Սարյանի «Արագածի լանջերին» կտավը Լոնդոնի Sotheby's աճուրդի երեկոյան վաճառքում ռուսական արվեստի աճուրդի շրջանակում վաճառվել է ռեկորդային 623,7 հազար ֆունտ ստերլինգով:

Այս կտավի ստեղծման պատմության և մինչ աճուրդն անցած ոդիսականի մասին զրուցեցինք Խրիմյան թանգարանի տնօրեն (1967- 2005 թթ. Մարտիրոս Սարյանի տուն-թանգարանի տնօրեն), ՀՀ արվեստի վաստակավոր գործիչ Շահեն Խաչատրյանի հետ:

- Պարոն Խաչատրյան, ե՞րբ և որտե՞ղ է ստեղծվել «Արագածի լանջերին» կտավը:

- 1906թ. ավեստի հեղինակավոր ամսագրերից մեկի (“Золотое руно”) խմբագիրը` Նիկոլայ Ռյաբուշինսկին, հավանել էր Սարյանի աշխատանքները և խնդրել նոր նկար անել: Շատ էր ոգևորված, քանի որ 1901թ. հետո մի քանի անգամ եղել էր Հայաստանում: Սարյանը նկարում է «Արագածի լանջերին» կտավը և նվիրում Ռյաբուշինսկիին, որն էլ այն փոքր չափերով տպագրում է ամսագրում:

Անցնում են տարիներ, և հեղափոխությունից հետո շատերը դուրս են գալիս: Ֆրանսիա է մեկնում նաև Ռյաբուշինսկին` նախապես Մոսկվայի Տրետյակովյան թանգարանին նվիրելով Սարյանի 1909 թ. արված ինքնադիմանկարը, իսկ մյուսը իր հետ Ֆրանսիա է տանում:

1927 թ. երբ Սարյանը Փարիզում էր, հանդիպում է Ռյաբուշինսկիին: Մինչ մահը (1951 թ.) Ռյաբուշինսկին Ֆրանսիայի նախագահական նստավայրի դիմաց գտնվող «Popoff» ցուցասրահին է հանձնում Սարյանի կտավը:

- Անցնում են տարիներ և...

- 1990-ականների վերջերին Կանադայում մեկ այլ հայ արվեստաբանի հետ աշխատում էի Մարտիրոս Սարյանի կտավների կատալոգի ստեղծման վրա: Ես ամսագրից նկարել էի «Արագածի լանջերին» կտավը, որպեսզի տեղադրեմ ալբոմի մեջ: Այդ պահին մեկը ներս մտավ և հարցրեց, թե Սարյանի՞ գործերն ենք տպում: Ապա շարունակեց, որ ինքը 30 տարի առաջ գնել է կտավներից մեկը: Այնուհետև պարզվեց, որ խոսքը հենց «Արագածի լանջերին» կտավի մասին է:

Ես անչափ ուրախացել էի: Մեկ օր անց նա բերեց նկարի սլայդը, և 100%-ով կարող եմ ասել, որ այն բնօրինակն է:

- Ի՞նչ եղավ հետո:

- Այնուհետև Ռոյը (կտավի սեփականատերը) այն նվիրում է որդուն` Անտուանին, իսկ վերջինս նկարը վաճառում է Լոնդոնում:

- Կտավը ոչ մի կերպ հնարավոր չէ՞ր գնել և Հայաստան տեղափոխել:

- Շատ մեծ է եղել ցանկությունս այն հասցնել Հայաստան, և թանգարանը համալրել ևս մեկ նմուշով, բայց չստացվեց: Չորս տարի առաջ առիթ ունեցա անձամբ տեսնելու նկարը և շոշափելու սեփական ձեռքերովս: Այսօր այն արդեն վաճառված է: