HY RU EN
Asset 3

Բեռնվում է ...

Էջի վերջ Այլ էջեր չկան բեռնելու համար

Որոնման արդյունքում ոչինչ չի գտնվել

Անուշ Քոչարյան

Դոն Կիխոտը, Չելլինին եւ Սեմ Զումյանը

«Ես քարոզի չափ սիրում եմ տղամարդու եւ կնոջ հարաբերությունները, փառաբանելու չափ գովերգում եմ այդ թեման եւ չեմ ամաչում «էրոտիկ արվեստ» արտահայտությունը լսելիս»:

Սեմ Զումյանը (Սամվել Համբարձումյանը) արդեն 11 տարի ապրում եւ ստեղծագործում է Միացյալ Նահանգներում: Նրա մասին ամենատարբեր պատմությունները եւ երկարատեւ լռությունը հանգեցրին այս զրույցին, որը փոքր-ինչ կրճատումներով ներկայացնում եմ արվեստասեր ընթերցողներին:

Կխնդրեի նախ նշել Հայաստանից գնալու պատճառները:

Ստացա այն վիզան, որի համար դիմում են արվեստագետները կամ գիտության մարդիկ, եւ տվյալ երկիրը, հարմար գտնելով, հրավիրում է:

Ես ընդամենը խաղի ձեւով փորձեցի դեռ 1999 թվականին... 2001թ. հրավիրեցին Նահանգներ: Ընտանիքով երկար ժամանակ ծանր ու թեթեւ արեցինք եւ եկանք Նահանգներ` ամեն բան պահպանելով Երեւանում:

Այսինքն՝ երկրից մեկնելը պատահականությա՞ն սկզբունքով էր պայմանավորված:

Ավելի ճիշտ կլինի ասել՝ ռիսկային գործողություն էր եւ փորձություն... Ապրելու նոր ձեւ:

Այդպիսի կենսաձեւը հաճախ անդրադառնում է արվեստի վրա...

Ինչ խոսք... Անդրադարձը թարմության առումով շատ տեսանելի է: Այստեղ ստեղծված աշխատանքերիս մեծ մասը հավանության են արժանացել: Ցավոք, չի կարելի ասել, որ ռեալիզացման հարցն այստեղ ավելի հեշտ է, բայց կան մասնագետներ, ովքեր զբաղվում են դրանով, որոնց էլ իր հերթին օգնում կամ խանգարում է տվյալ երկրի տնտեսական վիճակը:

Վերադառնալով Ձեզ եւ Ձեր ստեղծածին. Սամվել Համբարձումյան` արվեստագետ, ով ստեղծագործում էր հայրենիքում, հետո տեղափոխվեց Նահանգներ` դառնալով Սեմ Զումյան...

Շատ լուրջ ճանապարհ եմ անցել` դատելով իմ` շփոթեցնելու աստիճան տարբեր նյութերից, ցուցահանդեսներում ունեցած արձագանքներից: Թանգարաներն ու մասնավոր կոլեկցիոներները միշտ այս առիթներին Համբարձումյան ազգանունը ճիշտ չեն արտաբերել կամ գրել: Նահանգներում շատ էին համոզում, որ ազգանունս փոխեմ, չէի համաձայնվում... «Մուրադյան» ցուցասրահի հիմնադիր Գրիգոր Մուրադյանը, որն իր հավաքածուում ընդգրկեց վերջին երկու տարիների ստեղծած մի շարք ստեղծագործություններ, վերջիններս «La Art show»-ին ցուցադրելուց առաջ կարողացավ նաեւ համոզել՝ այսուհետեւ ներկայանալ Սեմ Զումյան անունով:

Վերջին տարիներին, սակայն, հարցազրույցներ կամ մեկնաբանություններ չեք տալիս ստեղծագործությունների վերաբերյալ, դրան զուգահեռ շատ եք ստեղծագործում: Լռությունը պայմանավորված է դրանո՞վ:

Ես մեկն եմ այն արվեստագետներից, որոնց լռության տակ թաքնված է նրանց ստեղծագործելու ընթացքը, ովքեր ժամանակ առ ժամանակ լռում են. տպավորություն է ստեղծվում, թե հեռացել են կերպարվեստի ասպարեզից, ապա անսպասելի հայտնվում թվացյալ լռությունից` նոր ու հետաքրքիր ստեղծագործական հնարքներով (մեդիաներով) ու անսպասելի թեմատիկ նկարաշարքերով ներկայանալու համար:

Բայց լռությունից հետո պոռթկումներն այնքան հախուռն կարող են լինել, որ ասելիքն այլ կերպ արդեն տեղ հասնի... Ինֆորմացիան վերափոխվի:

Լռությունը, որպես հասկացողություն, տարբեր առումներով ինձ շատ է հարազատ: Այն իր մեջ մեծ խորհուրդ ունի, մեկ այլ իմաստով` այն հակակշիռն է աղմուկի, որը նույնքան կարեւոր հատկանիշ է իմ արվեստում, երբ դինամիկ շարժումների մեջ անհանգիստ երեւույթներ են տեղի ունենում:

Ներքին լռությունն այլ բան է. այն ամեն րոպե կարող է վերափոխվել հրաբխի կամ խելագար լավայի: Կերպարվեստագետը ստեղծագործելիս հիմնականում մենակ է, ուստի մշտապես զրուցում է լռության մեջ ինքն իր հետ, ինչ էլ ստեղծելիս լինի, հիմնականում պատմում է իր կամ իրեն հուզող հարցերի մասին:

Որո՞նք են Ձեզ հուզող հարցերը:

Իմ դեպքում մշտապես բանալին գտնելու խնդիրն է դրված, որը յուրահատուկ պայմանական իր է եւ դարպասի հետեւում թաքցրած ունի թեման. ենթադրենք սիրո, կյանքի ու անվերջության մասին պատմող մարդկային տարբեր զգացողությունների: Եվ ինձ հարկավոր է լինում գտնելու ամենաանհեթեթ ճանապարհն այդքան լուրջ թեմաները վերլուծելու համար:

Շատ հաճախ մի թեմայի վերլուծությունը Ձեզ մոտ մեկ կտավով չի ավարտվում, սակայն, երբ առանձին դիտում ենք շարքի յուրաքանչյուր նկարը, կարող ենք ենթադրություններ անել:

Ես էլ եմ հաճախ այդպես մտածում: Օրինակ՝ սիրո շարքի նկարները թե գրաֆիկայում,թե կտավներում մեկը մյուսի հետ առնչություն չունեն: Գրաֆիկական մի շարք ստեղծագործություններ մտքով կապված են, սակայն նույն հաջողությամբ կարող են իրարից անկախ ցուցադրվել:

Երբ ուսումնասիրում էի Ձեր աշխատանքները, հետաքրքիր բան նկատեցի. այն սակավաթիվ նկարիչներից եք, ով այդքան շատ ինքնադիմանկար է արել: Գուցե թե հիմա կարծիքս սուբյեկտիվ հնչի, բայց բոլոր ինքնադիմանկարնեում Դոն Կիխոտի ոգին նկատեցի:

Ավելի վաղ շատ էի սիրում հիանալ հայտնի նկարիչների դիմանկարներով: Երբ Նահանգներ տեղափոխվեցի, համեստությունս կորցրի ու սկսեցի փորձել: Մանավանդ, որ գրականության մեջ էլ մշտապես նախընտրել եմ ինքնակենսագրություններ կարդալ. այստեղ էլ գրողներն են իրենց կերտում` առավել հրաշալի, քան դա կարող է արված լինել ցանկացած լուսանկարում:

Ինչ վերաբերում է Դոն Կիխոտին… Երբեմն, երբ, մեծ հաշվով, անհեթեթ մի բան եմ դուրս տալիս, կամ փիլիսոփայում անիմաստ միջավայրում, արդարանում եմ իմ սիրելի հերոսի ասպետական արարքը մատնացույց անելով: Նույնչափ սիրում եմ Բենվենուտո Չելլինիին: Սա իր կենսագրությամբ մրցում է Դոն Կիխոտի հետ: Իմ տեսակը բարի է` երեւակայող ասպետի նման, իսկ դիմանկարներս տարբեր վիճակների արտահայտություններ են` հիմնականում մտորելու պահեր:

Բայց Չելլինին ինքնակենսագրականի մեջ ոչ մի հայտնություն չարեց. ուղղակի գրեց այնպես, ինչպես իր կյանքն է, արկածները: Չնայած ամենն արեց ամենայն անկեղծությամբ: Ստացվում է՝ այս պարագայում անկեղծությունն առաջին պլան մղվեց. արվեստի մեջ դա՞ է կարեւորը:

Այո, բայց գրեց սարկազմիկ, ստեղծագործաբար, անհամեստ ու որսորդի նման ուռճացրած: Որպես դիմանկար` առավել հաջող ինքն իրեն կերտեց, քան կենսագիրներն ու ինքնաքանդակները:

Կարծում եմ`ծաղրը ողջ մարդկությանն էր ուղղված:

Մեծ անունները միշտ էլ իրենց ժամանակների սոցիումի արտահայտողներն են:

Եթե հետեւենք նրան, որ բոլոր արվեստագետներն իրենց իսկ միջավայրի, սոցիումի արտահայտողներն են, ապա ինչպե՞ս են ստեղծվում համաշխարհային գործերը:

Մեր կողքին ապրող բացառիկ մեծություններն անգամ իրենց արվեստի ուժով ակամայից մեզ տանում են իրենց ժամանակների աշխարհը: Օրինակ՝ Շառլ Ազնավուրը. դարասկզբի կերպարվեստը եւ երաժշտությունը ասոցացվում է նույն ժամանակի կենցաղին:

Եթե այդպես է, ուրեմն մեր օրերում էլ կան ասպետներ, որոնք սոցիումի մեջ շարունակում են երեւակայական գեղեցկուհու համար կռիվ տալ:

Այս պահին հաստատ թերթում եք նկարներս...

Ոչ:

Ինչու եմ ասում, որովհետեւ ես քարոզի չափ սիրում եմ տղամարդու եւ կնոջ հարաբերությունները, փառաբանելու չափ գովերգում եմ այդ թեման եւ չեմ ամաչում «էրոտիկ արվեստ» արտահայտությունը լսելիս:

Արվեստն ամեն կերպ էլ ինտիմ մաս ունի. այն մինչեւ վերջ չի բացահայտվում եւ գրգռում է մարդու ուշադրությունը:

Վերը նշածիս իմաստն այն է, թե ինչպես գտնել «ինտիմ» թեման կերպարվեստում ներկայացնելու բանալին. հաճախ այդ թեման ինձ ծառայել է լրջագույն թեմաներից թեթեւություն առնելու, թարմանալու միջոց: Հետո հասկացել եմ, որ կանայք եւ սիրո թեման իմ արվեստի մի մասն են: Նրանց միջոցով փորձել եմ խոսել մարդկանց հետ՝ առանց պատասխաններ լսելու: Իսկ ոմանք անթաքույց խոստովանել են, որ այս հոգեվիճակները հենց իրենցն են:

Այս պահին ի՞նչ նոր միտք է պտտվում Սեմ Զումյանի ուղեղում:

Նա փորձում է վաղը շարունակել գործերը` ժողովված մտքերով մտնելով անկողին, բայց լուսաբացին բոլորովին նոր մտքերով է արթնանալու: Դրա համար հաճախ ամբողջ գիշերն աշխատում եմ, որ հետաքրքիր միտքս ավարտին հասցնեմ:

Այնուամենայնիվ. Դոն Կիխոտի պես...

Այո, մի քիչ էլ Դոն Կիխոտի պես:

Հ.Գ. Հարցազրույցի ընթացքում անդրադարձ է կատարվում Սերվանտեսի «Դոն Կիխոտ» ստեղծագործությանը եւ Բենվենուտո Չելլինիի ինքնակենսագրականին:

Մեկնաբանություններ (1)

Ավետիս Խաչատրյան
Հրաշք երկխոսություն էր. հիացած եմ ։ Անուշ ջան ապրես , պատմական արժեքավոր գործ ես արել ։ Սամ Զումյանի ներաշխարհի համառոտ կերպարն ապրեցի ։Յուրաքանչյուր գեղանկարչի ստեղծագործությունները իր մերկ հոգու հայելին է ։ Սամվել ջան սիրում եմ քո մաքրամաքուր գեղանկարիչ և որպես մարդ տեսակը ։ Քո արվեստը դու ես ` անկեղծ , մաքուր ու սիրով լի ...

Մեկնաբանել

Լատինատառ հայերենով գրված մեկնաբանությունները չեն հրապարակվի խմբագրության կողմից։
Եթե գտել եք վրիպակ, ապա այն կարող եք ուղարկել մեզ՝ ընտրելով վրիպակը և սեղմելով CTRL+Enter