«Տնտեսական մրցակցության պաշտպանության մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություներ են նախատեսվում

Կառավարությունը և Ազգային ժողովի ֆինանսավարկային և բյուջետային հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախագահ Գագիկ Մինասյանն առաջարկում են փոփոխություններ մտցնել «Տնտեսական մրցակցության պաշտպանության մասին» ՀՀ օրենքում: Այսօրվա մամուլի ասուլիսին Գագիկ Մինասյանն ասաց, որ օրենսդրական նախաձեռնության նպատակ է էլ ավելի խստացնել իրենց գերիշխող դիրքը չարաշահող տնտեսվարող սուբյեկտների նկատմամբ վարքագիծը:

Կառավարության և Գագիկ Մինասյանի առաջարկած փոփոխություններում, սակայն, տարբերություններ կան: ԱԺ հանձնաժողովի նախագահն առաջարկում է, որ տնտեսվարող սուբյեկտը պետբյուջե փոխանցի այն ողջ շահույթը, որը ստացել է գերիշխող դիրքի չարաշահման հետևանքով: Մինչդեռ կառավարության օրենսդրական նախաձեռնության հեղինակներն ասում են, որ գործնականում այդ շահույթը հաշվարկելը շատ դժվար է, և Գագիկ Մինասյանի առաջարկած գաղափարն իրագործելիս խութեր կառաջանան, որոնք կհանգեցնեն նրան, որ անբարեխիղճ չինովնիկը և անբարեխիղճ հարկատուն համաձայնության կգան` ի վնաս պետբյուջեի: Ուստի, կառավարության ներկայացրած նախագծով գերիշխող դիրքը չարաշահած տնտեսվարող սուբյեկտը պետբյուջե պետք է մուծի իր ողջ շրջանառության 5 %-ի չափով գումար` նախկին 2 %-ի փոխարեն: Եվ Գագիկ Մինասյանը, և ասուլիսի մյուս բանախոսը` Ազգային ժողովի տնտեսական հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախագահ Վարդան Այվազյանը, նշեցին, որ տվյալ ընկերության շրջանառության 5 %-ը կարող է ահռելի գումար լինել և գերազանցել գերիշխող դիրքի չարաշահման հետևանքով ստացած ողջ շահույթը: Ուստի, կառավարության առաջարկած տուգանքը կարող է շատ ավելի մեծ լինել: «Վերցնենք ցանկացած խոշոր գործարան: Շրջանառությունը կարող է լինել 100 մլն դոլարի սահմաններում, իսկ ստացած շահույթը կարող է լինել 2 մլն դոլար: Այսինքն` նշանակում է` 5 մլն դոլար կամ 5 մլրդ դրամ իրեն պետք է տուգանես»,- ասաց Վարդան Այվազյանը: Այնուամենայնիվ, Գագիկ Մինասյանն ասաց, որ կառավարության առաջարկած փոփոխությունը շատ ավելի հեշտ է իրականացնել: «Եվ երբ այդ օրենսդրական նախաձեռնությունը գա արդեն Ազգային ժողով, քանի որ նա միտված է նույն խնդրի կարգավորմանը և իսկապես ավելի հեշտ իրագործելի է, ես թերևս իմ օրենսդրական նախաձեռնությունը կհանեմ»,- ասաց Գագիկ Մինասյանը: Վարդան Այվազյանի խոսքերով` այս փոփոխություններն արդեն քննարկվել են հանձնաժողովում, և երբ կառավարության օրենսդրական նախաձեռնության մտնի Ազգային ժողով, անպայման խորհրդարանական լսումներ կկազմակերպվեն, քանի որ խնդիրը բոլորին է մտահոգում: Նա հավելեց, որ և կառավարության, և Գագիկ Մինասյանի հետ քննարկել են, որ նրանք իրենց առաջարկություններն Ազգային ժողով բերեն որպես մեկ օրենսդրական նախաձեռնություն: «Մենաշնորհից տուժում է ամբողջ տնտեսությունը»,- ասաց Վարդան Այվազյանը: Նրա խոսքերով` բացի հովանավորչության հետ կապված խնդրից` կան նաև օբյեկտիվ պայմաններ, որոնց պարագայում շուկայում կարողանում են գործել միայն մեծածավալ գնումներ կատարող ընկերությունները: Օրինակ` Հայաստանի 4 հարևանից 2-ը շրջափակման է ենթարկում Հայաստանը, և օգտվելով առիթից` մյուս հարևանը` Վրաստանը, նույն երկաթուղուց օգտվելու համար Հայաստանից շատ ավելի մեծ գումար է պահանջում, քան Ադրբեջանից: Գագիկ Մինասյանի խոսքերով` մոնոպոլ երկաթուղու խնդիրը հնարավոր չէ լուծել որևէ օրենքով: «Դուք ունեք ընդամենը մոնոպոլ երկաթուղի, և այդ մոնոպոլ երկաթուղին դնում է այնպիսի պայմաններ, որ բազմաթիվ տնտեսվարող սուբյեկտներ եթե հանկարծ փոքր խմբաքանակներով փորձեն ներկրել կամ արտահանել, ապա դա կդառնա տնտեսապես ոչ շահավետ: Այս խնդիրը դուք կարող եք լուծել, եթե ունենաք այլընտրանքային երկաթուղի: Այնպես որ շատ հարցեր կան, որոնց պատասխանները պարզ չեն, պետք է դրա հետ համակերպվել»,- ասաց Գագիկ Մինասյանը: Նրան հարց ուղղվեց, թե ինչու Հայաստանում գները շատ արագ են արձագանքում միջազգային շուկայում գների բարձրացմանը, սակայն երբ միջազգային շուկայում գներն իջնում են, Հայաստանում գները չեն իջնում: Գագիկ Մինասյանն ասաց, որ եթե չունենայինք գերիշխող դիրքը չարաշահող տնտեսվարող սուբյեկտներ, ապա այս խնդիրը շատ ավելի նվազ արտահայտված կլիներ: «Մենք հակամենաշնորհային օրենսդրություն չունենք, և դա շատ տրամաբանված է: Մի շարք պատճառներ կարելի է բերել, թե ինչու մեզ նման երկրում (աշխարհագրական իրավիճակ, հարևաններ, փոքր շուկա) շատ ավելի ճիշտ է ունենալ «Տնտեսական մրցակցության պաշտպանության» օրենք, քան «Հակամենաշնորհային» օրենք: Այն իրավիճակում, որում մենք հայտնվել ենք, երբ մեր արտաքին ճանապարհները մոնոպոլիզացված են մեկ պետության կողմից, շատ ավելի տրամաբանական է գնալ այն ճանապարհով, որը ևս ընդունված է շատ երկրներում»,- ասաց Գագիկ Մինասյանը: Իսկ այդ ճանապարհն այն է, որ Հայաստանում օրենքով թույլատրված է շուկայում գերիշխող դիրք ունենալ, սակայն արգելված է չարաշահել այդ դիրքը: Գագիկ Մինասյանի խոսքերով` հեշտ է ֆիքսել, որ տվյալ տնտեսվարող սուբյեկտը դուրս է գալիս թույլատրելիի սահմաններից, և արգելել նրա նման գործելաոճը: «Սակայն խնդիրը և ամբողջ բարդությունն այն է, որ դրանից կտուժի մեր պետությունը, կտուժի սպառողը, որովհետև եթե փոքր տնտեսվարողները փորձեն ներկրել կամ առավել ևս արտահանել ապրանքներ, նախ դրանք կլինեն դրսում ոչ մրցունակ և ներսում ավելի թանկ»,- ասաց Գագիկ Մինասյանը: Վարդան Այվազյանն էլ նշեց, որ դժվար է պարզել, թե որ օղակում է չարաշահվել գերիշխող դիրքը: Օրինակ` որևէ տնտեսվարող սուբյեկտ կարող է տվյալ ապրանքը ներկրել, ենթադրենք, 100 դրամով, բայց այն, անընդհատ վերավաճառվելով, վերջնական շուկայում ունենա 600 դրամ գին: «Մենք տեսնում ենք, որ ինքը ներկրվել է 100 դրամ, վերջնական վաճառվում է 600 դրամ: Բայց փաստաթղթի մեջ այդ չարաշահման գործընթացը շատ դժվար է հայտնաբերել»,- ասաց Վարդան Այվազյանը: