Երեկ «Ռեգիոն» հետազոտական կենտրոնը համացանցային մամուլի ասուլիս էր հրավիրել Ադրբեջանում Ընտրությունների մոնիտորինգի եւ ժողովրդավարության ուսուցման կենտրոնի ղեկավար Անար Մամեդլիի հետ: Նա պատասխանեց նաեւ «Հետքի» մի քանի հարցերի:

-Ինչպե՞ս կգնահատեք Ադրբեջանում տեղի ունեցած նախագահական ընտրությունները:

-Որպես Ընտրությունների մոնիտորինգի եւ ժողովրդավարության ուսուցման կենտրոնի ղեկավար՝ ես կարող եմ հիմնվել Ադրբեջանում տեղի ունեցած նախագահական ընտրությունների վերաբերյալ մեր կենտրոնի կողմից կատարված երկարաժամկետ եւ կարճաժամկետ դիտարկման վրա: Երկարաժամկետ դիտարկումը ցույց է տվել, որ ընտրությունների անցկացման ժամանակ հավաքների ազատության, ինչպես նաեւ խոսքի ազատության եւ ԶԼՄ-ների ազատ գործունեության ապահովման ուղղությամբ ոչ մի բարելավում չի եղել: Ընդհակառակը, 2013 թ. սկզբից քաղաքական դրդապատճառներով ձերբակալությունների եւ հետապնդումների թիվը զգալիորեն աճել է: Ընտրական շրջանի սկզբնական փուլը՝ թեկնածուների առաջադրումն ու գրանցումը, ուղեկցվել է իշխանության որոշ կառույցների կողմից ադմինիստրատիվ ռեսուրսների չարաշահմամբ: Որոշ դեպքերում ԶԼՄ-ներին, դիտորդներին եւ թեկնածուների ներկայացուցիչներին արգելել են մասնակցել հավաքված ստորագրությունների ստուգման գործընթացին: Ընտրությունների երկրորդ փուլում 2008 թ. նախագահական ընտրությունների համամետ դիտվում էր քաղաքական ընդհանուր ակտիվություն: Այդուհանդերձ, երկրում գործող  մասնավոր հեռուստաընկերություններից ոչ մեկը թեկնածուներին եւ նրանց ներկայացուցիչներին իրենց նախընտրական պլատֆորմները ներկայացնելու համար չի առաջարկել եթերային ժամանակ, ինչպես նաեւ չի կազմակերպել քաղաքական բանավեճեր արդիական թեմաներով:

Համաձայն Ադրբեջանի Ընտրական օրենսգրքի՝ միայն Հանրային հեռուստատեսությամբ եւ ռադիոյով էին կազմակերպվել թեկնածուների կամ նրանց ներկայացուցիչների մասնակցությամբ քննարկումներ: Մեր կենտրոնն արձանագրել է մի քանի խախտումներ ընտրության օրը՝ ընտրատեղամասերի բացման ժամանակ: Այնուամենայնիվ, քվեարկության գործընթացի վրա ստվեր գցվեց լուրջ ընտրախախտումների պատճառով (կրկնակի քվեարկություն, զանգվածաբար ընտրողներին տեղամասեր տեղափոխելը, բազմաթիվ ընտրողների՝ ոչ իրենց տեղամասերում քվեարկելու հնարավորություն տալը եւ այլն): Մեր կենտրոնի դիտորդների ներկայացրած հաշվետվությունների համաձայն՝ ավելի քան 200 տեղամասերում քվեարկության արդյունքները վերջնական արձանագրությունում ճշգրիտ չեն արտացոլվել, եւ արձանագրությունների կրկնօրինակները չեն փակցվել տեղամասի առջեւ: Թեկնածուների ներկայացուցիչների նման դիտորդները, որոնք ձայների հաշվմանը հետեւելու համար նորմալ պայմաններ են պահանջել, տեղամասերի ղեկավարության կողմից նույնպես ենթարկվել են լուրջ ճնշումների: Ընտրությունների մոնիտորինգի եւ ժողովրդավարության ուսուցման կենտրոնը գտնում է, որ ընտրություններից առաջ քաղաքական իրավիճակը եւ բոլոր փուլերում արձանագրված խախտումները հանգեցրել են հավասար մրցակցության բացակայության, ինչի հետեւանքով հոտեմբերի 9-ին կայացած նախագահական ընտրությունները ստվերվել են Ադրբեջանի ազգային օրենսդրության եւ միջազգային չափանիշների խախտումներով եւ չեն կարող համարվել ազատ ու դեմոկրատական:    

-Ադրբեջանի «Ժողովրդավարական ուժերի ազգային խորհուրդ» ընդդիմադիր կոալիցիայից նախագահի թեկնածու Ջամիլ Հասանլիի նախընտրական շտաբը հայտնել էր զանգվածային ընտրախախտումների մասին: Ըստ նրա՝ կատարվել են ընտրալցոնումներ, իշխանությունները ընտրական տեղամասեր են տարել պետական հաստատություններից մեծ թվով աշխատակիցների: Եվ բացի դրանից՝ ընտրախախտումների դեպքերի մասին տեսանյութ հայտնվեց նաեւ սոցցանցերում: Ընտրախախտումների որեւէ դեպքի առթիվ դատական գործ հարուցվե՞լ է: Ի՞նչ ընթացք են ստացել ընդդիմադիր կոալիցիայի թեկնածուի կողմից արձանագրված ընտրախախտումները:

-ԿԸՀ-ն հոկտեմբերի 13-ին մերժեց ամսի 9-ի ընտրախախտումների վերաբերյալ Ջամիլ Հասանլիի բողոքն այն հիմնավորմամբ, որ դատարան են ներկայացվել ակտերի կրկնօրինակները, այլ ոչ թե բնօրինակները: Միեւնույն ժամանակ օրենքը չի պահանջում ակտերի քվեարկության արձանագրությունների հաստատված կրկնօրինակները: Կարծում եմ, որ Հասանլիի ընտրական շտաբը կարող է ներկայացնել ակտերի բնօրինակները եւ կրկին բողոք ներկայացնել մինչեւ հոկտեմբերի 16-ը: Բացի դրանից՝ կարելի է վերաքննիչ դատարանում բողոքարկել ԿԸՀ-ի որոշումը քվեարկության արդյունքների մասին, որոնք պետք է հաստատվեն մինչեւ ամսի 19-ը: Դրա համար ժամանակ կլինի, քանի որ Սահմանադրական դատարանը ընտրության օրվանից հետո 14 օրում պետք է հաստատի արդյունքները:    

-ԱՄՆ-ի Հելսինկյան հանձնաժողովի նախագահ, ԱՄՆ-ի սենատոր Բենջամին Քարդինը Ադրբեջանի նախագահական ընտրությունների վերաբերյալ հանդես եկավ քննադատական հայտարարությամբ: Նա նշել էր, որ հիասթափեցնող է, որ Ադրբեջանը վատնել է ժողովրդավար առաջընթացին իր հանձնառությունը ցուցադրելու ևս մեկ հնարավորություն: Միջազգային դիտորդների ու գործիչների կողմից եղել են նաեւ այլ գնահատականներ: Ըստ Ձեզ՝ սա ի՞նչ ազդեցություն կարող է ունենալ Ադրբեջանի նախագահի վարկանիշի վրա միջազգային ասպարեզում:

-Իհարկե, դա բացասական ազդեցություն կունենա Ադրբեջանի կառավարության, ինչպես նաեւ Ալիեւի վարկանիշի վրա: Ակնհայտ է, որ նախագահության երրորդ ժամկետը հիմնական գործոն են լինելու դեմոկրատական անցման հասկացության եւ Ադրբեջանում մարդու իրավունքների ոլորտի իրավիճակի համար: