HY RU EN
Asset 3

Բեռնվում է ...

Էջի վերջ Այլ էջեր չկան բեռնելու համար

Որոնման արդյունքում ոչինչ չի գտնվել

«Մարան». գինեգործների շարունակվող տոհմածառը

1991 թ. հիմնված «Մարան» ընկերությունը Դեկանտեր 2014 համաշխարհային գինեգործական մրցույթում ստացել է բրոնզե մեդալ: Սա առաջին հայկական ընկերությունն է, որն այդ մրցույթում արժանացել է մրցանակի:  

Դոգին, գինու տակառն ու գերմանացի ռազմագերիների կառուցած շենքը

Երևանից Փարաքար գյուղ տանող ճանապարհի վերջում խնձորավաճառ կինը մեզ շուտասելուկի պես բացատրում է «Մարան» գինու գործարանի վայրը: Արևից սևացած դեմքին բարկության մի թույլ նյարդ է դողում:

Տաքսին կանգնում է սովետական ժամանակներից մնացած շենքի դիմաց: Պատուհանին փակցված թուղթը հուշում է, որ տարածքը նկարահանվում է: Պահակակետից երկու տղամարդիկ մեզ ընդառաջ են գալիս: Կարճ հարցուփորձից հետո ներս են թողնում: Բայց դա առաջին պահակակետն էր:

Գործարանի երկրորդ պահակակետի՝ Դոգի անունով շան կողքով անցնելը, պարզվում է, մի քիչ էլ քաջություն է պահանջում: Դոգիի «տնակը» տակառ է, որտեղից նա շղթայակապ փորձում է հասնել դեպի եկող-գնացողները:

Տարածքում շատ են ոչ պտղատու ծառերը, որոնք մի տեսակ գրավչություն են հաղորդում այդտեղ գտնվող մի քանի շենքերի: Դրանց ամրության մասին խոսում ենք մեզ ուղեկցող գործարանի երիտասարդ աշխատակցի հետ: Ասում է՝ շենքերը 1950-ական թթ. կառուցել են գերմանացի ռազմագերիները, և ժամանակին այդտեղ եղել է գինու մեծ գործարան: Անկախությունից հետո տարածքը գնել է Սուքիասյանների ընտանիքը (գործարար Խաչատուր Սուքիասյանի մասին է խոսքը): 1998 թ. տարածքը վարձակելել է «Մարան» ընկերությունը՝ «տանելի» վարձով: «Մարանի» հիմնադիր Ավագ Հարությունյանը, վարձակալության գինը կոմերցիոն գաղտնիք համարելով, այդպես է ձևակերպում:

5 հոգով կարելի է նաև 6 երգ երգել

Շաբաթներ առաջ այս ընկերության «Բագրատունի» կարմիր անապակ գինին բրոնզե մեդալ է ստացել «Դեկանտեր» համաշխարհային գինու մրցույթում: Այն անցկացվում է Լոնդոնում: «Դեկանտերը» նաև գինեգործության մասին ամսագիր ունի, որտեղ տարեկան ներկայացվում են 4000-ից ավելի գինու անուններ: Մրցույթին մասնակցող մեկ գինու նմուշի համար պետք է վճարել 800 դոլար: Մինչ այս «Դեկանտերում» Հայաստանը չուներ մրցանակ:

«Բագրատունին» ոսկե մեդալի էր արժանացել 2013թ. Մոսկվայում տեղի ունեցած միջազգային գինու մրցույթին:

Մեդալակիր գինին արտադրվում է փոքր սենյակում, բայց նոր տեխնոլոգիաներով: Գործարանն ունի 5 աշխատակից, իհարկե, բացի Հարությունյանների ընտանիքից: Այս մասին իմանալով՝ փորձում ենք թաքցնել մեր զարմանքը, որը «որսում» է Ա. Հարությունյանն ու ժպտում:

Գինեգործ Ավագի թոռ Ավագը

Ավագ Հարությունյանը գործարանի տարածքում գտնվող փայտյա տաղավարի սեղանին է դնում «Մարան Վայների»-ի մասին գրքույկը: Գինեգործական իրենց տոհմածառից է սկսում՝ խոյեցի Մարան տատիկից, ով 1830-ականներին ընտանիքի հետ Պարսկաստանից ներգաղթել է Հայաստան: Նրանք բնակություն են հաստատել Վայոց ձորում: Այստեղ էլ 1860-ականներին Արտաբույնքում Մարանի որդին հիմնել է խաղողի այգիներ՝ մոր պատվին այն անվանելով «Մարանի»:

Դրանից 3 տարի անց կիսաարտադրական հնձանն են հիմնել: Գինեգործությունն էլ իր շառավիղներով հասնում է Ավագ Հարությունյանին, ում պապը՝ Ավագը, և հայրը՝ Ֆրունզիկը, ևս գինեգործներից էին, իսկ նրանից էլ՝ երկու որդիներին՝ Ֆրունզիկին ու Տիգրանին: Գինու «ծննդին» մասնակցում է նաև Ավագ Հարությունյանի կինը` Արմինեն: Ընկերության 20 հա խաղողի այգիները գտնվում են Վայոց ձորի Աղավնաձոր գյուղում:

Անկախ Հայաստանի առաջին գինի արտադրող ընկերությունը

«Մարանի» պաշտոնական հիմնումը համարվում է 1992 թ. (հիմնադիրներ են համարվում Ավագ և Արթուր Հարությունյանները): Մինչ օրս ընկերությունը չունի գործարանի իր սեփական տարածքը: Չնայած դրան՝ 1991 թ. Եղեգնաձորի իրենց տանը Հարությունյաններն արդեն սկսել են զբաղվել գինու արտադրությամբ: Արդյունքում ծնվել է առաջին գինին՝ «Նորավանք» անունով, որի նմուշները պահպանված են ընկերության մառանում:

«1991 թ. ես Ելփին գյուղում էի: Նայում էի այգիները, տեսնում էի համարյա իդեալական այգիներ՝ (Լեյլանի այգիներ են կոչվում) հողը քարքարոտ, և ասում եմ՝ ժողովուրդ, ինձ պետք է, որ տաք 23-տոկոսանոց շաքարայնությամբ խաղող, իրենք ասում են, թե գիտեք, մենք 50 տարի է՝ մշակում ենք այդ այգին, և այդ այգին 18-ից ավել շաքարայնությամբ խաղող չի տվել»,- պատմում է «Մարան» ՍՊԸ-ի հիմնադիր և գործադիր տնօրեն Ա. Հարությունյանը:

Այնուհետ ելփինցիներին համոզում է, որ խաղող աճեցնեն իր ասած պայմաններում՝ խոստանալով սահմանված գնից ավելի բարձր վճարել: Արդյունքում ավելի բարձր շաքարայնությամբ խաղող են ստանում: Հաջողված փորձը կիրառում են «Բագրատունու» համար: Խաղողի բերաքահավաքն սկսում են նոյեմբերին և ստանում են 25-28 տոկոս շաքարայնությամբ խաղող:

Սակայն, ըստ Հարությունյանի, այդպիսի բացահայտումները բիզնեսի տեսակետից ձեռնտու չեն, որովհետև դրանք երկար ժամանակ են պահանջում և մի քիչ էլ ռիսկային են: «Դա մի ճանապարհ էր, որ ցույց տվեց, որ այստեղ կա լավ խաղող ստանալու պոտենցիալ, իսկ պատկերացրեք, որ արենու 500 սորտ ունենք»,- ասում է գինեգործը:

Հայաստանը պետք է արտադրի թանկ գինիներ

Աշխարհում սպառվող գինիների 80 %-ը մինչև 2,5 եվրո է, իմիջային գինիները մինչև 10-13 եվրո են, 5-10 տոկոսն էլ թանկ գինիներն են, որոնցից առավել շատ սպառվում են մինչեւ 50 եվրո արժեցողները: Միջազգային շուկայի համար Հայաստանը պետք է արտադրի թանկ գինիներ (10-50 եվրո սեգմենտում): Այս համոզմունքն ունի Ա. Հարությունյանը, քանի որ եթե նույնիսկ Հայաստանն ամբողջությամբ ծածկվի խաղողի այգիներով, միևնույնն է՝ չի կարող ապահովել Եվրոպայի գինու շուկայի 0,1 %-ը: Բացի դրանից՝ մատչելի գնային հատվածում որևէ մեկի մտքով չի անցնում հետաքրքրվել ծագման երկրով:

Ոչ էժան հատվածում ներկայանալու համար որպես չափանիշ ընդունվում է գինու ծագման երկիրը, հողը:

«Գինու մեջ հայելու պես արտացոլվում է էթնոսը, պատմությունը, ուրախություններն ու ողբերգությունները, կլիման և այլն: Պատկերացրեք, ձեր ընտանիքի նկարագրությունը: Չեն ասում, թե այս մարդը կրում է այսինչ ֆիրմայի զարդ կամ հագուստ, այլ ասում են՝ գիտեք նա ում թոռն է: Բազմաշերտ ֆակտորներն են. ամենավերևում անձի, ծնողների արժանիքներն են, իսկ՝ հենքում ցեղի, ձեր շրջանի, ամենաներքևում էլ Հայաստանի արժանիքներն են»,- ասում է Ա. Հարությունյանը:

«Սա ֆրանսուհին է, բայց Հայաստանում»

Հայաստանյան մեծ ընկերությունները հիմնականում օգտագործում են եվրոպական տեսակի խաղող, որոնք լավ որակի են և ճանաչված են աշխարհում: Այդպիսով, միջազգային շուկա դուրս գալը հեշտ է, բայց այլ խնդիր է՝ Հայաստանն ընկալվո՞ւմ է այդտեղ գինու համային բացահայտումներով:

Վերջին 300-400 տարիներին Եվրոպան ինտեսիվ զարգացրել է իր խաղողի սորտերը, որոնք կազմում են գինու համաշխարհային շուկայի հիմնական մասը: Համաշխարհային ճաշակն էլ ձևավորվել է հենց այդ տեսակներով: Մյուս կողմից՝ կա մի երկիր, որը 7000 տարվա գինեգործական պատմությունի ունի, որտեղ, սակայն, խաղողի տեսակները դեռևս չուսումնասիրված և չճանաչված են:

«Ստացվում է այսպես. Հայաստան են բերում ֆրանսուհուն, որը սովորել է Սորբոնի համալսարանում, հագնվում է շքեղ, լավ դիմահարդարմամբ, գեղեցիկ հագնված, և ասում են՝ ահավասիկ սա հայ աղջիկն է: Ես էլ ասում եմ՝ չէ, սա ֆրանսուհին է, բայց Հայաստանում է: Փոխարենը մեր հայ աղջկան, որը փող չունի մազերը հարդարի, շոր գնի, կրթություն ստանա, ասում են, չէ, էդ ֆրանսուհուց վատն է: Ես էլ ասում եմ, որ էդքան փող ծախսեցիք ֆրանսուհու վրա, բերեցիք Հայաստան, այդքան գումար ծախսեք հայ աղջկա վրա, տեսեք՝ ինքը չի դառնո՞ւմ այդ գեղեցկուհին»,- ասում է նա:

Փոքր ընկերությունն ու ոչ էժան գինիները

«Մարան» ընկերությունը 20 տեսակի գինի ունի: Արտադրում է նաև մրգային օղիներ: Տարեկան արտահանում են 40.000 շիշ գինի: Հիմնականում ներկայանում է 10-ից բարձր եվրո գնով: Արտահանում են Ֆրանսիա, Բելգիա, Չինաստան, Լեհաստան, Ռուսաստան: Եթե նախկինում թանկ գինիները Ֆրանսիա էին արտահանում, հիմա այդ գինիների մեծ պահանջարկը ներկայացնում են Ռուսաստանն ու Չինաստանը: Պիտակների դիզայնով զբաղվում է «The Sign» ընկերությունը, շշերը գնում են Կոտայքի մարզում գտնվող «Սարանիստ» ընկերությունից, իսկ խցանները ներկրում են Իտալիայից: Շուտով ընկերությունը ներկայացնելու է նոր գինի, որի մեկ շիշն արժենալու է 200 դոլար:

Փոքրին չեն ուզում օգնել

«Պետությունը պետք է կանգնի արտադրողի կողքին, էն մեծի կողքին պետք չէ, որ կանգնի, որովհետև այդ մեծն արդեն բռնել է բիզնեսի «պոչը», խորհրդատուներ ունի և այլն»,- ասում է «Մարանի» ղեկավարը:

Նա նշում է, որ կոմերցիոն առումով ձեռնտու է եվրոպականացված խաղողի տեսակների օգտագործումը, բայց կոնցեպտուալ առումով՝ ոչ: Հայաստանում փոքր ու մեծ ընկերությունները գտնվում են նույն հարկային մակարդակում՝ երկուսն էլ նույնչափ հարկեր են վճարում, բայց ի տարբերություն փոքրի, մեծն օգտվում է հարկային արտոնություններից: «Ես ասում եմ՝ պետություն, դու կանգնիր այն մարդու կողքին, որը փորձում է բացահայտել մշակութային շերտերը»,- ավելացնում է Ա. Հարությունյանը:

«Մարանի» մառանում

«Մարանի» մառանի ծանր դուռը կիսաբաց է: Ներսում 15 աստիճան ջերմություն է: Օդը սառն է: Այստեղ մեզ ուղեկցում է Ավագ Հարությունյանի որդին՝ գինեգործ Ֆրունզը: Նա մասնագիտությամբ գինեգործ է, ասպիրանտուրայում է սովորում: Մառանի դեղին լուսավորությունը խորհրդավոր է դարձնում տարածքը:

Երկու կողմերում աստիճաններ են, որոնց միջև ընկած է տակառները մառան հասցնելու ճանապարհը: Աստիճանների վերևի հատվածում Հայաստանի գինեգործության մասին լուսանկարների շարքն է: Հերթով նայելը դժվար է, արագ իջնում ենք ներքև: Ձախ ուղղությամբ՝ նորից դուռ, որտեղ էլ գտնվում է մառանը: Փայտյա տակառների վրա թվագրում են արել, բայց դասավորությունն ըստ դրա չէ: Մառանի մի հատվածում իրար կպած սեղաններն են, դրանց մոտ ընկերության գինու ցուցադրափեղկն է: Շշերի վրա, փեղկերի անկյուններով հելյունագործության նմանվող սարդոստայններ են:

Ֆրունզը շշից զգուշությամբ մաքրում է փոշին, կարդում ենք ընկերության հին գինիների անունները: Շշերից մի քանիսի վրա երկու այծիկներ են՝ դեմ-դիմաց, որոնք հետագայում ձևափոխվել են: Ֆրունզի խոսքով՝ գինու անուններն ավելի հեշտությամբ են ընտրում, քան պիտակների դիզայնը: Թե՛ անունները, թե՛ պիտակները կոնցեպտուալ հիմք պետք է ունենան, ինչպես գինու արտադրությունը:

Ցուցափեղկի գինիներից չի առանձնանցում ոչ մեկը: Ասում է՝ դա նույնն է, երբ ծնողին հարցնում են, թե որ երեխային է ավելի շատ սիրում: «Բոլորին»,- մեղմ ժպտում է Ֆրունզը, հետո դուրս գալիս մառանից՝ անջատելով տակառների «տան» լույսերը:

Հ.Գ. Հոդվածն արդեն հրապարակվել էր, երբ հայտնի դարձավ, որ «Դեկանտեր 2014»-ում մրցանակներ են ստացել նաև հայկական «Արմենիա Վայն», «Գոլդեն Գրեյփ ԱրմԱս» և «Տիեռաս դե Արմենիա» ընկերությունները: 

Լուս.՝ Նարեկ Ալեքսանյանի

Մեկնաբանություններ (2)

Irina Ghaplanyan
Հայաստանը պետք է նախ արտադրի որակյալ գինիներ, հետո ստանձնի իրեն իրավունք խոսել գինու թանկ լինելու մասին: Ինչ վերաբերվում Դեկանտերի մրցանակին՝ խնդրում եմ, չապատեղեկացնել հանրությանը, ևս մի քանի գինիներ Հայաստանից արժանացել են Դեկանտերի մրցանակներին՝ այդ թվում նաև արծաթե մեդալներին:
Mariam
Congratulation! Let's not forget the bronze medal our Zorah Karasi won in 2012 and also mention ArMas for wining Silver and Bronze this year as well!

Մեկնաբանել

Լատինատառ հայերենով գրված մեկնաբանությունները չեն հրապարակվի խմբագրության կողմից։
Եթե գտել եք վրիպակ, ապա այն կարող եք ուղարկել մեզ՝ ընտրելով վրիպակը և սեղմելով CTRL+Enter