Աստանայում կայանալիք ԵԱՀԿ գագաթնաժողովի եզրափակիչ հռչակագրում անպայման անդրադարձ կլինի Ղարաբաղի հակամարտությանը: Այսօրվա մամուլի ասուլիսին այսպիսի համոզմունք հայտնեց քաղաքագետ, բլոգեր Սուրեն Սուրենյանցը: Եզրափակիչ հռչակագիր ընդունվում է ԵԱՀԿ գագաթնաժողովների վերջում կոնսենսուսով, և որևէ երկիր, որը դեմ է բանաձևի դրույթներին, վետո է կիրառվում:

«Անկախ նրանից` փաստաթուղթը Հայաստանի համար կլինի՞ ձեռնտու, թե՞ ոչ` ես գրեթե վստահ եմ, որ, ցավոք սրտի, Հայաստանի իշխանությունը ոչ կարող է ազդել փաստաթղթի բովանդակության վրա և ոչ էլ կարող է այնքան քաղաքական խիզախություն ունենալ, որ վետո դնի այդ փաստաթղթի վրա»,- ասաց Սուրեն Սուրենյանցը: Միաժամանակ նրա կարծիքով այդ փաստաթղթում, որը գագաթնաժողովի վերջում կընդունեն ԵԱՀԿ ղեկավարները, կարտացոլվեն այն սկզբունքները, որոնք արդեն դարձել են ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահ երկրների ղեկավարների հայտարարությունների թեմա, այսինքն` նույն մադրիդյան 3 սկզբունքները: Աստանայում գուցե Հայաստանին ու Ադրբեջանին ճանապարհային քարտեզ ներկայացվի, սակայն Սուրեն Սուրենյանցի համոզմամբ` կողմերը չեն ստորագրի այն, քանի որ նրանց դիրքորոշումները տրամագծորեն տարբեր են, իսկ փոխզիջման հնարավորությունները` շատ փոքր: «Ճանապարհային քարտեզ, ըստ էության, արդեն գոյություն ունի. դա մադրիդյան սկզբունքներն են: Եվ ես վստահ եմ` երբ նախագահները հանդիպում են, խոսում են ոչ միայն այդ 5 կամ 12 սկզբունքի մասին, այլև որոշակի ժամանակացույց, հավանաբար, կա, որի շուրջ զրուցում են: Բայց Աստանայում սպասել, որ բեկում կլինի, կամ կողմերի ստորագրությանը կներկայացվի որևէ փաստաթղուղթ` կարգավորման սկզբունքների շուրջ, ես քիչ հավանական եմ համարում»,- ասաց Սուրեն Սուրենյանցը: Անդրադառնալով Արցախ-Ադրբեջան շփման գծի մոտ վերջին օրերին Պաշտպանության բանակի իրականացրած մասշտաբային զորավարժություններին` Սուրեն Սուրենյանցն ասաց, որ այդ զորավարժությունը մարտավարական հնարք էր, և քաղաքականության մեջ կան չգրված օրենքներ: «Կարևոր ստուգատեսներից առաջ կողմերը որոշում են մուսկուլ ցույց տալ, որը իրենց իսկ ենթադրությամբ, կուժեղացնի իրենց իսկ դիրքերը կարևոր իրադարձությունից առաջ: Քանի մոտեցավ Աստանայի գագաթնաժողովը, թե Ալիևը, թե Սարգսյանը դառան պատերազմի հրձիգներ, և երկուսն էլ արեցին շատ կոշտ հայտարարություններ, մի խոսքով` խոստացան փոխադարձաբար, վերջնականապես կործանել միմյանց: Բայց Աստանայում իրենք կխելոքանան և աշխարհի հզորների մոտ խաղաղասեր կդառնան»,- ասաց Սուրեն Սուրենյանցը: Նրա կարծիքով` ռազմական հռետորիկայի և այդպիսի մթնոլորտի վտանգն այն է, որ դրանք ի վերջո կարող են հանգեցնել պատերազմի, քանի որ կողմերի հարաբերությունները շատ բարդ են: ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահ պետություններն առայժմ ունեն ռեսուրսներ, որոնցով կարողանում են չեզոքացնել պատերազմի վերսկսման վտանգը: Բայց միշտ էլ կարող են առաջանալ անկանխատեսելի իրավիճակներ: Սուրեն Սուրենյանցը նշեց, որ Ֆրանսիան ու Գերմանիան հարյուրամյակներ շարունակ իրար դեմ մղել են արյունալի պատերազմներ: Սակայն այդ երկրներն ունեցան գործիչներ (Շառլ դը Գոլ, Կոնրադ Ադենաուեր և այլն), ովքեր կարողացան լուծել պետությունների միջև առկա խնդիրները:

«Ցավոք սրտի, Հայաստանում և Ադրբեջանում նման կարգի գործիչները բացակայում են, և քանի դեռ և մեզ մոտ, և Ադրբեջանում եղանակ են ստեղծում այն էլիտաները, որոնք սերտորեն առնչված են ղարաբաղյան պատերազմին, կոմպլեքսավորված են այդ պատերազմի հետևանքներով, ես քիչ հավանական եմ համարում կայուն խաղաղության հաստատումը»,- ասաց Սուրեն Սուրենյանցը: Միաժամանակ նա Հայաստանում այսօր չի տեսնում որևէ գործչի, ում առաջարկած լուծումը Ղարաբաղի հարցում հասարակության համար արժանահավատ կլինի: Մինչդեռ հենց հասարակությունը պիտի ընդունի այդ լուծումը: