HY RU EN
Asset 3

Բեռնվում է ...

Էջի վերջ Այլ էջեր չկան բեռնելու համար

Որոնման արդյունքում ոչինչ չի գտնվել

Սոնա Ավագյան

Մշակութային խմիչք գինին ընդդեմ քաղաքական խմիչք օղու. բայց ինչու է հայտնի հայկական հենց կոնյակը

Աշխարհում տարեկան վաճառվում է մոտ 10 մլրդ շիշ գինի: Հայաստանը տարեկան վաճառում է ընդամենը 500-700 հազար շիշ գինի, այն էլ ռուսական շուկայում, որտեղ տարեկան վաճառվում է 1,2-1,3 մլրդ շիշ գինի: Ռուսաստանում սպառվում է նաև հայկական կոնյակի 93 տոկոսը:

«Դա շատ վտանգավոր երևույթ է. ամեն պահի, երբ մենք հանկարծ փորձենք մտածել, որ ռուսները մեր ամենամեծ եղբայրը չեն, կպարզվի, որ հայկական կոնյակը չի համապատասխանում ոչ մի չափանիշի: Դրա քաղաքական հետևանքները գիտեք»,- այսօրվա մամուլի ասուլիսում ասաց Հայաստանի գինեգործների միության նախագահ Ավագ Հարությունյանը:

Ռուսական շուկայում վաճառվող հայկական կոնյակի 5 տոկոսն է բարձրաստիճան խավի համար, իսկ 92-93 տոկոսը միջին և ցածր խավի համար է, քանի որ վաճառվում է ընդամենը 250-300 ռուբլով՝ այնքան, որքան արժե ռուսական գինին: Բացառություն են հայկական տեսակավոր կոնյակները, որոնց գինը սկսվում է 1000 ռուբլուց:

Ավագ Հարությունյանի խոսքով՝ այսօր Հայաստանում կոնյակագործության և արտադրությունը, և արտահանումը 10 տոկոսով ավելի են, քան անցյալ տարի, և 30 տոկոսով ավելի, քան խորհրդային ամենառեկորդային սպառման ժամանակներում:

«Շատ թե քիչ հայտնի է աշխարհում հայկական կոնյակը: Չի ընկալվում հայկական գինի հասկացությունը»,- ասում է Ավագ Հարությունյանը: Հայաստանում գինեգործության ոլորտում անկում կա: Պատճառն այն է, որ ներուժն ուղղվում է դեպի կոնյակ, և Հայաստանը ներկայացված չէ գինու միջազգային շուկաներում:

Բանախոսը դա բացատրում է նրանով, որ 150 տարի անընդմեջ նախ Ցարական Ռուսաստանը, հետո Խորհրդային Միությունը լավագույն գինեգործական տեխնոլոգիաներն ուղղորդել են Վրաստան ու Բեսարաբիա, իսկ լավագույն կոնյակագործական տեխնոլոգիաները՝ Հայաստան, քանի որ Հայաստանը նախորդ դարերում թուրք սելջուկների և պարսիկների տիրապետության տակ կորցրել էր խաղողի իր գոնեֆոնդի մեծ մասը, հայերի լավագույն այգիները զավթիչների ձեռքում էին:

«Վրացիները ունեին անկախ պետականություն 17-18 դարում և թույլ չտվեցին՝ իրենց խաղողը ոչնչանա: Դրա համար երբ 1828-ին Հայաստանը հայտնվեց Ցարական Ռուսաստանի կազմում, մենք ունեինք խաղող, որը պիտանի էր միայն օղու արտադրության համար: Երբ 1860-70-ական թթ. եվրոպական տեխնոլոգիաները եկան Հայաստան, շատ հեշտ էր խաղողի օղուց անցնել կոնյակի, և այդպես էլ եղավ»,- ասում է Ավագ Հարությունյանը: Հայաստանը Ցարական Ռուսաստանում 1-ին տեղում էր կոնյակի արտադրությամբ:

Վերջին 3 տարում Հայաստանում նվազել է գինու սպառումը, որը 2002-2003թթ.-ից սկսած՝ անընդհատ աճում էր: 2010թ. Հայաստանում գրանցվել է տեղական գինու ռեկորդային սպառում՝ մոտ 4,2 մլն լիտր: Ընդամենը 10 տարի առաջ այդ ցուցանիշը 3 մլն լիտր էր: Այսօր Հայաստանում տեղական գինու տարեկան սպառումը 3,5 մլն լիտր է: 2012-ին Հայաստանում սպառվել է 3,6 մլն լիտր տեղական արտադրության գինի: Վերջին 12 տարում 10 անգամ մեծացել է ներկրված գինու քանակը:

Հայաստանում տարեկան մեկ մարդու հաշվով սպառվում է ընդամենը 1 լիտր գինի: Եվրոպայում մեկ մարդը տարեկան խմում է 50 լիտր գինի: Ավագ Հարությունյանի խոսքով՝ եթե Հայաստանը կարողանար հասնել եվրոպական ցուցանիշի կեսին, ապա երկրի այգիները չէին հերիքի:

«Հայաստանը պետք է մտցնի գինու սպառման մշակույթ: Ընդհանրապես հայ ժողովուրդը սկսել է առհասարակ գինի քիչ խմել: Սա վատ միտում է: Գինին դեղ է, մշակութային խմիչք է և արվեստի աշխարհի պրոդուկտ է: Դրա համար գինին զարգացած երկրների ատրիբուտ է: Բազմաթիվ հետազոտություններ ցույց են տալիս, որ տղամարդը պետք է օրական գոնե 400 գրամ կարմիր դառը գինի խմի, իսկ կինը՝ մոտավորապես նվազագույնը 200 գրամ, որովհետև օրգանիզմը պահանջում է շատ նյութեր, որոնք այդքան քանակի գինիների մեջ կան»,- ասում է Ավագ Հարությունյանը:

Նա Հայաստանում տեղական գինու սպառման նվազումը պայմանավորում է բնակչության արտագաղթով, նաև օտար մշակույթին խոնարհվելու, հայրենական արտադրանքն արհամարհելու շատ տարօրինակ պահվածքով, որին ականատես է լինում նաև գինու իր սեփական խանութի գնորդների հետ շփվելիս:

«Այսօր 3-4 ընկերություն կա Հայաստանում, որ շատ լուրջ որակական շեմի է հայտնվել: Այն հայկական գինիները, որ այսօր 2000-3000 դրամային նիշում են, չեն զիջում իրենց որակական հատկանիշներով այն գինիներին, որոնք արտասահմանում գտնվում են 1-1,5 եվրոյանոց նիշում, և այդ գինիները, որ հասնում են Հայաստան, վաճառվում են 4000-5000 դրամով»,- ասում է Ավագ Հարությունյանը: Միաժամանակ նա նշում է, որ հայաստանյան շուկայում առկա գինիների 10 տոկոսն է, որի որակի հարցում կարելի է վստահ լինել:

Գինեգործների միության նախագահը դրական է համարում, որ Հայաստանում սկսել են օղի ավելի քիչ խմել: Օղու սպառմանը հանգեցնում է աղքատությունը, և ի տարբերություն մշակութային խմիչք գինու՝ օղին քաղաքական խմիչք է: Վերջին 12 տարում Հայաստանում օղու տարեկան սպառումը ռեկորդային է եղել է 2005-ին. այդ տարի սպառվել է տեղական արտադրության մոտ 16 մլն լիտր օղի, փոքր-ինչ ավելի քիչ էլ ներմուծվել է: Գումարելով տեղական և ներմուծված օղին՝ Հայաստանը մեկ շնչի հաշվով խմված օղու քանակով աշխարհում 1-3-րդ տեղերում էր Ռուսաստանի ու Մոլդովայի հետ:

Օղու սպառման ցուցանիշը Հայաստանում 2007-ին սկսեց նվազել, իսկ 2008-2009-ին տնտեսական ճգնաժամի պատճառով նորից բարձրացավ: 2010-ից Հայաստանում օղու սպառման ցուցանիշն անշեղորեն նվազում է: 2012թ. Հայաստանում սպառվել է տեղական արտադրության 9,7 մլն լիտր օղի, ինչը մոտ 2 անգամ քիչ է, քան նախաճգնաժամային տարիներին: 2008-2012թթ. արձանագրել է նաև ներկրված օղու ծավալների նվազում: Ավելի շատ նվազել է ներկրված էժան (մինչև 2200-2300 դրամ արժողությամբ) օղին, իսկ թանկ օղու ծավալները չեն նվազել:

«Պետական մտածելակերպի կամ պետական քաղաքականության իսպառ բացակայության պատճառով մենք խմում ենք օղի: Մենք գինի խմող ազգ չենք»,- ասում է Ավագ Հարությունյանը: Նրանում, որ հայկական գինին չի գովազդվում ներքին ու արտաքին շուկաներում, նա տեսնում է գինեգործների մեղավորությունը: Ոչ միայն Հայաստանում, այլև ամբողջ աշխարհում յուրաքանչյուր գինեգործ կարծում է, թե իր գինին է լավագույնը:

«Գինին նման է մարդու: Յուրաքանչյուր մոր համար իր զավակը ամենալավն է: Եվ շատ դժվար է այդ «մայրերին» միավորել: 2013թ.-ին լուրջ աշխատանքներ կան. կառավարությունը 1-ին անգամ կանգնում է մեր կողքին որպես գործընկեր, այլ ոչ թե որպես հակառակորդ, որովհետև վերջիվերջո մենք կարողացանք հասնել նրան, որ կառավարությունը մշակեց գինեգործության, արտահանման խթանման շատ լուրջ ծրագիր»,- ասում է Ավագ Հարությունյանը:

Ծրագրի արժեքը մոտ 120 մլն դրամ է, որը 2013-15 թթ. պետք է ուղղվի Հայաստանի մասնակցությանը ցուցահանդեսների, ներքին շուկայում գինու իմիջային, գովազդային հոլովակների պատրաստմանը, հատուկ հաղորդումների թողարկմանը և այլն:

Հունվարի 25-ին Հայաստանում արտասահմանյան CBI ընկերության ներկայացուցիչները ժողով են անցկացրել խոշոր գինեգործների հետ: Ընկերությունը կընտրի հայաստանյան մոտ 10 գինեգործական ընկերություն, որոնց առաջիկայում 10-15 հազարական եվրոյի չափով դրամաշնորհներ կտրամադրի՝ արտադրանքը եվրոպական շուկայում ներկայացնելու համար: Ավագ Հարությունյանի խոսքով՝ վրացական գինին համաշխարհային շուկայում լուրջ ճանաչում ունի արտասահմանյան խորհրդատվական ընկերությունների հետ աշխատանքի և հենց այդպիսի ներդրումների շնորհիվ:

Հայաստանում միշտ եղել է հայկական խաղողի սորտերի ոչնչացման քաղաքականություն

«Գինեգործության մեջ հաջողության 99 տոկոսը գալիս է խաղողի սորտից: Մնացած բոլորը սուտ է. և տեխնոլոգիաները կարող ես գնել, և գործարանները կարող ես կառուցել, և ռեկլամային հեղափոխություններ կատարել շուկաներում: Դրանք միայն ֆինանսի և ցանկության խնդիրներ են: Այ, որակը, որ գալիս է խաղողից, հողի պատմության, երկար ժամանակվա խնդիր է: Առնվազն 100-200 տարի է հարկավոր»,- ասում է Ավագ Հարությունյանը:

Նրա խոսքով՝ անցյալում Հայաստանն ունեցել է խաղողի տեսակների շատ մեծ գենոֆոնդ, որը թույլ է տվել աշխարհի գիտնականներին դեռ 100 տարի առաջ ասել, որ խաղողը ծագել է Հայկական լեռնաշխարհում: Աշխարհում կա խաղողի 6-7 հազար սորտ, որից 600-ը՝ Հայկական լեռնաշխարհում: Գենետիկական անալիզները ցույց են տվել, որ այդ 6-7 հազար սորտի գերակշիռ մասը ևս ծագել է Հայկական լեռնաշխարհից: Վանա լճի շրջակայքում հայտնաբերվել են գինեգործության զարգացման մասին վկայող ուրարտական և նախաուրարտական ապացույցներ: Հայ գյուղացին ամեն տարի իր այգուց վերացնում էր վատ խաղողը և փորձում լավ մշակել լավ խաղողը: Պրոցեսն ընթացել է 7000 տարի, որի ընթացքում հայ գյուղացին տասնյակ հազարավոր սորտերի միջից դուրս է բերել լավագույնները:

«Եվ այսօր ծիծաղելի վիճակում ենք մենք: Երբ մարդիկ հարցնում են՝ խաղողի ի՞նչ սորտեր ունեք, մենք մատների վրա 2-3 սորտ ենք թվում: Այսինքն՝ անընդհատ ընթացել է սորտերի ոչնչացման քաղաքականություն»,- ասում է Գինեգործների միության նախագահը:

Այժմ Արևմտյան Հայաստանում կա խաղողի 1200 սորտ, որից 300-ի հայկական անունները թուրքերը դեռ չեն հասցրել փոխել: Ադրբեջանում կա գինեբեր խաղողի 140 սորտ, որոնք հայերն են բերել ու հասցրել այդ երկիր, որովհետև մինչև 1930թ. Թուրքիայում և մինչև 1918թ. Ցարական Ռուսաստանում մուսուլմաններին արգելված էր գինեբեր խաղող աճեցնել իրենց այգիներում: Ավագ Հարությունյանի խոսքով՝ այս տարածաշրջանում գինեբեր խաղող տնկելը մուսուլմաններին արգելվեց տարածաշրջանում իսլամի հայտնվելու հետ՝ 8-րդ դարում. արգելքը խախտող մուսուլմանները ենթարկվում էին մահապատժի: Այս պատճառով մահմեդականները, որոնք գրավում էին Հայաստանը, վերացնում էին գինեբեր խաղողի այգիները և փոխում սորտերը:

ԽՍՀՄ-ի ժամանակ Հայաստանում ստեղծվեցին խաղողի սելեկցիոն նոր սորտեր, որոնք պետք է արտացոլեին խորհրդային քաղաքականությունը՝ տային անորակ, բայց մեծ քանակությամբ բերք: ԽՍՀՄ-ի փլուզումից հետո քանդվեցին խաղողի և հին, և սելեկցիոն սորտերի այգիները:

«Մենք ունեցել ենք 600 աբորիգեն (տեղածին - հեղ.) սորտեր: Այդ 600 աբորիգեն սորտերից մենք այսօր չգիտենք՝ ինչ ունենք: Գուցե մի 100-120-ը պահպանվել է: Այդ 120-ի լեզուն էլ մենք չենք հասկանում: Այսօր աշխատում ենք կարմիր խաղողներից միայն արենու և կախեթի հետ և 3-4 սպիտակ խաղողներ: Այդ աբորիգեն սորտերից պետք է ընտրել լավագույն 5-10, դրանց հետ աշխատել, դրանք բազմացնել ու ամբողջ աշխարհին ցույց տալ մեր եզակիությունը, որովհետև այդ սորտերը միայն Հայաստանում են: Հիմա մենք շատ լուրջ մրցակիցներ ունենք՝ Վրաստան, Թուրքիա ու Ադրբեջան, որոնք ամեն ինչ վերագրում են իրենց»,- ասում է Ավագ Հարությունյանը:

Նա վտանգավոր է համարում այն, որ Հայաստանն ընտրել է հայկական խաղողի տեսակներն արհամարհելու և արտասահմանյան սորտեր տնկելու ճանապարհը: «Դա կործանարար է Հայաստանի համար»,- ասում է Ավագ Հարությունյանը:

Այսօր Հայաստանում խաղողի հին այգիները քանդվում են, օրինակ, ֆիլոքսերայից և այլ վնասատուներից: Երկրում այգիների 99 տոկոսը գյուղացիներինն է, որոնք հնարավորություն չունեն վերակառուցել այգիները: Ամենաերիտասարդ այգիները տնկվել են 1970-ականներին, և 10 տարի հետո արդեն չեն լինի:

«Երբ ժողովուրդը ասում է արենի, հասկանում է մի 10-15 սորտերի խառնուրդ: Իրականում բուն արենին 100 կամ 200 հա է: Արենի ասելով՝ ժողովուրդը հասկանում է ևս մի 1000 հա: Խաղողագործության և գինեգործության զարգացման ռազմավարությունը հիմա ենթադրում է՝ լրացուցիչ 4000 հա այգիներ տնկեն, բայց ի՞նչ սորտ, որտեղի՞ց վերցնեն այդ բազմացման ելանյութը՝ անհայտ է»,- ասում է Ավագ Հարությունյանը:

Մեկնաբանություններ (6)

Tammy
Can anyone please tell me about Paradise vodka the bottle that's shaped like a hockey guy a goalie or something and it's from the 2010 Olympics. I need price meaning everything about it everything and anything please please help me
qaj nazar
te che inchov e haykakan dzexc@ zichum asenq te ciranin , parzapes mijazgayin shukayum vor mirg@ kam xmichq@ nerkayacnum en nael haytni e darnum
haykUS
I think this is very true. Armenia has a great prospects for winemaking, but we should concentrate on native grapes and not bring malbek or other Argentinian grapes. The reason France winemaking is successful is because they have 200 years of heritage and tradition. We should build out tradition on native grapes and market them in that way. Only unique and endemic to Armenia will market well outside of Armenia. Who cares about cheap Argentinian made wine from Chilean or Argentinian grapes outside of Armenia, no one. I would not buy $5 Armenian Malbec, but I would buy $30 Armenian Areni properly aged and harvested. We also should look at the technologies like Malolactic fermentation for our famous Majar. I think we under estimate young wine. Latest trend shows that general population prefer young, fresh easy drinking wine and Majar can definitely become new Armenian brand.
Mher
Perhaps, at max, 10% of wines currently produced are drinkable. The rest....While I always buy wine produced in Armenia, it's often hard to find the good stuff like Chateau Voskevaz (red or white) A few bottles appeared in the stores around the holidays for about 1,800 AMD and then they vanished. You ask the store managers and they can't tell you if they will be stocked again. It's hit or miss. Walk into any supermarket, like Yerevan City, and you'll see literally hundreds of vodkas lined up like spring water. Some can probably make you go blind. That's centuries of Russian and Soviet colonialism for you. Vineyards take decades of careful cultivation by people who love wine making. Hopefully, there are a few hardy souls in Armenia with the passion for the grape. Eurnekian latest project is to mix Armenian grape varieties with foreign ones.Is he wrong? Perhaps if Armenian vintners could produce a pleasing/affordable vin du table, Armenians might learn the pleasures of wine over vodka.
H.
Wine beats vodka any day. Does anyone know why Armenian brandy isn't being exported to countries other than Russia, Ukraine, and Belarus?
Mihran
The reason as to why Armenian brandy isn't being exported to countries other than Russia, Ukraine, and Belarus, is that no western company has undertaken to market the products.

Մեկնաբանել

Լատինատառ հայերենով գրված մեկնաբանությունները չեն հրապարակվի խմբագրության կողմից։
Եթե գտել եք վրիպակ, ապա այն կարող եք ուղարկել մեզ՝ ընտրելով վրիպակը և սեղմելով CTRL+Enter