Գիշերային ժամերին Թբիլիսիի կենտրոնում երաժշտությունը սկսում է հոսել: Աշխուժությունն այս քաղաքում տարբեր լեզուներով խոսակցություններով է պայմանավորված:

«Թուրքի մեյդանը», որը համեմատաբար փոքր, բայց մշտապես աղմկոտ եւ մարդաշատ կենտրոններից է, ավելի է լցված մարդկանցով:

Կիրակի է:

Ես եւ ընկերս նստում ենք բացօթյա ռեստորանում, որը անմիջապես զգալ է տալիս շուրջդ կատավող ամեն բան:

Մոտենում է մատուցողը. քսան տարեկան, նիհար ու վտիտ դեմքով. հազիվ է կանգնում ոտքի վրա:

Կեսգիշեր է:

Կոտրտված անգլերենով փորձում է բացատրել, որ թեյը միայն «չայդանով», ասել կուզի թեյամանով կարելի է պատվիրել: Մենք փոխում ենք պատվերը:

«Ով սիրուն, սիրուն»… Լսվում է հիսունն անց պապիկի ձայնը, որը բարձր տրամադրությամբ միանգամից դադարում է երգել եւ տեղի տալիս պարելու գործընթացին:

Մատուցողը կրկին մոտենում է. անսովոր լարվածություն է. ես եւ ընկերս զգում ենք:

- Ռուսերեն խոսո՞ւմ եք,- հարցնում է:

- Այո,- պատասխանում ենք արդեն ռուսերենով:

- Ես էլ: Իսկ դուք հայ եք, չէ՞:

- Ահա, հայ ենք:

- Ես ադրբեջանցի եմ:

- Եվ...

- Հայերը չեն սիրում չէ՞ ադրբեջանիցիներին: Իսկ սա վրացական-ադրբեջանական ռեստորան է:

- Ես մարդկանց առհասարակ սիրում եմ,- պատասխանում է ընկերս:

Մատուցողը թեթեւակի ծիծաղում է եւ գետնանուշով մի ափսե դնում սեղանին:

- Հյուրասիրվեք, ծխելու փոխարեն ես սա եմ կիրառում- պնդում է նա,- իսկ ինձ համար մեկ է. ես էստեղ եմ ծնվել, մեծացել,- ձեռքով ցույց է տալիս տան կողմը:

- Անունդ ի՞նչ է,- հարցնում եմ:

- Ռեյզի: Ձե՞րը:

- Անուշ. հին հայկական անուն է:

- Անի,- պատասխանում է ընկերս:

- Անին վրացական անուն է, չէ՞,- հարցնում է Ռեյզին:

- Չէ. մեր հին մայրաքաղաքներից մեկի անունն է:

Ես ու ընկերս լռում ենք. լռում է նաեւ ադրբեջանցին: Մենք տաքացած քննարկում ենք արվեստի վերաբերյալ մի քանի տեսություններ: Աչքը մեզ վրա է: Անկյունում կանգնած նյարդային ծխում է: Նորից է մոտենում, նորից գետնանուշի ափսեով:

- Էս մեյդանը թուրքի է կոչվում:

- Գիտենք:

- Այս ռեստորանում էլ շատերը թուրք են ու ադրբեջանցի:

- Գիտենք...

- Հոգնել եմ. այսօր առավոտից կանգնած եմ. այ այսքանն իմ տարածքն է, ես եմ սպասարկում,- ձեռքով ցույց է տալիս մեկ տասնյակ սեղանները:

- Իսկ վաղո՞ւց ես էստեղ աշխատում:

- Դեռ փորձաշրջանի մեջ եմ: Ուղղակի էս մեյդանն իմ տունն է: Իսկ առաջին տունս մի քիչ հեռվում գտնվող ծննդատունն է:

- Մենք էլ ենք կիրառում մեյդան բառը. ձեր բառը:

- Դուք ամեն բան էլ մեզնից եք վերցրել էլի:

Ես ու ընկերս նայում ենք իրար, ժպտում ու հանդարտվում:

- Առանց այն էլ հոգնած է,- ասում է ընկերս:

Ոչինչ չենք խոսում: Երկուսիս հայացքն ամեն ինչ ասում է Ռեյզիին:

- Էլի ինչ-որ բան կկամենա՞ք:

Մեկն անց է: Մենք պատրաստվում ենք հեռանալ:

- Իսկ Անին ի՞նչ եղավ. մայրաքաղաքը...

- Մեր պատմական տարածքում մնաց. հիմա սահման կա մեր եւ Անիի միջեւ:

- Ինչու՞,- շատ լավ իմանալով պատասխանը,- հարցնում է Ռեյզին:

- Լսե՞լ ես Ցեղասպանության մասին:

- Ի՞նչ է դա:

- Ցեղասպանությունը...

Մենք կրկին լռում ենք: Ուշադիր ու համարձակորեն նայում է մեր դեմքին: Մեկ մետր նույնիսկ չի բաժանում մեզ իրարից:

Մենք մի քանի բառ ենք ասում Ցեղասպանության մասին. երկուսս էլ սառել ենք:

- Բեննամուսներ են էլի էդ թուրքերը,- հումորով ակնարկում է Ռեյզին ու ծիծաղում:

Մենք այլեւս ոչինչ չենք խոսում: Եվ նույնիսկ տաքսին, որ հասցնում է մեզ տուն, քաղաքը, որտեղ հիմա ենք, աներեւույթ են թվում զգացածի համեմատ:

-Բեննամուս..., մենք էլ ենք կիրառում այդ բառը,- ադրբեջանցուն ասացի «բարի գիշերի» փոխարեն: