Այսօր ՀՀԿ փոխնախագահ Ռազմիկ Զոհրաբյանը պատասխանեց լրագրողների հարցերին:

Վարդան Բոստանջյանն ասել է, որ առաջիկա խորհրդարանական ընտրություններին «Բարգավաճ Հայաստանը» հավաքելու է ոչ թե 50+1, այլ ձգտելու է 99,9 % ձայնի: Ինչպե՞ս կմեկնաբանեք այս հայտարարությունը:

Դա հումորի ոլորտից է, հիմա ես ի՞նչ մեկնաբանեմ: Էդպիսի կուսակցություն չկա աշխարհում:

Խորհրդային Միության տարիներին, երբ, ասենք, մենք ընտրություններ էին անում, իսկապես 99 % էր լինում: Եվ Աստված չանի, որ «Բարգավաճ Հայաստանը» նման տոկոս ստանա. եթե այդքան ստանա, ուրեմն Հայաստանում դիկտատուրա է:

Վարդան Բոստանջյանի հայտարարությունը եղել է հետևյալ համատեքստում. կուսակցությունը ձգտելու է 99,9 %-ի, և դա նորմալ է: Հնարավո՞ր է, որ Դուք դա ընկալել եք այն կերպ, թե իրենք ասել են, որ վերցնելու են 99,9 %:

Ցանկացած քաղաքական ուժ իրավունք ունի ձգտելու և 50+1-ի և 99,9-ի: Դա արդյունքում կերևա: Բայց կա իրողություն, պատմական պրոցես` այս վերջին ժամանակների պատմությունը` ովքեր են ուժեղ, ովքեր են հավաքել այդ 50+1-ը, և դրանց մոտ որևէ փոփոխություն տեղի չի ունեցել: Օրինակ` եթե համեմատում ենք, ասենք, Հանրապետական կուսակցության հնարավորությունները, 2/3 համայնքներում մեծամասնություն է կազմում Հանրապետական կուսակցությունը: Եվ մենք ամեն օր` օր ու գիշեր աշխատել ենք համայնքների հետ. համայնքնապետեր են ընտրվել: Այդ ձայները պատկանում են Հանրապետական կուսակցությանը մեծ մասամբ, չեմ ասում` ամբողջը, որովհետև հնարավոր է` որոշակի մի տոկոս վաղը չքվեարկի: Բայց դա բավարար է Հանրապետական կուսակցությանը, որ նա 50+1-ը, որի մասին մենք հայտարարել ենք, հավաքի: Ամբողջ աշխարհում ընդունված է, գիտական` սոցիոլոգիական թեզ է, որ եթե մի երկրում համայնքները որևէ կուսակցության աջակցում են մեծամասնությամբ, ապա նա հաջորդ ընտրություններում ընտրվելու է: Շատ մեծ է հավանականությունը: Իսկ ովքեր ընդհանրապես որևէ համայնքապետ չունեն, այսինքն` որևէ կուսակցության քաղաքական ներկայացուցչի ձայն չեն տվել, ինչպես, ասենք, ՀԱԿ-ն է, և եթե «Բարգավաճի» մասին է, ապա ամեն 7-րդ, 8-րդ համայնքապետն է իրենցը, այսինքն` ինչի՞ մասին է խոսքը: Դրա համար մենք առանձնապես չենք մտահոգվում: Զուտ հասարակությանը չշեղելու համար, որ ամեն օր ասում են` «այ, մենք կհավաքենք, մենք մյուս նախագահ կառաջադրենք և այլն», պարզապես ստիպված անդրադառնում ենք և ասում ենք:

Պրն Զոհրաբյան, ընդդիմությունից ո՞ւմ եք տեսնում խորհրդարանում:

Այն պայքարի ձևերը, այն քարոզչությունը, որ այսօր ՀԱԿ-ը սկսել է (իհարկե, ես նկատի ունեմ ոչ 2008-ի քարոզչականը, որը մարտի 1-ի իրադարձություններն էին), այսինքն` իրենք փոխել են կուրսը, ինչպես հայտարարել է առաջին նախագահը, որ իրենք գնում են ժողովրդավարության, սահմանադրական ճանապարհով: Իհարկե, եթե այս ճանապարհով մինչև վերջ քայլեն, հնարավորություն կունենան հայտնվել Ազգային ժողովում, որովհետև եթե ես իմ կարծիքը չասեմ, ապա հղում անեմ մեր հայտնի սոցիոլոգներից մեկի` Ահարոն Ադիբեկյանի տվյալներին, ապա նա նույնպես ասում է, որ ՀԱԿ-ը, «Ժառանգությունը», ՀՅԴ-ն կհայտնվեն խորհրդարանում: Բնականաբար, խոսքը մեծամասնության մասին չի. մեծամասնությունը նա իհարկե նաև մեզ է վերագրում` Հանրապետականին, «Բարգավաճին» և «Օրինացին»: Այսինքն` ես Ահարոն Ադիբեկյանին համարում եմ բավականին լուրջ գիտնական սոցիոլոգիայի ոլորտում, որովհետև իսկապես իր նախկինում կանխատեսումների մեծ մասը իրականացել է: Այդ առումով եմ ասում:

Վերջերս վարչապետը որոշակի կադրային ջարդ սկսեց: Ի՞նչ եք կարծում` դա PR ակցիայի տեսա՞կ է, թե՞ ոչ:

Մինչև այդ փոփոխությունները ասում էին` «կառավարությունը իր մարդկանց հավաքել, դրել է, որևէ փոփոխություն չկա«: Թերացումներ է տեսել վարչապետը. կարևոր չէ` նա կուսակցական է, ՀՀԿ է, ԲՀԿ է, թե անկուսակցական է: Ապա քննարկվել է բավական լուրջ մակարդակով, և հեռացվել է: Կգա մեկ ուրիշը: Սա ճիշտ մոտեցում է: Այնպես չի, որ եթե մեկին նշանակել են, ուրեմն էդպես էլ գնաց, քանի որ իշխող կուսակցությունն է նշանակել: Մանրամասների մեջ ես խորամուխ չեմ, թե այնտեղ ինչ դետալներ կան, ինչի համար: Բայց կարծում եմ` թերացումների համար է, և կուսակցական պատկանելությունն էլ կարևոր չի այստեղ:

ՄԱԿ-ի առաջնորդ Գուրգեն Արսենյանը վերջերս նշեց, որ բացառիկ երևույթ է, որ մի քաղաքական ուժը, որը ունի երկրի 3 բարձր պաշտոնները (նախագահ, ԱԺ նախագահ և կառավարության ղեկավար), չի օգտագործում այդ բացառիկ հնարավորությունը` քաղաքական որոշում ընդունելու և դա ի կատար ածելու, որովհետև մեր հասարակությունը այսօր դարձյալ զարգացում չի ապրում: Չե՞ք կարծում, որ Գուրգեն Արսենյանի ասածը տրամաբանական է:

Ես, ճիշտն ասած, չգիտեմ` կոնկրետ ինչն է քննադատում ինքը: Բնականաբար, մեծամասնություն ստացած քաղաքական ուժը պետք է բարձր պաշտոնները հենց իրեն էլ պահեր. հո չէ՞ր բաժանելու ուրիշներին: Առանց այդ էլ մենք մեծամասնություն էինք, բայց կազմեցինք կոալիցիան` հայտնի 3 քաղաքական ուժերի հետ ոչ թե միայն նրա համար, որ վախենում էինք միայնակ գնալ, այլ պարզապես մեր երկիրը իսկապես նաև տնտեսական ճգնաժամի մեջ ընկավ, այսինքն` կայունություն ունենալու համար: Եվ այն մարդիկ, ովքեր ստացել էին բավականին բարձր ձայներ, իսկապես առաջադրել էին նաև իրենց նախագահի թեկնածուն, այսինքն` հասարակության մեջ տեղ ունեին, կշիռ, պետք է նույնպես մասնակցեին երկրի կառավարմանը և հասարակության խնդիրների լուծմանը: Մենք հենց դրա համար գնացինք այդ կոալիցիային: Թե չէ կարող էինք հայտարարել, որ «մենք ենք տարել այդ մեծամասնությունը, և մենք էլ կազմելու ենք կառավարություն, որևէ ԲՀԿ, ՀՅԴ կամ «Օրինաց երկիր» չի լինելու»: Չէ՞ որ ընդդիմադիր դաշտից էին իրենք: Եվ մենք հրավիրեցինք, մարդիկ համաձայնվեցին:

Հասարակությունը, համենայնդեպս, արագ զարգացում չի ապրում: Դրան կարելի է համաձայնել:

Հասարակությունը միշտ էլ զարգանում է, կանգնած չի, ինչպես մենք ամեն օր առավոտյան զարթնում ենք, շնչում ենք, ինչ-որ խնդիրներ ենք լուծում: Այլ հարց է, թե դա լիովին բավարարո՞ւմ է, թե՞ չէ: ԱՊՀ երկրների թվում մենք ոչ վերջինն ենք, ոչ էլ առաջինը. գոնե մեջտեղում կանք: Մենք մի անգամից ուզում ենք մեզ համեմատել եվրոպական բարձր կենսամակարդակ ունեցող պետությունների հետ: Դա մեզ չի հաջողվում, որովհետև մենք պետք է անցնենք ճանապարհ: Առավել ևս, մենք շրջափակված երկիր ենք և Թուրքիայի, և Ադրբեջանի կողմից, մասամբ նաև մեկումեջ Վրաստանի ճանապարհը: Միակ ճանապարհը, որ մենք ունենք և տնտեսական զարգացման ուղի ունենք, ինչպես ասում են, արյունատար երակը Իրանն է: Եվ մենք Իրանի հետ միշտ էլ պահում ենք և պահելու ենք լավ հարաբերություններ, որքան էլ որոշ տերությունների շահերը չհամընկնեն:

Պարոն Զոհրաբյան, մտահոգիչ չե՞ք համարում գնաճի շարունակվող միտումները: Դրանք կարող են նաև իշխող կուսակցության վարկանիշի վրա բացասաբար ազդել: Բավարար աշխատանք կատարվո՞ւմ է գները վերահսկելու ուղղությամբ:

Բնականաբար, կառավարությունը անում է հնարավորինը, որ գների, աշխատավարձերի ինֆլյացիա տեղի չունենա: Այսինքն` եթե աշխատավարձը մնում է նույնը, գները բարձրանում են, բնականաբար, նաև կարող են դժգոհություններ լինել: Այս գնաճը շղթայական ռեակցիայով գնում է: Այսինքն` եթե մի ապրանք որևէ տեղ թանկանում է, ապա գյուղացին, որը կարտոշկա կամ կաղամբ է վաճառում, ստիպված է թանկ վաճառել, որպեսզի այն թանկ ապրանքը գնի: Այսինքն` հավասարեցնում է իր կարգավիճակը: Բնականաբար, կառավարության խնդիրն է, որ կարողանա սանձել այդ գները և միջոցներ ձեռնարկել: Լավ կլինի` դիմենք կառավարությանը, վարչապետին: Ես` որպես կուսակցական գործիչ, չեմ ուզում շատ դրա մեջ խորանալ:

Աստանայից առաջ մամուլում ահասարսուռից մինչև շատ հանգիստ կանխատեսումներ են հնչում, որ «մոտ է լուծումը, շատ վատ կլինի»: ՀՀԿ-ում հանրապետության նախագահի հետ փակ կամ բաց քննարկում եղե՞լ է, թե ինչ է լինելու Աստանայում: Ընդհանրապես հանրապետականները տեղյա՞կ են, և Դուք ի՞նչ եք կանխատեսում:

Հատուկ քննարկում չի լինում, որովհետև ոչ թե Հանրապետական կուսակցությունն է բանակցություններին մասնակցում, այլ պետական մակարդակով է: Բնականաբար, որոշակի տեղեկատվություն լինում է, նաև մեր կարծիքներն է նախագահը լսում: Ամեն դեպքում փորձում են Աստանայում այն 3 սկզբունքները ի մի բերել, և ես չեմ կարող ասել` որևէ փաստաթուղթ կամ գոնե մի հայտարարություն կլինի՞: Այդ 3 սկզբունքներն են ուժի չկիրառում, ինքնորոշման իրավունք և տարածքային ամբողջականություն: Սա հայտարարվել է նախկինում էլ 3 համանախագահ պետությունների նախագահների կողմից, և սա շարունակվում է: Սա մադրիդյան սկզբունքների մի փոքր այլ ձևն է, որը հայտարարվեց: Այսինքն` և Աստրախանում է դրա մասին խոսվել: Հիմնական սկզբունքների շուրջ է համաձայնությունը բանակցվելու: Առաջինը` ինքնորոշման իրավունքն է: Եթե դա ադրբեջանցիներն ընդունեն, մյուս հարցներն ավելի հեշտ են գնալու: Եվ իհարկե, կարևոր է նաև ուժի չկիրառման սկզբունքը, որովհետև դրանք պատերազմից հեռու տանելու մոտեցումներ են:

Միջազգային մակարդակով հայտարարություն է եղել, որ հնարավոր է` Աստանայում ճանապարհային քարտեղ ստորագրվի: Դուք հավանական համարո՞ւմ եք, որ ճանապարհային քարտեզ կարող է ստորագրվել:

Այդպիսի քարտեզ գոյություն չունի: Զրոյից է նորից Աստանայում սկսվելու, որովհետև հիմնական սկզբունքների շուրջ համաձայնություն չկա: Ադրբեջանցիները պնդում են, որ Ղարաբաղը չի կարող լինել Ադրբեջանից դուրս, անկախ կարգավիճակ ունենալ: Դրանից ելնելով` արդեն որևէ սկզբունք այդտեղ համաձայնացված չի: Այսինքն` հիմնական սկզբունքների համաձայնության խնդիրն է լինելու: Դրանից հետո նոր արդեն կորոշվի. եթե իրենք ընդունում են ինքնորոշման իրավունքը, որ Ղարաբաղը կարող է անկախ լինել, ապա խոսք կլինի արդեն մյուս սկզբունքների մասին` տարածքային ամբողջականություն և ուժի չկիրառում: