«Հետքի» հարցերին պատասխանում է «Հայ կամավորականների համախմբում» ազգային-քաղաքական նախաձեռնության համակարգող Ժիրայր Սեֆիլյանը:

-Հայաստանի այսօրվա ներքաղաքական իրավիճակն ինչպե՞ս կգնահատեք:

-Աննախադեպ վատ վիճակում է գտնվում մեր երկրի քաղաքական դաշտը, եթե այդպիսին կա, քանի որ, ըստ էության, բռնատիրական ռեժիմը չի թողել, որ մեր երկրում քաղաքական դաշտ հասկացությունը կայանա դասական իմաստով: Ես կարծում եմ, որ այսօրվա դաշտը օտարի կողմից ամբողջովին վերահսկելի է: Սակայն համոզված եմ, որ հայերը գտնելու են այդ վերահսկելիությունից դուրս գալու ելքը: Ուստի, եկող ժամանակահատվածում մեր գլխավոր խնդիրն է լինելու մի ուժ ձեւավորել, որն, ըստ էության, չի ենթարկվում օտարի վերահսկողությանն ու ինչ-որ չափով անկանխատեսելի է օտարի համար: Ես «օտարը» շեշտում եմ, որովհետեւ այսօրվա ռեժիմի պարագլուխներն ընդամենը գործիքի դերում են` մեր երկրում վերահսկելիությունը պահելու համար. իրենք իրադարձությունների սցենարի հեղինակը չեն:

ժԱսացիք` նոր ուժ եք ձեւավորելու: Ումի՞ց է այն բաղկացած լինելու:

-Մենք այդ նպատակով նախաձեռնել ենք «Սարդարապատ» շարժումը` ելնելով նրանից, որ իրավիճակը «սարդարապատային է»: Այս շարժումը հենված է լինելու ընդգծված ազգային բարոյախոսության վրա, տարբերվելու է նախորդ շարժումից այն իմաստով, որ չենք սահմանափակվելու ասելով, որ վերկանգնում կամ հաստատում ենք սահմանադրական կարգը եւ վերջ: Մենք պատրաստվում ենք մեր ժողովրդին հստակ ցույց տալ, թե որոնք են մեր պատկերացումները` Հայաստանի ապագայի հետ կապված: Մենք համոզված ենք, որ միայն հստակություն մտցնելուց հետո է, որ հնարավոր կլինի ժողովրդին մոբիլիզացնել: Այս շարժումը վերկուսակցական շարժում է, ես նույնիսկ կասեի` անկուսակցականների շարժում է, քանի որ ցանկացած կուսակցական, ով ընդգրկվում է Շարժման մեջ, իր քաղաքական գործունեության մեջ առաջնահերթությունը կտա Շարժմանը: Այս օրերին մենք գտնվում ենք շարժման սկզբունքների ճշգրտման փուլում, որից հետո` անհրաժեշտ պահին, կհռչակենք Շարժումը: Այդ ժամանակ արդեն հստակ կերեւա, թե ովքեր են ղեկավարելու այդ շարժումը: Այս օրերին ընթանում են նաեւ «Սարդարապատ» կոմիտեի ձեւավորման աշխատանքները: Մենք ուզում ենք ներգրավել այնպիսի մարդկանց, որոնք առաջին հերթին սիրում են իրենց երկիրը, իրենց ժողովրդին, հավատում են մեր ժողովրդի ներուժին: Ու հենվելով այդ ներուժի վրա` մենք պետք է տապալենք այս ռեժիմը: Սա է հիմնականում լինելու մեր գլխավոր մարտավարությունը:

-Արդյոք սա ենթադրո՞ւմ է, որ Հայ ազգային կոնգրեսից դուրս կգաք:

-Մենք «Հայ կամավորականների համախմբման» ձեւաչափով ենք համաժողովրդական շարժմանն աջակցել: Մենք աջակցել ենք Լեւոն Տեր-Պետրոսյանին նախագահական ընտրությունների օրերին, համաժողովրդական շարժման մաս ենք դարձել` բոլորիս հայտնի պատճառով: Մենք Կոնգրեսը երբեք չենք գնահատել որպես միաձույլ մի մարմին, որպես մի ուխտ: Այս դաշտը մենք համարել ենք այն տեղը, որտեղ ամենաանկեղծ ձեւով փորձել են պայքարել այս բռնատիրական ռեժիմի դեմ: Ուստի, ես կուզեի նաեւ հիշատակել Տեր-Պետրոսյանի վերջին ելույթը. ես դա գնահատում եմ որպես շեղում համաժողովրդական շարժման սկզբունքներից: Ուստի, ովքեր համամիտ են այդ ելույթի բովանդակության հետ, ավելի ճիշտ կլինի, որ նրանք լքեն համաժողովրդական շարժման դաշտը: Ես կրկին հավաստում եմ, որ «Հայ կամավորականների համախմբումը» հավատարիմ է մնում համաժողովրդական շարժման սկզբունքներին: Շարժման հետեւանքով տասնյակ հազարավոր հայ քաղաքացիների ձեւավորած միասնականությունը մենք երբեք չենք խաթարելու: Մենք եղել ենք դիմադրող ժողովրդի կողքին ու մնալու ենք մինչեւ վերջ: Համաժողովրդական շարժման դաշտը որեւէ մեկի մենաշնորհը չէ, մենք այդ դաշտից երբեք դուրս չենք գալու:

-Վերջերս «Հայ կամավորականների համախմբումը» հայտարարություն տարածեց, որտեղ ասվում էր, որ պետք է ինչ-որ նոր ձեւ գտնեք, որպեսզի ժողովրդի տեսակետը տեսանելի լինի: Կարելի՞ է ենթադրել, որ նոր ստեղծվելիք շարժումն է այդ ձեւը:

-Ես առայժմ չեմ ուզում փակագծերը բացել, թե ինչ ձեւով է դա հնարավոր, բայց կարծում եմ` նոր գյուտ չենք անելու: Միգուցե մենք դա կձեռնարկենք, երբ մեր շարժման հետագա քայլերը հստակեցվեն: Այդ ժամանակ բոլորի համար պարզ կդառնա, թե ինչ ձեւով ենք մենք փորձելու մեր ժողովրդի իսկական տեսակետը հրապարակայնացնել: «Սարդարապատը» երբ հռչակվի, աննախադեպ կլինի այն առումով, որ մարդիկ, որոնք միշտ եղել են այս կամ այն ուժին կամ մարդուն օժանդակողի դերում, սակայն երբեք հավակնություն չեն ունեցել ղեկավարելու, առաջնորդելու որեւէ նախաձեռնություն, կընդգրկվեն այստեղ բոլորի հետ հավասարի իրավունքով, ընդհանուր գործին ծառայելու պատրաստակամությամբ: Երբ մեզ հաջողվի ձեւավորել «Սարդարապատ» կոմիտեն` ազնիվ մարդկանց ընդգրկելով, դրանով, կարծում եմ` այդ օղակը մեր ժողովրդին մի նոր հույս է հաղորդելու: Իմ գնահատմամբ` ընդհանրապես ընդդիմության մինչ օրս ձախողումների պատճառն այն է, որ վերջում բոլոր ձախողումների մեղքը բարդվել է ժողովրդի վրա` տարբեր դրսեւորումներով: Ես միշտ համամիտ չեմ եղել դրան. եղել եմ այն կարծիքին, որ մենք ունենք կարգին ժողովուրդ: Եվ եթե ընդդիմության ղեկավարությունն ընտրի ճիշտ մարտավարություն, մեր ժողովուրդը շատ մեծ ներուժ ունի` դիմադրելու այս ռեժիմին:

-Ստեղծվելիք շարժման շրջանակներում Դաշնակցությանն ու «Ժառանգությանը» համագործակցության առաջարկ անելո՞ւ եք:

-Մեր շարժումը վերկուսակցական է, չի վերածվելու ուժերի դաշինքի: Եվ ինքնանպատակ չէ, որ մենք այդ եզրակացությանն ենք եկել: Փորձն ապացուցել է, որ երբ ուժերի դաշնակցելու միջոցով ես գործն առաջ տանում, սկսվում է հատվածապաշտական մրցակցությունը, եւ դրա արդյունքում գործը տուժում է: Մեզ մոտ չի ասվելու` ով որ կուսակցության անդամ է: Այստեղ խրամատը հստակ է. մենք պատրաստ ենք համագործակցել բոլորի հետ, ովքեր պատրաստ են այդ խրամատում հայտնվել` դիմադրելու, որպեսզի եղածն էլ չկորցնենք: Իհարկե, ոչ երբեք այն անձանց հետ, որոնց ձեռքն արյունոտ է, որոնք մասնակից են մեր ժողովրդի սպանդ կազմակերպելուն (ես մարտի 1-ը նկատի ունեմ): Այդ մարդիկ երբեք թող չհանգստանան, թե իրենք անցկացրին իրենց պատժվելու վտանգը, թե մեր ժողովուրդը լռելու է: Ոչ, ես համոզված եմ, որ գալու է ժամանակը, եւ հայ ժողովուրդն այդ մարդկանց պատժելու է համապատասխան ձեւով:

-Լեւոն Տեր-Պետրոսյանի ելույթից հետո դաշնակցական որոշ գործիչներ ասացին, որ ելույթում Տեր-Պետրոսյանը գործարք է առաջարկում Սերժ Սարգսյանին: Դուք նման առաջարկ տեսնո՞ւմ եք:

-Դաշնակցության այդ արտահայտությանը ես այսպես կպատասխանեմ. ինչպես Կտակարանում է ասվում, ավելի լավ է տեսնել քո աչքի միջի գերանը, քան դիմացինիդ աչքի միջի շյուղը:

-Թեեւ այս մասին շատ է խոսվել, բայց կուզենայի Ձեր կարծիքն իմանալ. Ձեր կարծիքով` Թուրքիայի խորհրդարանը կվավերացնի՞ հայ-թուրքական արձանագրությունները:

-Իմ կարծիքով` թուրքական պետությունն ամեն ինչ անելու է, որ մինչեւ դրանց վավերացումը, եւ ինչու չէ` «երազային» հարաբերությունների հաստատումը («երազային», որովհետեւ ես հավատում եմ, որ այդպիսի բան չի լինելու) փորձի անպայման հայկական կողմից կորզել արցախյան ճակատից տարածքային զիջումներ: Սա ես ամենայն համոզումով եմ ասում, ուստի ամբողջ խնդիրն այսօր պտտվում է ազատագրված տարածքների շուրջ: Թուրքերը չեն բավարարվելու միայն նրանով, որ մի օր կարողանան կորզել Սերժ Սարգսյանից մի թղթի ստորագրում, որտեղ նշվելու է տարածքները զիջելու համաձայնությունը: Նրանք չեն վստահելու միայն այդ փաստաթղթին. նրանք «նաղդին» են հավատում, սուտ թղթերին չեն հավատում` ի տարբերություն շատ միամիտ ժողովուրդների: Դրա համար մինչեւ վերջնական չհստակեցնեն, որ իրենք կորզել են այդ տարածքները, իրենք ոչ մի հարաբերություն էլ չեն հաստատելու: Ուստի, ամենամեծ վտանգն այսօր մեր տարածքների գլխին է կախված, եւ եկող ժամանակահատվածում մեր խնդիրը հենց դրան դիմակայելն է լինելու: