Ակադեմիկոս, տեխնոլոգ Ալեքսանդր Սելիմյանը հայտնագործել է հացաթխման մեջ օգտագործվող թթվակաթնային շիճուկ, որը թանի, ածիկի ու հացի թեփի խառնուրդ է: Աշխատանքները կատարվել են դեռ խորհրդային տարիներին, բայց լայն թափ են ստացել վերջին 5 տարիներին: Հացաթան անունը ստացած այդ միջոցը մինչեւ վերջերս օգտագործվել է «Հայր եւ որդի Երիցյաններ» ընկերության արտադրած «բիոհաց» արտադրանքի մեջ, որը եղել է Սելիմյանի մտահղացումը:

Գիտնականի ասելով` արտադրել են քիչ, սակայն հաշված րոպեների ընթացքում խանութներից «բիոհացը» սպառվել է: Երիցյաններին առաջարկել է ամբողջ արտադրանքը պատրաստել հենց այդ մեթոդով, սակայն նրանք ասել են, թե երբ առանձին մեծ գործարան սարքեն, այն ժամանակ էլ առանձին արտադրություն կսկսեն: «Ասում էին` մենք շուկան արդեն գրավել ենք, մեր հացը գնում է»,- արտադրությունն իր հայտնագործած «բիոհացով» չփոխարինելու պատճառն է հիշում Սելիմյանը:   Կամաց-կամաց օրական արտադրվող հացի թիվը հասցրել են 1000 հատի, սակայն այստեղ էլ կանգ են առել, քանի որ Երիցյաններն ասել են, թե մյուս տեսակներին «բիոհացը» խանգարում է:

«Ցավը նա չէ, որ նրանք չէին հասկանում, ցավն այն է, որ նրանց հետեւից եկողներն ավելի չեն հասկանում: Սրանք կես տարի իմ պիտակով հացը թխում էին, ասի` եթե թխում ես, ես դեմ չեմ, բայց հացը փչացրել ես, բեր ես նայեմ: Տերն ինձ հետ հանդիպելու ժամանակ չգտավ»,- հիշում է տեխնոլոգը:

Նա նշում է, որ հիմա իրենք իրենց ուժերով ստեղծել են օրական հազիվ 300-400 հաց արտադրող փոքրիկ արտադրամաս, որի նպատակը հացաթան կոչվող բնական նյութը հացարտադրողների կուլտուրայի մեջ մտցնելն է: Ըստ գիտնականի` այդ միջոցի օգտակարությունը չգիտակցելը գալիս է տեխնիկայի, գիտելիքների, կուլտուրայի պակասից: Իրենք պատրաստ են սովորեցնել հացաթանով հաց պատրաստելու ձեւը, աջակցել ցանկացողներին: Սելիմյանը շեշտում է, որ եթե հացի մեջ այսօր օգտագործվող քիմիայի 1 կգ-ն շուկայում 1600 դրամ է, ապա հացաթանն իրենք 800 դրամով են պատարստ վաճառել: Ընդ որում` «բիոհացի» այս հաջորդին գիտնականը տվել է իր անունը` «Սելիմյան հաց», որպեսզի չկեղծեն:

Նա հավելում է, որ այսօր արդեն  6-7 երկիր պատրաստ են իրեն տանել իրենց մոտ, սակայն ինքը խնդիր է դրել մեկ տարի էլ մնալ, տեսնել կարող է արդյոք այստեղ արդյունքի հասնել: Մեկ շաբաթ առաջ ամերիկյան դեսպանատանը հացաթանի  շնորհանդեսն է արել ու ասում է, որ անընդհատ զանգում են, հետաքրքրվում: Նոր տեսակի հացից օգտվում են «Արմենիա Մարիոտ» հյուրանոցը, Ամերիկյան համալսարանը, ՄԱԿ-ի երեւանյան գրասենյակը:

Տեխնոլոգը բացատրում է, թե որն է բնական ու արհեստական ճանապարհով թխված հացի տարբերությունը: Բնականի դեպքում խմորին ավելացվել է սովորական խմորիչ, դրոժ: Այս օրգանիզմը խմորման ընթացքում անջատում է ֆերմենտներ, որոնք վերամշակում են ալյուրի օսլան, եւ ինքն անընդատ կիսվում է, շատանում: Խմորի եփման ժամանակ` 45-50 աստիճանից հետո, դրոժը վերանում է, արդյունքում` ստանում ենք առանց դրոժի եւ չմշակված օսլայի պատրաստի հաց: Այս եղանակով հաց են թխել մեր տատերը: Իսկ հիմա հացթուխները արհեստական ճանապարհով ավելացնում են այն ֆերմենտները, որոնք դրոժն արձակում է: Այդ դեպքում արդեն դրոժը դադարում է ֆերմենտ արձակելուց ու կարծրանում է, մտնում պատիճի մեջ, որը եփման ժամանակ բարձր ջերմաստիճանի տակ չի մեռնում ու արդյունքում հայտնվում է այդ հացն ուտողի օրգանիզմում:

Տեխնոլոգը խորհուրդ է տալիս չգնել այն հացը, որը շատ ուռած է ու թեթեւ: Դա միանշանակ քիմիա է: Նա նաեւ իստ կասկածանքով է վերաբերվում այսօր խանութներում առկա գորշ հացին, քանի որ, իր տեղեկություններով, դրա հումքը` աշորայի ալյուրը, այսօր Հայաստան չի մտնում: Մեր խանութների «Ռժանոյ»,  «Բորոդինսկի» տեսակի գորշ հացերն, ըստ գիտնականի, միայն քիմիա են պարունակում, իսկ իրականում դրանց 80 տոկոսը աշորայի ալյուր պիտի լինի: Մեկ այլ տարբերակիչ է հացի հոտը, բուրմունքը, որը առաջարկվող գորշ հացերը չունեն: «Ինձ ասում էին` գույները շատ ես խտացնում, մի անգամ գնացինք մի գործարան, տեսա, որ գորշ հաց թխող տղան սպիտակ ալյուր է ավելացնում, ասացի` ի՞նչ ես անում, ասաց` դե, սպիտակ ենք լցնում, հետո «քոլոր» (անգլ.` գույն) ենք տալիս»,- եզրափակում է Ալեքսանդր Սելիմյանը:

Լուս.՝ Նելլի Շիշմանյանի