«Սխալ Հանրապետութիւնը կամ   51 հարց  Քէմալիզմին եւ  Աթաթուրքին» գիրքի եւ տասնեակ այլ աշխատութիւններու հեղինակ,  պոլսահայ  լրագրող  եւ բառարանագիր  Սեւան Նշանեան 2004-ին    ստացած է մարդկային իրաւանց  «Այշէ Նուր Զարագօլու» անուան  մրցանակը:

Նշանեան   որ այս Ուրբաթ  ( 20 Դեկտեմբեր)    երկու տարուան բանտարկութեան  վճիռին  ենթարկուելով   պիտի  յայտնուի Պոլսոյ բանտերէն  մէկուն մէջ,  առաջին անգամը չէ որ «պիտի ճաշակէ» թրքական զնտաններուն «վայելք»ները:  Ան տարբեր մեղադրանքներով քանիցս  յայտնուած է ճաղերու ետին,  որոնց վերջինը   2001-ին,  երբ  ան կալանքի տակ մնաց տասը ամիս: Յիշեցնեմ,   որ Նշանեան  1995-էն  ի վեր Իզմիրի մօտ եղող «Շիրինճէ» աւանին  մէջ  հիմնադրած է Nişanyan House Hotel-ը (տեսնել այստեղ՝ www.nisanyan.com), որուն  նպատակն է զարկ տալ  Էթնիք զբօսաշրջութեան:  Այդ համալիրին մէջ  նոր  տնակ մը կառուցելու պատճառով (իբրեւ թէ  ապօրինի)  ան պիտի բանտարկուի երկու տարիով:

Սեւան Նշանեան Թուրքիոյ մէջ այսօր դարձած է ազատութիւններու եւ փոքրամասնութիւններու իրաւունքներու   պաշտպանութեան համար պայքարող կարեւորագոյն անուններէն մին: Ստորեւ անոր հետ կատարուած կարճ հարցազրոյցը՝  այն յոյսով որ մօտիկ ապագային պիտի կարողանամ աւելի մանրամասն գրել ազատութեան  զինուորին մասին:

Հայկական մամուլին  մէջ  վերջին օրերուն երեւցան հրապարակումներ,   ըստ որոնց՝ դուք չորս տարուան   բանտարկութեան պատիժ ստացած էիք: Աւելի ուշ ըսուեցաւ, թէ ձեր պատիժի ժամանահատուածը երկու տարի էր: Հիմա ի՞նչ է  իրականութիւնը:

Ըսեմ, որ   իմ դէմս  մի քանի դատավարութիւններ կան: Հիմա երկու տարուան բանտարկութեան խնդիրը արդէն վճռուած է,  բայց կը կարծեմ,  որ յառաջիկային ալ երկու տարի  եւս կրնամ բանտարկուիլ ու անկէ ետք նաեւ տասը  ամսուան վճիռ մը կրնայ ըլլալ:

Այսինքն երկու տարուան վճիռը արդէն գործադրութեան պիտի դրուի...

Այո եւ ես  յառաջիկայ Ուրբաթ օր (20 Դեկտեմբերին) պիտի բանտարկուիմ:

Ինչքան գիտենք՝   այս վճիռը կապ ունի   ձեր համալիրին մէջ  փոքր տնակ մը  ըստ Թուրքիոյ դատական մարմիններուն ապօրինի կերպով  կառուցելուն հետ: Այս իրողութիւնը ինչքանո՞վ կը համապատասխանէ  ճշմարտութեան:

Նախ ըսեմ,  որ ասկէ բացի քսանի չափ դատեր բացուած են դէմս: Ես   զբօսաշրջային համալիր մը կառուցած  եմ   Իզմիր շրջանի «Շիրինճէ»   աւանին մէջ,  ուր ներկայիս կը գործէ Nişanyan House Hotel-ը, եւ Թուրքիոյ  մարմինները բոլոր  մանրամասնութիւններուն  մէջ «մազ փնտռելով»   դատ բացած են դէմս: Բաւական մեծ ձեռնարկութիւն մըն է,  ուր տարբեր աշխատանքներ   կան  ու բնական է,  որ իշխանութիւնները կրցան   գործ սարքել դէմս: Մինչեւ օրս քաղաքական հետապնդում կամ խորք չկար դատական ընդհանուր գործընթացին մէջ,   պարզապէս  այլ պատուհաններէ մտնելով՝  զիս դատավարութեան  տարին: Ըսեմ նաեւ,  որ  ես կը կարծէի, թէ  քսան տարուան բանտարկութեան  պատիժ կրնայի ստանալ, քանի որ  դէմս կարծեմ   Լինչի դատաստան մը բացուած էր,  ու բոլոր կողմերէն   կազմակերպուած արշաւ մը կայ: Բայց կարծածէս  աւելի թեթեւ եղաւ այս վճիռը:

Իսկ խօսակցութիւն կայ,  որ Մոհամմէտ Մարգարէի  մասին գրելնուդ պատճառով  էր,  որ դատուեցաք: Ի՞նչ կ՛ըսեք: 

 Կրօնական նիւթերուն մասին  վերջին տարիներուն շատ մը գիրքեր գրած եմ: Ընդհանրապէս կրօնքներու եւ մասնաւորապէս Մահմետական կրօնքին մասին նիւթերու վրայ կ'աշխատիմ   ու փորձած եմ  ժողովուրդին  որդեգրած կամ ընկալած գաղափարներէն դուրս բաներ ըսել: Ու ատոր համար է որ դէմս Լինչի դատավարութիւն  մըն էր, որ սկիզբ առաւ: Մինչեւ Էրտողանին ամէնէն մօտ մարդոց կողմէ  գրոհի թիրախ դարձայ: Անկէ ետք հազարաւոր Tweet-ներ եւ հաղորդագրութիւններ ստացայ   եւ նոյնիսկ մահուան սպառնալիքներ հնչեցին,  ու  թրքական եօթ քաղաքներու մէջ դէմս  դատական հայցեր եղան:

Ըսեմ որ  հոս  (Թուրքիոյ մէջ-Ս.Ա.) վարժուած չեն,  որ հայերը բաց եւ յստակ խօսին: Այս երկրին մէջ հայերէն կը սպասուի,  որ հեզ եւ հլու ըլլան, ձայն չհանեն  շատ  ու իրենց քիթները ամէն տեղ չխոթեն   ու այդ ժամանակ մեծ խնդիրներու չեն հանդիպիր:  Իսկ երբ  սկսին հանրային խնդիրներու մասին բացայայտ կերպով արտայտուիլ,  ապա   անոնց դէմ թշնամութեան ալիք մը կը բարձրանայ:

Կրկին մամուլէն իմացանք,  որ վերջին օրերուն ձեր ազատութեան համար  ստորագրահաւաք-արշաւ մը սկիզբ առած է Թուրքիոյ մէջ: Ի՞նչ արշաւ է այդ մէկը: 

Ըսեմ որ գիրիս եւ գաղափարներուս հետեւող  հազարաւոր մարդիկ կան  այսօր Թուրքիոյ մէջ, ու  այս ստորագրահաւաքը այդ  ծիրին մէջ է  պէտք է տեսնել: Անոնց մէջ բնականաբար կան նաեւ  համակիրներ,    որոնց  անձամբ ես ծանօթ չեմ: Ստորագրահաւաք մը սկսած են,  բայց իմ կարծիքովս այս  ստորագրահաւաքը ոչ մէկ բան պիտի յաջողի  փոխել, որովհետեւ   բանտարկութեան վճիռը արդէն կայացուած է,  ու ես պիտի կրեմ այդ «պատիժ»ը: Ուրիշ ճար չկայ:

Յառաջիկայ ուրբաթ օր   պիտի յայտնուիք բանտի ճաղերու ետին.ինչպիսի՞ն  են  ձեր զգացողութիւնները:

Տրամադրութիւնս   բնական է,  ու ես   հանգիստ եմ:    Կը յուսամ,  որ միշտ ճիշդը ըրած եմ  ու խօսած եմ  յանուն արդարին: Ըսեմ նաեւ,  որ  երկու կամ երեք տարի բանտարկութիւնը մեծ վնաս մը պիտի չբերէ  ինծի: 

Յստա՞կ է, թէ  որ բանտը  պիտի տարուիք:

Ոչ, դեռ պարզ չէ թէ ինչ տեսակի բանտ մը պիտի տարուիմ: 

Հայրենի  մամուլը   երբեմն  ձեր  մասին լրատուութիւն  կը յաղորդէ:    Որոշ ակնկալիքներ ունի՞ք  հայրենի մամուլէն:

Իմ հայրենակիցներուս գիտնալն ալ կը բաւէ ու անոնց սրտանց իմ կողքին ըլլալը մեծ իմաստ ունի ինծի  համար: Կոնկրետ բան մը չկայ ըսելիք: Բայց կը վախնամ  մոռցուելէ: Կը յուսամ նաեւ,  որ երբ այս խնդիրները  աւարտին,   առիթ կը ստեղծուի ինծի,  որ Հայաստան այցելեմ որովհետեւ  մեծ թիւով  հեռակայ  ընկերներ եւ ծանօթներ ունիմ:

Մեր այս կարճ զրույցի աւարտին, ի՞նչ ունիք  ըսելիք: 

Տասնհինգ տարիէ ի վեր այս պայքարին մէջ եմ: Ու եղածը  մեծ պատերազմի  մը  մէջ փոքր ճակատամարտ մը կորսնցնելու կը նմանի: Տարիներու պայքարէն ետք    Թուրքիոյ  իշխանութիւնները կերպով մը յաջողեցան  կոլ   մը արձանագրել: Ցաւօք: