Հայկական թառը վերակենդանացնելու ճանապարհին. սպասվող ուղղությունը` Նյու Յորք
Մենք լավ, անբաժան ու որ ամենակարևորն է, հավատարիմ ընկերներ ենք արդեն 18 տարի:
Մի քանի սմ բարձրությամբ բեմ է, կիսամութ, երիտասարդները խմբավորված են այս ու այն ակյունում, և Միքայելն արագությամբ շարժում է մատներն ու ժպտում... Ժպտում են նաև աչքերը: Այնուհետև միևնույն կատարումը ևս մեկ անգամ են պահանջում՝ ավարտից հետո նորից նվագելու խնդրանքով:
Թառահար Միքայել Ոսկանյանին կարելի է լսել երևանյան մի քանի ակումբներում, որտեղ ոչ լայն լսարանի համար ներկայացվում է թառի և այլ երաժշտական գործիքների համադրությունը:
Միքայելի համար խիստ կարևոր է նաև թառի` որպես երաժշտական գործիքի համաշխարհային ճանաչումը: Լինելով մասնագիտությամբ նաև արվեստաբան` կարծես թե դա նրան հաջողվում է. 2012թ. Գաֆեսճյան արվեստի կենտրոնում կայացել է Միքայելի առաջին մենահամերգը (մինչ այդ Հայաստանում չի եղել համերգ, որի ժամանակ հնչում է միայն թառի երաժշտություն):
Ունեցել է բազմաթիվ համերգներ Հայաստանում, Վրաստանում, Ռուսաստանում, Եգիպտոսում, Շվեդիայում, Ֆինլանդիայում, համագործակցել հայաստանյան և արտասահմանյան երաժիշտների հետ: 100-ից ավելի երգի և 70 գործիքային ստեղծագործության հեղինակ է:
Ուզում եմ սկսել մի հարցից, որը, կարծում եմ, թե որպես թառահարի, թե որպես արվեստաբանի՝ քեզ հետաքրքրել է: Դեկտեմբերին ՅՈւՆԵՍԿՕ-ն որպես ոչ նյութական մշակութային ժառանգություն գրանցեց մեր էպոսը, իսկ դրան զուգահեռ միևնույն ցանկում թառը գրանցվեց որպես ադրբեջանական երաժշտական գործիք: Շատ լավ իմանալով թառի պատմությունը և այսքան տարի հավատարիմ լինելով գործիքին` ի՞նչ կասես սրա մասին:
Կբացատրեմ նրանով, որ այս պարագայում մեր հարևաններն ավելի արագ կողմնորոշվեցին, ու ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ն էլ ընդունեց դա, իսկ մեր կողմից, այսպես ասած, ոչ միայն կանխելու համար միջոցներ չձեռնարկվեցին, այլ նաև չպայքարեցին դրանից հետո. տպավորություն էր, թե մենք համաձայն ենք:
Ինչևէ, մի բան կարելի է հստակ ասել. թառը ադրբեջանական երաժշտական գործիք չէ, բայց չեմ էլ պնդում, որ բնիկ հայկական է:
Բոլոր դարերում մենք անընդհատ կատարելագործել ու զարգացրել ենք թառի կատարողական արվեստը և, ցավոք, նաև սովորեցրել ենք մեր հարևաններին, իսկ իրենք, ի տարբերություն մեզ, սկսել են սեփականաշնորհել հեշտությամբ ստացածը:
Հիշո՞ւմ ես այն օրը, երբ ինքդ ընտրեցիր երաժշտական ազգային այս գործիքը: Ի՞նչն էր դրդել քեզ: Եվ արդյոք այսօր կա՞ համապատասխան մշակութային քարոզչություն, որը երաժշտասեր երիտասարդության ուշադրությունը սևեռում է ազգային երաժշտական գործիքի ուսումնասիրության և կիրառման վրա:
Շատ լավ եմ հիշում, երբ առանց որևէ մեկի դրդման՝ ընտրեցի թառը: Ես միանգամից սիրահարվել եմ գործիքի ձայնին, որից հետո փոխել եմ քամանչա նվագելու որոշումը և անցել թառին:
Իսկ երիտասարդության ուշադրությունը դեպի ազգայինը ուղղորդելու գաղտնիքը, կարծում եմ, թաքնված է մատուցման ու ներկայացման մեջ: Ես հենց դա էլ հասկացել եմ ու իմ երաժշտությամբ փորձում եմ գործիքը նախ ճանաչելի դարձնել, հետո էլ կրկին սիրված ու պահանջված:
Այսօր քեզ կարելի է տեսնել երևանյան մի քանի ակումբներում երաժիշտ ընկերներիդ հետ միասին: Համերգներից մեկին ներկա էի ու հաճելիորեն զարմացա գործիքների համադրությունից, այնուհետև երաժշտության մատուցման ձևից:
Ես պատանեկությունից շատ տարբեր ոճերի երաժշտություն էի լսում ու չէի սահմանափակվում միայն ժողովրդական արվեստով: Փորձում էի տարբեր էքսպերիմենտներ անել իմ գործիքով, բացահայտել նոր կատարողական ձևեր: Մասնակցում էի ջազմենների կազմակերպած ջեմսեյշններին ու իմպրովիզացիաներ էի անում, ստեղծագործում էի... Ու էդպես հասունացավ սեփական խումբ ստեղծելու գաղափարը:
2011թ. հավաքեցի երաժիշտ ընկերներիս, ստեղծեցինք բենդը` «Միքայել Ոսկանյան և ընկերներ», որտեղ ներկայացնում եմ ստեղծագործություններս: Նվագում ենք էթնիկ ջազ և ֆոլկ ֆյուժն ոճերում:
Այս տարի՝ VMA 2012 մրցանակաբաշխության ժամանակ, մեզ հանձնվեց «Տարվա լավագույն բենդ» մրցանակը:
Հետևելով ձեր նորաստեղծ խմբի գործունեությանը` նկատում եմ, որ փորձեր են արվում ավելի շատ դրսում ներկայանալու: Ինչպե՞ս է դրսի հանդիսատեսը ընկալում թառի և դրան համակցված գործիքների կատարողականությունը: Ինչպիսի՞ հաջողությունների եք հասել:
Դրսում, իրոք, բավականին մեծ հետաքրքրություն կա խմբի երաժշտության ու երաժշտական ոճի հանդեպ, նաև ծանոթանում են գործիքին: Դա են վկայում մեզ ուղղված բազմաթիվ նամակները և հրավերները տարբեր մրցույթներից ու փառատոններից:
Այդ առաջարկներից մեկը Նյու Յորքից էր` «Made in New York Jazz Competition»-ին մասնակցելու համար: Ըստ երևույթին, լսել էին մեր կատարումները համացանցում և ֆեյսբուքյան պաշտոնական էջին առաջարկ-նամակ ուղարկել:
Արդեն դիմել ենք: Ընթանում է դեռևս մրցույթի օնլայն քվերակության փուլը: Այս պահին մենք երկրորդ հորիզոնականում ենք, և շատ քիչ ձայն է պակասում առաջին հորիզոնականում հայտնվելու համար:
Նկատել եմ նաև, որ զուգահեռաբար փորձեր ես անում թառը աշխարհին ներկայացնելու այլ միջոցներ գտնելու՝ բացի համերգներից:
Այո, այժմ նախապատրաստական աշխատանքներ են տարվում թառի մասին ֆիլմ նկարելու համար: Այս գործում ներգրավել ենք նաև ռուս լուսանկարիչի: Առայժմ փակագծերը չեմ ուզում բացել:
Այսինքն՝ համապատասխան որևէ մարմնից ֆինանսավորում արդեն ստացե՞լ եք ֆիլմի համար:
Ոչ, առայժմ մեր ուժերով...
Հ.Գ. «Made in New York Jazz Competition»-ի առցանց քվերակության փուլում «Միքայել Ոսկանյան և ընկերները» դեռևս երկրորդ հորիզոնականում է: Շատ քիչ ձայն է պակասում առաջին հորիզոնականում հայտվելու համար: Խմբի օգտին կարող եք քվեարկել այստեղ:
Լուսանկարները` Միքայել Ոսկանյանի անձնական արխիվից (2-րդ լուսանկարը՝ Էլենա Ֆրոլովա-Տրուֆանովայի, 3-րդ լուսանկարը՝ Լուսին Արցախի)
Մեկնաբանություններ (1)
Մեկնաբանել