2013թ. փետրվարի 18-ին Հայաստանում տեղի ունեցան նախագահական ընտրություններ, որոնք ուղեկցվեցին կոպիտ ընտրախախտումներով, որոնց մասին բարձրաձայնել են բազմաթիվ կազմակերպություններ և անհատներ: Այս կապակցությամբ «Իրավունքի Եվրոպա միավորում» ՀԿ-ն և «Թրանսփարենսի Ինթերնեշնլ» հակակոռուպցիոն կենտրոնն իրենց մտահոգությունն են հայտնում ՀՀ իրավապահ մարմինների՝ քրեական գործերը բացահայտելու դժկամության և հանցագործությունների քողարկմանը միտված անօրինական գործողությունների առնչությամբ:

2013թ. փետրվարի 18-ին «Իրավունքի Եվրոպա միավորում» ՀԿ-ն դիտորդական առաքելություն է իրականացրել թիվ 17 ընտրատարածքի շուրջ 14 տեղամասերում, որոնք տեղակայված են եղել Արտաշատ քաղաքում և հարակից մի շարք գյուղերում: «Իրավունքի Եվրոպա միավորման» դիտորդական թիմն այդ տեղամասերում աշխատել է կազմակերպության կողմից հրավիրված լրագրողների հետ միասին:

Դիտորդական առաքելության ընթացքում «Իրավունքի Եվրոպա միավորման» թիմը հայտնաբերել է մի շարք ընտրախախտումներ, մասնավորապես՝ քվեատուփի լցոնման, կրկնակի քվեարկության, վարչական ռեսուրսի չարաշահման, դիտորդների և լրագրողների ահաբեկման և ճնշման դեպքեր: Քվեարկության օրը և դրանից հետո «Իրավունքի Եվրոպա միավորման» դիտորդական թիմը մի շարք հաղորդումներ է ներկայացրել ոստիկանություն: Արտաշատի ոստիկանությունը և Հատուկ քննչական ծառայությունը քրեական գործեր են հարուցել «Իրավունքի Եվրոպա միավորման» դիմումներից մի քանիսի հիման վրա:

Այդ գործերի շարքից է Արտաշատի 17/5 տեղամասում քվեատուփի լցոնման փաստով հարուցված քրեական գործը: Սույն գործով վկաներ են հանդիսանում դիտորդ Նարինե Էսմաելին և լրագրող Արտակ Համբարձումյանը: Նարինեն ծագումով հայ Ամերիկայի քաղաքացի է: Նա Հայաստան է եկել «Դեպի Հայք» ծրագրի միջոցով և ներկայումս պրակտիկա է անցնում «Թրանսփարենսի Ինթերնեշնլ» հակակոռուպցիոն կենտրոնում: Դիտորդի և լրագրողի վկայությամբ լցոնումը տեղի է ունեցել, երբ 25-30 տղամարդ ներխուժել են տեղամաս, պահել դիտորդի և լրագրողի ձեռոքերը, որի ընթացքում հանձնաժողովի քարտուղարը բացել է քվեատուփը մի երիտասարդի համար, որն էլ լցոնել է շուրջ 400-500 քվեաթերթիկ:

Այս գործով վարույթն իրականացնում է ՀՔԾ-ի քննիչ Գորիկ Հովակիմյանը: Նրա հրավերով Նարինե Էսմաելին ներկայացել է ցուցմունք տալու իր ներկաայցուցիչ, «Իրավունքի Եվրոպա միավորման» անդամ, փաստաբան Տիգրան Եգորյանը: Քննչական գործողության ընթացքում քննիչի կողմից պարբերաբար ճնշում է գործադրվել վկայի նկատմամբ, փոփոխել վերջինիս ցուցմունքը՝ փորձելով թույլ չտալ վկային ներկայացնելու 17/5 տեղամասում ընտրության օրը տեղի ունեցածի ճիշտ պատկերը:

Քանի որ «Փաստաբանության մասին» ՀՀ օրենքի 18-րդ հոդվածի համաձայն՝ փաստաբանն իրավունք ունի ձեռք բերելու իր վստահորդի շահերից բխող ապացույցներ՝ օգտագործելով նաև տեխնիկական միջոցներ և անհրաժեշտ էր ձեռք բերել ապացույցներ ապօրինի քննչական գործողությունների վերաբերյալ, Տիգրան Եգորյանը ձայնագրել է հիշյալ քննչական գործողությունները:

2013թ.-ի մարտի 1-ին Նարինե Էսմաելիի և հանձնաժողովի քարտուղարի միջև առերես հարցաքննության ժամանակ, քննիչ Հովակիմյանը քննչական գործողությունը ձայնագրելու անհրաժեշտության և օրինականության շուրջ վիճաբանություն է սկսել Տիգրան Եգորյանի հետ: Նարինեի ներկայացուցիչը հիմնավորել է իր իրավունքը՝ հղում կատարելով ՀՀ օրենսդրությանը, մինչդեռ քննիչը չի կարողացել ապացուցել նման իրավունքի բացակայությունը:

Շուրջ 40 րոպե վիճաբանելուց հետո, քննիչը դուրս է եկել սենյակից և այնուհետև ներս եկել Հատուկ քննչական ծառայության պետ Անդրանիկ Միրզոյանի հետ, ով արգելել է ներկայացուցչին ձայնագրություն կատարել շատ կոպիտ ձևով՝ կարգադրելով քննիչներից մեկին (սենյակում ներկա են եղել 5 քննիչ), որ նետի ձայնագրիչը զուգարանը: Այնուհետև, չսպասելով անգամ իր կարգադրության կատարմանը, խլել է ձայնագրիչը Տիգրան Եգորյանի ձեռքից և նետել այն պահարանի մեջ: Ավելի ուշ քննիչներից մեկն այն գաղտնի վերցրել է և ջնջել ձայնագրությունը: Այնուամենայնիվ, այդ ձայնագրությունների մի մասը «Իրավունքի Եվրոպա միավորման» տրամադրության տակ է:

Այս գործի քննութան ընթացքը ցույց է տալիս ՀՔԾ-ի դժկամությունը բացահայտելու ընտրախախտումը և պատժելու հանցագործության իրական մեղավորներին: Փոխարենը՝ այս մարմնի ներկայացուցիչները ներգրավված են անօրինական գործընթացների մեջ, ինչը խոչընդոտներ է առաջացնում արդյունավետ քննություն անցկացնելու համար, ինչպես նաև ճնշում գործադրում վկայի վրա և պաշտպանություն ցույց տալիս հնարավոր կասկածյալին:

Իրավունքի Եվրոպա միավորումը և Թրանսփարենսի Ինթերնեշնլ հակակոռուպցիոն կենտրոնը դատապարտում են ՀՔԾ-ի քննիչների, մասնավորապես՝ ՀՔԾ-ի պետ Անդրանիկ Միրզոյանի անօրինական գործողությունները:

Մենք կոչ ենք անում Հայաստանում Ամերիկայի դեսպանատանը միջամտելու և հավաստիացում պահանջելու ՀՀ կառավարությունից իր քաղաքացի Նարինե Էսմաելիի անվտանգության համար:

Մենք նաև կոչ ենք անում ԵԱՀԿ/ԺՀՄԻԳ-ին՝ հատուկ ուշադրություն դարձնել Հայաստանի իրավապահ մարմինների՝ ընտրախախտումները քննելուն և բացահայտելուն ուղղված գործողությունների վրա:

Մենք կոչ ենք անում Հայաստանի իշխանությանը ապահովել, որ բոլոր ընտրախախտումները քննության առնվեն թափանցիկ, արդյունավետ և օրինական ճանապարհով և որ հայ հասարակությունը պարբերաբար իրազեկվի դրանց զարգացումների մասին:

Իրավունքի Եվրոպա միավորում
Թրանսփարենսի Ինթերնեշնլ հակակոռուպցիոն կենտրոն