HY RU EN
Asset 3

Բեռնվում է ...

Էջի վերջ Այլ էջեր չկան բեռնելու համար

Որոնման արդյունքում ոչինչ չի գտնվել

Հրազդանի «քոլեջի» հանրակացարան. «Եկանք, խրվեցինք, մնացինք… ճահիճ ա»

Զարուհի Մեջլումյան

Հրազդան քաղաքում փնտրում ենք «քոլեջի» հանրակացարանը, որտեղ արդեն 24 տարի ապրում են նաև փախստականներ: Մոտավորապես գիտենք, որ այն Հրազդանի քաղաքապետարանից հեռու չէ:  

-Հա, կռիսանո՞ցն եք ման գալիս,- մեր հարցին ի պատասխան` ասում է մի երեխա՝ ձեռքով ցույց տալով մոտակա շենքը, որի վրա գրված է՝ Կենտրոն 94,- էս ա, բայց զգույշ եղեք, շատ կռիսներ կան էդ շենքում:

Դժվար է հավատալ, որ նոր ցուցանակով ու «Կենտրոն» մակագրությամբ այս շենքը հենց Հրազդան քաղաքի կենտրոնում է. անմխիթար պայմանները երևում են անգամ շենքի արտաքին մասից, տեղ-տեղ բացակա ապակիներից:

Հանրակացարանի բնակիչներից Անուշ Առաքելյանը այստեղ է ապրում 1992-ից: Ծնունդով Ղարաբաղի Թալիշ գյուղից է:

-Եկանք, խրվեցինք, մնացինք… ճահիճ ա,- ասում է Անուշը, ու դեմքի արտահայտությամբ հասկացնում, որ տեսախցիկը իրենից հեռու պահենք:

-Տղաս Ղարաբաղում ծառայում ա, չեմ ուզում, որ վատ զգա իրան, ամաչում եմ էս պայմաններից:

Քոլեջի հանրակացարան անունը ստացած շինությունը մինչև 2006 թ-ը գտնվել է կրթության ու գիտության նախարարության հաշվեկշռում, մոտ տասը տարի է Հրազդանի քաղաքապետարանի հաշվեկշռում է: 24 տարվա ընթացքում  հանրակացարանում ապրող ընտանիքների թիվը տատանվել է՝ 20-30, որոնցից մոտ կեսը փախստականներ են եղել ու կան: Նրանց խոսքով, մշտապես բողոքել են, որ շենքը 4-րդ աստիճանի վթարայնության է, որ առնետներ կան, անգամ երեխաների քիթ ու ականջ են կրծել, որ վախենում են երեխաների անվտանգության համար, բայց ապարդյուն:    

Քարուքանդ աստիճանների, շենքի միակ հոսող ծորակի, գարշահոտով լցված պետքարանների մոտով Անուշը մեզ ուղեկցում է իրենց խոհանոց: Մինչ անցնում էինք փուլ եկեղ աստիճաններով ու մութ միջանցքներով, տեղի բնակիչները արձագանքում էին. «Նկարեցե՜ք, նկարեցե՜ք, չեղած տուալետն էլ նկարեցեք… մենակ ընտրությունից ընտրություն են հիշում մեզ»:

Նկարեցինք հանրակացարանի տարածքը, իսկապես չգտանք պետքարաններ ու բաղնիքներ: Այն, ինչ օգտագործվում էր այդ նպատակով, արձանագրեցինք մեր տեսախցիկով:

Ղարաբաղում ապրիլյան պատերազմի հետևանքով հանրակացարանում ապրող փախստականների մոտ ապաստան են գտել նրանց հարազատները: Ապրիլի 3-ից տիկին Անուշի մոտ են ծնողները: 80-ամյա Ռայա և Մուշեղ Միրաբյանները կրկնակի փախստականներ են. 92-ին Թալիշից եկել են դարձյալ այս նույն հանրակացարանը, իսկ գյուղը ազատագրելուց հետո վերադարձել: Նրանց աղջիկը՝ Անուշը ընտանիքով մնացել է հանրակացարանում: Միրաբյանները յոթ երեխա ունեն: Նրանցից վեցը ապրում են Ռուսաստանում, միայն Անուշն է մնացել Հաայստանում:

«Լավ էինք ապրում Թալիշում, անասուն ունեինք, ամեն ինչ: Հիմա գրադը տանս կեսը տարել ա… իրեք օրից հետո եկալ են գյուղապետով, միլիցայով հանել են մեզ, սաղ գյուղը մարդ չկար »,-ասում է տիկին Ռայան, ով ամուսնու ու երեք հարևանների հետ երեք օր մնացել է նկուղում:

Մուշեղ պապն էլ, թե. «Օզում չեմ լաց լինեմ, մենակ մըր թոշակն ենք օզում»: Տարեց ամուսինները հետաքրքրվել են թոշակի համար, պատասխանել են, որ եթե Հայաստանում գրանցված չեն, չեն կարող ստանալ. «Թող Ղարաբաղից փոխանցեն, ստանանք, լի»,-նորից պնդում էր Մուշեղ պապը: Նա ասում էր, որ օր առաջ ուզում է հետ գնալ Թալիշ, բայց դեռ ստիպված է սպասել:  

Հրազդանի քոլեջի հանրակացարանում 1992-ից ապաստան է գտել նաև Արևհատ Խաչատրյանն՝ իր հինգ երեխաների հետ: Պատերազմի ավարտից հետո Ղարաբաղ չի վերադարձել: Հինգ երեխաներից միայն Լիաննան է ամուսնացել Ղարաբաղում: Ապրիլի 2-ին նա երեք որդիների, հիվանդ սկեսուրի ու սկեսրայրի հետ ստիպված է եղել փախչել: Այսօր հանրակացարանի մեկ սենյակում նեղ են արել, տեղ արել:

-Իմ պատմությունը կրկնվեց, 14 տարեկան էի, որ եկանք էս նույն հանրակացարան: Հետո ամուսնացա, գնացի նորից մեր Ղարաբաղը: Հիմա իմ տղեն ա 14 տարեկանում նույնը տեսնում,- պատմեց Լիաննա Խաչատրյանը:

Լիաննան ասում է, որ միայն երեխաների մարզական մրցանակներն է հետը բերել: Հիմա նրանց Հրազդանից երկու ավագ տղաներին տեղափոխել է գիշերօթիկ դպրոց: Իսկ 8 տարեկան Գարիկն անընդհատ մորն ասում է. «Ավելի լավ ա կռվի տեղը քինանք»:   

Վերջում խնդրում են մի քիչ սպասել: Փոքր սեղանին լցված ժինգյալն են ցույց տալիս: Արևհատը պատմում է, որ գնում, հավաքում են ժինգյալը, որ կարողանան մեծ ընտանիքը կերակրել: Արդեն դուրս ենք գալիս միջանցքով հեռանալիս լսում Արևհատի ձայնը.

-Ժինգյալ եմ սարքում, սպասեցեք…

Լուսանկարները՝ Նարեկ Ալեքսանյանի

Մեկնաբանել

Լատինատառ հայերենով գրված մեկնաբանությունները չեն հրապարակվի խմբագրության կողմից։
Եթե գտել եք վրիպակ, ապա այն կարող եք ուղարկել մեզ՝ ընտրելով վրիպակը և սեղմելով CTRL+Enter