Կիրո Մանոյան. «Զեկույցում, դժբախտաբար, մեզ համար մտահոգիչ ոչինչ չկա»
Եթե Ադրբեջանն իսկապես ռմբակոծի Ստեփանակերտի օդանավակայանում վայրէջք կատարող ինքնաթիռները, ինչը սպառնում է անել, ապա դա կլինի ոչ թե զինադադարի պատահական խախտում, այլ պատերազմի սկիզբ:
«Դրանով` վերջ: Պատերազմը կսկսվի, վերջը կնայենք` ինչ կլինի, ով ինչ կանի: Բայց բացառել լրիվ, կարծում եմ` մենք չենք կարող: Բայց դա չի կարող նաև մեզ հետ կանգնեցնել, որովհետև ամեն օր կարող է ինքը նման քայլի գնալ: Այսինքն` եթե օդանավ, օդակայան չխփի, ուրիշ լուրջ բան կարող է խփել»,- այսօրվա մամուլի ասուլիսում ասաց ՀՅԴ Բյուրոյի Հայ դատի և քաղաքական հարցերի գրասենյակի պատասխանատու Կիրո Մանոյանը:
Ադրբեջանի կողմից հնարավոր նման գործողությունները նա համարում է ավելի վտանգավոր, քան ահաբեկչությունը: Անդրադառնալով այն մեկնաբանություններին, թե ինչ-որ մեկը իբր կարող է, Ադրբեջանի կամքից անկախ, Ադրբեջանի տարածքից ռմբակոծել Արցախի օդային տարածքով թռչող ինքնաթիռները` Կիրո Մանոյանն ասաց. «Եթե այդպես լինի, դա կնշանակի, որ իրենք չեն վերահսկում իրենց տարածքը. ուրեմն, պետք է այդ տարածքները մենք վերցնենք, որպեսզի վերահսկենք»: Կիրո Մանոյանը բավարար չի համարում Բաքվում և Երևանում ԱՄՆ դեսպանների այն հայտարարությունները, որ Ադրբեջանի վերոնշյալ սպառնալիքն անընդունելի է: Նրա համոզմամբ` ամբողջ միջազգային հանրությունը, այդ թվում` Մինսկի խմբի համանախագահ երկրները միասնաբար պետք է դատապարտեին այդ սպառնալիքը: «Ադրբեջանի կողմից նման հայտարարություններն ինքնին արդեն վտանգավոր են, որովհետև իրենց հասարակության մեջ բարձրացնում են ակնկալիք, և այդ ակնկալիքի «զոհը» կդառնան իրենք, որովհետև վերջը պիտի բավարարել այդ ակնկալիքը»,- ասաց նա: Լրագրողնեից մեկը խնդրեց մեկնաբանել Երևան կատարած այցի ժամանակ ԵԱՀԿ գործող նախագահ Աուդրոնիուս Աժուբալիսի այն հայտարությունը, թե Հայաստանը դիպուկահարներին կարող է միակողմանիորեն հետ քաշել շփման գծից` որպես բարի կամքի դրսևորում:
«Արդյոք հայկական կողմը ինչ-որ առիթ տվե՞լ է նման հայտարարություններ անելու համար»,- հարցրեց լրագրողը: Կիրո Մանոյանն ասաց, որ ԵԱՀԿ նախագահը ոչ միայն պարզապես նման բան հայտարարեց, այլ մինչև այդ հայտարարությունը Հայաստանին լրջորեն նման առաջարկ էր արել: Հետևաբար, դա վրիպում չէր նրա կողմից: Բանախոսը նման առաջարկն անհասկանալի է համարում, քանի որ առկա է պատերազմական վիճակ, Հայաստանն անվտանգության խնդիր ունի և չի կարող միայն լավ մարդ երևալու համար դիպուկահարներին հետ քաշել: Երեկ Ազգային ժողովում ՀՀ արտգործնախարար Էդվարդ Նալդանդյանը պատգամավորներին ասել էր, որ վերջին երկու տարվա ընթացքում Ադրբեջանը համառորեն մերժում է միջազգային հանրության առաջարկները` դիպուկահարներին շփման գծից դուրս բերելու վերաբերյալ: Հետևաբար, առաջին հերթին պետք է նման առաջարկ անել Ադրբեջանին և աշխատել այդ երկրի հետ և ոչ թե Հայստանի: Կիրո Մանոյանի համոզմամբ` Աուդրոնիուս Աժուբալիսին ուղղակիորեն պետք էր ասել, որ իր առաջարկն անընդունելի է և լրիվ անհասկանալի:
Անդրադառնալով` Արցախ կատարած այցելության վերաբերյալ ԵԱՀԿ մոնիտորինգի խմբի զեկույցին` բանախոսն ասաց, որ Հայաստանի համար մտահոգիչ բան չկա, քանի որ Հայաստանը բան չի արել «այսպես կոչված» ազատագրված տարածքներում: Նա պարզաբանեց, որ ասում է «այսպես կոչված» ազատագրված տարածքներ, քանի որ այդ տարածքներն իրականում ԼՂՀ-ի մասն են կազմում: Զեկույցը երեկ պետք է քննարկվեր Վիենայում և ներկայացվեր ԵԱՀԿ խորհրդին: Այն ներկայացվել է կողմերին, սակայն առայժմ հրապարակված չէ: «Կարծում եմ` այդտեղ, դժբախտաբար, մեզ համար մտահոգիչ ոչինչ չկա, որովհետև շատ բան չենք արել, որ դժգոհեին մեզանից: Ազատագրված տարածքներ իրենք եկել էին նայելու, թե մենք ինչ ենք արել կամ ինչ չենք արել: Ասացի` «դժբախտաբար», որովհետև գործ կամ բավարար գործ չենք արել այդ (վերաբնակեցման - հեղ.) ուղղությամբ»,- ասաց Կիրո Մանոյանը: Երեկ Քաշաթաղի շրջանում մի քանի գյուղ է լուծարվել` վերաբնակեցված չլինելու պատճառով: Արցախի նախագահ Բակո Սահակյանը Ֆրանսիա կատարած այցելության ժամանակ ասել էր, որ հայկական կողմը հնարավորություն չունի միանգամից վերաբնակեցնելու բոլոր ազատագրված տարածքները:
«Պարզ է, որ ամբողջը միանգամից անելու հնարավորություն ոչ ոք ունի: Բայց որ զինադադարից հետո այսքան տարի անց մենք չենք արել այնքան, ինչքան կարող էինք անել, ևս փաստ է»,- Բակո Սահակյանի խոսքերին անդրադարձավ Կիրո Մանոյանը: Նա բանակցությունների հայանպաստ ելքի վրա ազդող կարևոր գործոններից է համարում Արցախի բնակչության թվի մեծացումը: Հակառակ դեպքում միշտ էլ հայկական կողմին կարող են ասել. «Այսքան տարածք ի՞նչ եք անելու»:
Ուստի, հայկական կողմը պետք է ի նպաստ իրեն օգտագործի համակարտության կարգավորման ձգձգումը. մի բան, որ չի անում: Կիրո Մանոյանը բանակցությունների ձեռքբերում համարեց այն, որ զինադադարի ռեժիմը հիմնականում պահպանվում է, և երկրորդ` ԵԱՀԿ միջնորդներն առաջարկել են երեք սկզբունք` ուժի կամ ուժի սպառնալիքի բացառում, ժողովուրդների ինքնորոշում և տարածքային ամբողջականություն: Բացի Ադրբեջանից` բոլորն էլ հասկանում են, որ ինքնորոշման իրավունքը նշանակում է, որ Արցախը ինչ-որ սահմաններով պետք է լինի Ադրբեջանի կազմից դուրս:
«Դաշնակցության խնդիրն այն է, որ այդ սկզբունքների վրա Մինսկի խմբի համանախագահող երկրների առաջարկները` այդ 6 քայլերը, հաշվի չեն առնում 88-ից հետո տեղի ունեցած իրադարձությունները: Մեր խնդիրը ոչ թե սկզբունքների հետ է, այլ իրենց նախատեսած 6 քայլերի: Բայց պիտի ընդունել, որ ի վերջո, միջազգային համայնքը հասկանում է, որ Ղարաբաղը չի կարող լինել Ադրբեջանի կազմում: Փորձում են հիմա ձևը գտնել, որ Ադրբեջանը կարողանա այդ բոլորից ճերմակերես դուրս գալ»,- ասաց Կիրո Մանոյանը: Նրա կարծիքով` անպայման չէ, որ համակարտությունը լուծվի բանակցությունների միջոցով: Կարող է գալ մի պահ, որ հայկական կողմն ասի` վերջ: Նման բան եղավ Կոսովոյի դեպքում, երբ միջնորդը տեսավ, որ երկու տարի տևած բանակցություններում կողմերից յուրաքանչյուրը կրկնում է նույնը, և ասաց. «Իմաստ չունի, ոչ ոք տեղից չի շարժվում, այսպես չի լինի: Միջազգային համայնքը ինքն պետք է դիրքորոշվի, և Կոսովոյի անկախությունը ճանաչվի»:
Ըստ Կիրո Մանոյանի` փոքր է հավանականությունը, որ բանակցությունների ճանապարհով Ադրբեջանը ընդունի, որ Արցախը լինի իր կազմից դուրս: Բացառություն կլինի այն դեպքում, եթե հայկական կողմը, ներառյալ Արցախը, համաձայնի այնպիսի պայմանագրի, որը Ադրբեջանը կմեկնաբանի իր, իսկ Հայաստանը` իր ուզած ձևով: Դա կլինի վատ փաստաթուղթ: Հետևաբար, բանակցություններին զուգահեռ պետք է աշխատանք կատարել Արցախի անկախության ճանաչման ուղղությամբ: «Այս բանաձևը, որ առաջարկում է միջազգային համայնքը, ի վերջո պիտի տանի Ղարաբաղի անկախության: Խնդիրը մեր տեսանկյունից այն է, թե որ սահմաններով: Դրա համար էլ անկախության ճանաչումը չի խանգարի բանակցություններին: Դա պարզապես հավելյալ ճնշում կլինի Ադրբեջանի վրա և կմղի Ադրբեջանին մի քիչ ավելի իրատես լինել և ընդունել իրականությունը»,- ասաց Կիրո Մանոյանը:
Մեկնաբանել