Ռոբեր Քոփտաշը «Ակոս» թերթի քաղաքական մեկնաբանն է: Նրա ծնողները Սեբաստիայից են: Հայրը Ստամբուլ է տեղափոխվել 1953 -ին, 12 տարեկանում: Հայրական ազգանունը Շիրվանյան է:

Ընտանիքը ազգանունը փոխել է 1934-ին, երբ թուրքական կառավարությունն օրենք ընդունեց եւ պարտադրեց հայերին թուրքական ազգանուն կրել: Տանը խոսում էին թուրքերեն: Ռոբերը հայերեն սկսել է սովորել յոթ տարեկանից, երբ հաճախել է դպրոց: 

«Ակոսում» գրում է թուրքերեն: Արդեն 10 տարի նա աշխատում է նաեւ «Արաս» հրատարակչատանը: Խմբագրում է հրատարակչատան հայ հեղինակների` թուրքերեն թարգմանված գրքերը: Ռոբերը Ստամբուլի համալսարաններից մեկում դոկտորական թեզ է պաշտպանում, ուսումնասիրում է 19-րդ դարասկզբի օսմանյան ախիվները: «Քսան տարի առաջ դա հնարավոր չէր, փակ էին: Հիմա բաց են, փաստաթղթեր եմ ուզում, տալիս են, դեռ խնդիր չի եղել»,- ասում է Ռոբեր Քոփտաշը: 

- Ռոբեր, ինչպե՞ս ես տեսնում Հայաստանի եւ Թուրքիայի հարաբերությունները: Հայերի մոտ երկու ծայրահեղ տեսակետ կա. մի մասը կողմ է նորմալ հարաբերություններին, մյուս մասը կտրականապես դեմ է արտահայտվում հարաբերություններ հաստատելուն, սահմանը բացելուն:

- Ես ուզում եմ, որ հարաբերությունները շատ լավ լինեն, բայց դա դյուրին չէ: Ես այդ հարաբերությունները ուզում եմ երկու ասպեկտով բացատրել: Հարաբերությունները պետությունների միջեւ, եւ հարաբերությունները ժողովուրդների միջեւ: Պետությունների միջեւ հարաբերությունները կախված են Մոսկվայից, Վաշինգտոնից եւ այլ աշխարհաքաղաքական հանգամանքներից: Այն կարող է լուծվել մեկ քայլով կամ մեկ օրում, բայց կարող է լուծվել 25-50 տարի հետո: Բայց ժողովուրդներն այդպես չեն, նրանք կարող են որոշ հարաբերություններ հաստատել: Ստամբուլ-Երեւան թռիչք կա արդեն, կարելի է մշակութային կապեր հաստատել, եւ երբեմն լինում են: Եւ այսպիսի հարաբերությունները պետք է սկսվեն, որովհետեւ եթե սպասենք, որ պետություններն իրենց հարցերը լուծեն, ավելի դժվար է: Իբրեւ քաղաքացի, իբրեւ անձեր, իբրեւ փոքր խմբեր պետք է հարաբերվեն, եւ սկսել է կամաց-կամաց, պետք է զարգացնել այս հարաբերությունները, հայկական թատերախմբեր են գալիս արդեն, հայաստանցիները գալիս են այստեղ աշխատելու, թուրք լրագրողները Երեւան են գալիս: Քսան տարի առաջ այսպիսի բան հնարավոր չէր, բայց դա այժմ հնարավոր է դարձել: 

- Ինչո՞վ ես բացատրում, որ Հրանտ Դինքի սպանությունն այդքան մարդ հանեց փողոց:

- Հրանտը միշտ խաղաղության մասին էր խոսում, հարցերը խաղաղ ճանապարհով լուծելու մասին էր խոսում, նա երբեք վարկաբեկիչ բառեր չէր օգտագործում: Խաղաղության մարդ էր, Հրանտին այդպես էին ճանաչում, եւ մի պատճառն այդ էր: Երկրորդը` թուրքերի մի մասի համար Հրանտը միակ հայն էր, որ գիտեին, ուրիշ հայ ծանոթներ չունեին: Հրանտն էր, ուրիշ հայի հետ նրանք չէին շփվում, ուրիշ հայ չկար, որ հեռուստատեսությամբ իրենց հետ խոսի քաղաքական հարցերի շուրջ, եւ երբ Հրանտը մահացավ, նրանք իրենց հային կորցրեցին, որովհետեւ իրենց համար ուրիշ հայ չկար: Եւ այդպիսի մարդկանց համար պատմական հարցերը ` ցեղասպանության հարցը, հայերի գլխին եկածը հարց էր, բայց պետությունը չէր ընդունում, եւ իրենք մտածում էին, թե Հրանտն այդ հարցը լուծելու միջոցն էր: Հեռատեսիլները միանգամից սկսեցին սփռել Հրանտի դեմքը, նրա խոսքերը: Եւ փողոցում հայտնվեցին ավելի ժողովրդավար, ձախակողմյան հայացքների տեր, առաջադեմ մտածողության մարդիկ: Ինձ համար էլ զարմանալի էր այդ երեւույթը: 

- Ի՞նչ թեմաներով ես գրում «Ակոսում»:

-Ավելի շատ Թուրքիայի քաղաքական հարցերի շուրջ: Ներքին, բայց ավելի շատ հայերի հետ առնչվող: Այսինքն` ջանում եմ մի ձեւով մեր հարցերը, մեր վրա ճնշումները թուրքերենով գրել եւ մի տեսակ հակազդեցիկ ձայն հանել, ինչպես Հրանտ Դինքն էր անում կամ «Ակոսն» է անում: Ամեն մարդ չի գրում, ես ջանում եմ գրել ցեղասպանության մասին, ճնշումներ, հարկավ, կան, բայց միշտ խորհում եմ` եթե չգրենք, մեր ձեռքը ոչ մի բան չի մնա: Գոնե գրենք, որ եթե մեր գլուխը մի բան գա, դրանից հետո գա: 

- Իսկ ի՞նչ ճնշումներ կան:

- Իրականության մեջ դրանք միայն հայերի համար չեն: Եթե Թուրքիայում պետության կարծիքի դեմ հակառակ բան գրես, միշտ վտանգի տակ ես 301 հոդվածով, ուրիշ հոդվածներով: Այսինքն` ավելի շատ օրենքի ճնշումներ են, ոչ թե գրաքննություն է: Ասենք` երբեմն մի բան ես գրում եւ ասում ես, որ Թուրքիայում այսպիսի բաներ են արել, որի արդյունքում Զոհրաբը սպանվեց, թերեւս այդ գրությունից մի քանի օր հետո քեզ նամակ կգա եւ կգրեն, որ ստախոս ես, քեզ Զոհրաբի կողքը պիտի ուղարկենք: Այսպիսի մի քանի նամակ եղել է, բայց շատ էլ կարեւոր չէ, միայն նամակ է, Թուրքիայի մեջ այսպիսի բաներ լինում են: 

- Իսկ դրա մասին ոստիկանությանը հայտնու՞մ եք:

- Երբեմն «Ակոսի» հասցեով կուղարկեն, երբեմն անձնական էլ. հասցեով: Եթե «Ակոսին» է գալիս, ոստիկանությունը սկսում է հետապնդել: Մի երկու անգամ իմ անձնական հասցեիս են ուղարկել, ես չեմ դիմել, որովհետեւ հույս չունեմ, թե ոստիկանությունը մի բան պիտի ձեռնարկի: 

- Իսկ քեզ հեռուստաընկերությունները հրավիրու՞մ են բանավեճերի, ելույթների: 

- Համալսարաններից բանախոսությունների կանչում են, գնում եմ, բայց հեռուստատեսություններին, որ մի քանի անգամ հրավիրել են, մերժել եմ: Հրանտի մահից հետո մերժում եմ: Հեռուստացույցը մի քիչ վտանգավոր է, քանի որ դեմքդ հայտնի կդառնա, իսկ ես հասարակական տրանսպորտով եմ շարժվում, հանրության մեջ եմ անընդհատ, եւ մի քիչ վտանգավոր է դառնում դա, այդ պատճառով մերժում եմ: Եթե մինչեւ Հրանտի մահը լիներ, թերեւս չէի մերժի: Հրանտի դեմքը շատ ծանոթ էր մարդկանց: Եւ միայն Հրանտն էր հայերից խոսողը, ուրիշ մեկը չկար: Եւ կայանները, երբ հրավիրում են, ասում եմ` վտանգ կա, որովհետեւ Հրանտի հետ այսպես եղավ, եւ իրենք էլ հասկանում են: 

- Թուրք ընկերներ ունե՞ս:

- Այո, լավ հարաբերություններ ունեմ, բայց դա այստեղի թուրքերի մասին ընդհանուր գաղափար չի տալիս, որովհետեւ մեր շրջանակը սահմանափակ է: Այդ շրջապատի թուրքերն ավելի լայն աշխարհայացքի մարդիկ են, հայերին ավելի մոտ են, հասկանում են մեր հարցերը, բայց եթե ուրիշ շրջանակներ մտնենք, ուրիշ քաղաքներ գնանք, հարկավ, ավելի դժվարություններ կքաշենք: 
«Ակոսի» մեջ կան թուրք լրագրողներ, մտավորականներ, ովքեր «Ակոսի» քովն են եւ միշտ օգնելու պատրաստակամություն են հայտնում: Եւ եթե «Ակոսի» մեջ մի հարց է արծարծվում, թուրք լրագրողները դա տեղափոխում են իրենց թերթեր եւ քննարկում, որ հայերն այսպիսի հարց են բարձրացրել: Գրում են, որ ավելի շատ մարդ իմանա, եւ նրանց հետ լավ հարաբերությունների մեջ ենք: Բայց կան լրագրողներ, որ «Ակոսի» երեսն անգամ չեն ուզում տեսնել` թշնամի թերթ են համարում: 

- «Ակոսը» ցեղասպանության մասին գրու՞մ է:

- Այո, բայց այդ բառն աշխատում է չգործածել: Ասենք` Մեծ եղեռն բառն է գործածում, ես այդպես եմ գրում, երբեմն լատինատառ կամ հայերեն գրում եմ` Մեծ եղեռն: Հրանտի վրա ճնշումն այդ բառի համար էր: Կարող ես գրել, թե ինչ է եղել, բայց այդ բառը չես կարող գործածել, դրա համար կարող է դատ բացվի: Նոր ոճեր, նոր բառեր ենք ստեղծում, երբեմն ստիպված, մենք էլ դրան ենք վարժվել: Ասենք` Մեծ տեղահանություն ենք գրում, մարդիկ հասկանում են, թե ինչ ենք ուզում ասել: Միայն ցեղասպանության հարցը չէ, ասենք` չես կարող գրել, որ դա արել է օսմանյան բանակը, օսմանյան զինվորները կամ թուրքական բանակը, օգտագործում ես միայն բանակ բառը, թուրք զինվորներ չես ասում, այլ զինվորներ ես ասում: Երբ ապրիլի 24-ը մոտենում է, մի քանի շաբաթ սպանված հայ գրողների մասին ենք գրում: Իրենց կյանքը, ինչպես ապրած են եւ ինչպես մահացած են: Առանց ցեղասպանություն բառն օգտագործելու, իհարկե: Մարդիկ հասկանում են, թե խոսքն ինչի մասին է, եւ կարեւորը դա է: 

- Այս հարցազրույցը վտանգ չի ներկայացնի՞ քեզ համար:

- Ինձի համար արդեն չէ, որովհետեւ ես գրում եմ այս ամենի մասին: Բայց մարդիկ վախենում են այստեղ: Որովհետեւ հայ լինելն այստեղ արդեն վտանգավոր է: Մայրս ասում է` «Աման, Ռոբեր, այսպես բաներ մի գրիր», բայց մայրս տարբեր է, ես տարբեր եմ: Չեմ կարող ապրել ուրիշ տեսակ, եթե չգրեմ, եթե չխոսեմ, չեմ կարող ապրել այդպես:

Ստամբուլ-Երեւան