրությունը. «Յիշեցեք ի մաքրափայլ յաղոթս Ձեր Նէրսես մեղապարտ կաթողիկոս Աղուանից է պատճառ սմին (այրված) լույսընկալ Չարեքու սբ. անապատին ՌՃՉ թվին»: Թե ինչպես է պատահել, որ գորգի այդ մի հատվածը փրկվել է, ոչ մի աղբյուր մեզ չի հուշում: Մի բան, սակայն, անժխտելի է. երուսաղեմյան գորգի պատառիկի վերածնունդը հայ ժողովրդի կրկնաչափվելու ու եռաչափվելու, վերընձյուղման խորհրդանիշն է: Եթե գորգագործը մի նախշազարդ մոխրից կարող է ստանալ ամբողջական գորգի պատկեր, մենք էլ կարող ենք վեր հառնել մոխիրներից՝ ձգտելով հարատև կյանքի:

Գորգի արխիվային նկարը՝ Սերիկ Դավթյանի «Դրվագներ հայկական միջնադարյան կիրառական արվեստի պատմության» գրքից

Փաստական տեղեկությունները՝ Հովհաննես Շարամբեյանի անվան ժողովրդականստեղծագործության կենտրոնի տնօրեն Հովիկ Հովեյանի և աշխատակցուհի Կարինե Միրզոյանի

Մեկնաբանել

Լատինատառ հայերենով գրված մեկնաբանությունները չեն հրապարակվի խմբագրության կողմից։
Եթե գտել եք վրիպակ, ապա այն կարող եք ուղարկել մեզ՝ ընտրելով վրիպակը և սեղմելով CTRL+Enter