Մայրավանքը ներառվել է առաջիկա վերականգնման ենթակա հուշարձանների ցանկում պահպանվածության առումով առավել վտանգված և հուշարձանների տեխնիկական վիճակի մոնիթորինգի ծրագրով 2009 և 2011 թթ. կատարված ուսումնասիրությունների արդյունքում: Այս մասին «Հետքին» հայտնեցին Մշակույթի նախարարության Պատմության և մշակույթի հուշարձանների պահպանության գործակալությունից՝ անպատասխան թողնելով մեր այն հարցերը, թե կոնկրետ ինչ աշխատանքներ է նախատեսվում կատարել Մայրավանքում, և երբ են սկսվելու այդ աշխատանքները:

Մայրավանքը՝ որպես հանրապետական նշանակության հուշարձան, ընդգրկված է կառավարության հաստատած, Կոտայքի մարզի պատմության և մշակույթի անշարժ հուշարձանների պետական ցուցակում և սեփականության իրավունքով հանձնված է Հայաստանյայց Առաքելական եկեղեցուն:

Սոլակ գյուղի մոտ գտնվող Մայրավանք Սբ. Աստվածածին եկեղեցի հասնելու համար սկսնակ արշավականից պահանջվում է մոտ 2 ժամ: Ահա այստեղից է սկսվում դեպի հուշարձան բարձրացող ճանապարհը:

Մայրավանքը ժայռի վրա է, և դրան հասնելու համար պետք է երկար քայլել հիմնականում ապառաժների, տեղ-տեղ էլ հողի վրայով:

Ճանապարհին ամենից հաճախ հանդիպող ծառը եղևնին է, որը հավանաբար ավելի հեշտ է աճում քարքարոտ տեղանքում:

Իսկ այս ծառերն ամենայն հավանականությամբ մարդն է հրկիզել:

Ճանապարհին կտրած ծառեր էլ հանդիպեցին: Կոճղերի թարմությունից երևում է, որ ծառերը վաղուց են կտրել:

Ժայռն ի վեր բարձրացող ճանապարհի շատ մասերում զգացվում է անձրևից հետո թարմ խոտի և կատվադաղձի հոտը: Ճանապարհի ողջ ընթացքում աչքի զարնող սակավաթիվ բուսատեսակներից ժայռի վրա ամենատարածվածը հենց կատվադաղձն է:

Հեռվում նշմարում է Մայրավանքը, որին հասնելու համար, սակայն, դեռ երկար պետք է քայլել:

Հուշարձանը 7-րդ դարում հիմնադրել է Հովհանն Մայրավանեցին (Մայրագոմեցի): Մայրավանքի Սբ. Աստվածածին եկեղեցին կառուցվել է 11-12-րդ դարերում:

Հուշարձանն այժմ կիսավեր է:

Մայրավանքը գմբեթավոր եկեղեցի է:

Եկեղեցու շուրջը թափված են ժամանակին կառույցի մաս կազմած քարերն ու զարդաքանդակները:

Մայրավանքի խաչքարերից:

Մայրավանքը հարուստ չէ արձանագրություններով:

Փոխարենը շատ են հուշարձանի պատերին Մանուկի և մյուս այցելուների թողած գրությունները:

Եկեղեցու միակ դռնով ներս մտնելուց հետո ակնհայտ է դառնում, որ պակաս անմխիթար ու անխնամ չէ նաև հուշարձանի ներսը:

Եկեղեցու ներսում դեռ պահպանված է Հայկական ՍՍՀ պետշին Հուշարձանների պահպանության և վերականգնման վարչության ցուցանակը, որը խոստանում է օրենքով պատժել հուշարձանը «փչացնողներին»:

«Փչացնողները» եկեղեցու ներսում ամբողջ պատեր են ապականել մոմերի հալոցքով ու մրով:

Իսկ վանքի խորանին դրված իրերը խառնիճաղանջ են ու նույնպես ոչ մաքուր:

Միջնադարյան հուշարձանի անմիջապես հարևանությամբ՝ և առջևում, և հետևում, տեղադրված են տաղավարներ ու խորոված պատրաստելու հարմարանք:

Խորովածի ու մատաղի հետքեր հուշարձանի տարածքում:

Մայրավանքից հետդարձն ավելի կարճ է տևում: Հուշարձանն ավելի ու ավելի փոքր է երևում, կողքին տեղադրված տաղավարն ու խորոված պատրաստելու հարմարանքը՝ նույնպես:

Մայրավանքի բարձունքից երևում է ողջ Սոլակ գյուղը: