Ինագուրացիայի պերճանքն ու թշվառությունը
Սերժ Սարգսյանը ապրիլի 9-ին երկրորդ անգամ ստանձնեց Հայաստանի Հանրապետության դե յուրե նախագահի պաշտոնը: Սակայն որքան նրա երդմնակալության արարողությունը տպավորիչ էր` պետականության ողջ սիմվոլիկան իր մեջ ներառելու, ամփոփելու տեսանկյունից, նույնքան էլ խղճուկ էր այն հակասական իրականության համապատկերին, որը շրջապատում էր այդ արարողությունը:
Առաջին անգամ փորձ էր արվել նախագահի պաշտոնամուտը վերածել հստակ արարողակարգի, յուրօրինակ ծեսի, պետական նշանակության կարևորագույն իրադարձության: Նորարարություններից էին թե՛ նախագահի իշխանությունը մարմնավորող գերբի և դրոշի ներմուծումը, հրանոթային համազարկերը` Եռաբլուր կատարած այցի համատեքստում, թե՛ սիմվոլիկ զորահանդեսն ու Սահմանադրության համաձայն՝ Կառավարության հրաժարականի ընդունման հանդիսավոր արարողությունը Նախագահի նստավայրում: Անկախ այն հանգամանքից` ով է ստանձնում երկրի ղեկավարի, զինված ուժերի գերագույն գլխավոր հրամանատարի պաշտոնը, հասարակական ու քաղաքական ինչպիսի պայմաններում, նման ատրիբուտների ներմուծումն առաջին հերթին պատկառանքի ու հպարտության աղբյուր է երկրի` իբրև պետության և այդ պետության քաղաքացին լինելու իրողության տեսանկյունից:
Բայց այս ամենը դեռևս պետականատիրության հում նյութն է, որին փորձ է արվում որոշակի ձև տալ, առայժմ՝ առանց բովանդակության: Քանի դեռ չկա այդ բովանդակությունը, ինչպիսի ձև էլ այն ընդունի, ինչպիսի ավանդույթներով օժտվի, այն լինելու է ամորֆ, առաձգական ու ընդամենը ներքին դատարկության ծխածածկույթի դեր է կատարելու:
Երդվելուց հետո Սերժ Սարգսյանը հայտարարեց, որ սա նոր փուլի սկիզբ է: Կարծես անցած 5 տարիները չէին եղել, և այդ տարիներին Հայաստանի նախագահը բոլորովին էլ Սերժ Սարգսյանը չէր: Նման հայտարարություն նա արել է միշտ` գրեթե յուրաքանչյուր հարմար առիթի: Բայց այդ սկիզբն այդպես էլ երբեք չի եկել: Հնարավոր չէ նոր սկզբի մասին խոսել` նախապես հայտարարելով, որ հին, իրեն սպառած թիմը, հետևաբար նաև՝ նրա գործելաոճը, քաղաքականությունը չեն փոխվելու:
Հնարավոր չէ խոսել նոր սկզբի մասին` անուղղակի հայտարարելով, որ երկրում օլիգարխներ չկան, քանի որ նրանց անձնագրերում, «փաստաթղթերում» գրված չէ, որ օլիգարխ են: Հնարավոր չէ, ի վերջո, խոսել նոր սկզբի մասին` պետական և տեղական ինքնակառավարման համակարգերը վերածելով ընտանեկան ու կաստայական բիզնեսի և ինքնադրսևորման արտոնյալ պայմաններ ապահովել կուսակցական «զավակների» համար:
Սա ոչ թե միայն խոսքի և գործի աններդաշնակության վկայություն է, որն արժեզրկում է հրապարակայնորեն ասված ցանկացած խոսք, տրված ցանկացած խոստում, այլև պատասխանատվության աներկբա ճգնաժամի արտահայտություն է: Երկրի նախագահի խոսքում անցած 5 տարիների համար կրած պատասխանատվությունը բացակայում էր, դրանում չկար այն հանրությունը՝ մեծամասնություն, թե փոքրամասնություն, էական չէ, որն այսօր Ազատության հրապարակում իր դե ֆակտո նախագահին էր օծում` ի հեճուկս Սերժ Սարգսյանի, պետական իշխանության և միջազգային հանրության: Չկային այն պատճառները, որոնք հանգեցրել են Հայաստանի ներկայիս երկվությանը, և որոնք թույլ չտվեցին գոնե մասամբ նեղացնելու իշխանության և հասարակության միջև առաջացած անդունդը, վստահության ճգնաժամը:
Այն ակնարկը, թե իրեն չընտրողների անուղղակի ուղերձը տեղ է հասել` թվում է անհասկանալի: Եթե տեղ հասած լիներ, նախագահական ընտրություններից հետո անցած գրեթե երկու ամիսներին իշխանությունն այդ հանրությանը որևէ բովանդակային կոմպրոմիս կառաջարկեր` չփորձելով շարժումը էժանացնել, նեղացնել պաշտոնակռվի մակարդակի: Այդ պատրաստակամությունը զգալի չէր, որովհետև անցած 5 տարիներին, ինչպես դրանից առաջ անցած 15 տարիներին, իշխանությունը սեփական հանրության հետ միմիայն իր «մուսկուլները» ցուցադրելով ու դրանից հաճույք ստանալով է զբաղված եղել: Նախկինները` բացահայտ, իսկ Սերժ Սարգսյանը` կեղծ ժողովրդավարության վերնաշապիկի թևքի տակից:
Մինչդեռ պետությունը առաջին հերթին հենված է հենց այս երկու ատրիբուտների վրա՝ հասարակական վստահության, պատասխանատվության և քաղաքացիականության վրա: Սրանք են կազմում պետականության և պետականատիրության իրական առանցքը, բովանդակությունը: Դրանց բացակայությունն է, որ Ազատության հրապարակի վանկարկումների ներքո խլացնում է նախագահի ինագուրացիայի հրանոթային համազարկերի ձայնը, իսկ Մարզահամերգային համալիրը վերածում մի յուրօրինակ փակ ամրոցի, որի պատերի ներքո իշխանությունն ինքն իր համար թագադրում է սեփական արքային: Այնպես որ, ինչքան էլ համով է եփվել երդմնակալության այս ճաշը, այն ոչ մի կերպ կուլ չի գնում:
Մեկնաբանություններ (4)
Մեկնաբանել