Բնապահպանական սուբվենցիա ստացող Լոռու մարզի Ալավերդի, Օձուն, Հաղպատ, Աքորի եւ Հագվի համայնքներում շարունակվում են քննարկումները «Արմենիան Քափըր Փրոգրամ» ընկերության կողմից պետբյուջե փոխանցվող բնապահպանական վճարի նվազեցման հարցի շուրջ: Հիշեցնենք, որ Ալավերդու պղնձաձուլական գործարանի ծխնելույզը Կոշաբերդ սարի գագաթ բարձրացնելուց հետո «Արմենիան Քափըր Փրոգրամ» ընկերությունը Ալավերդու շրջակա միջավայրը աղտոտելու համար պետբյուջե է վճարել 444 մլն դրամ բնապահպանական վճար: Ընկերությունը 2014թ.-ից Հայաստանի պետական բյուջե կվճարի 100 մլն դրամ, իսկ  2015թ.-ին` 85,1 մլն դրամ վճար:  

Ալավերդու Օրհուս կենտրոնի` տարածաշրջանի բնապահպանական խնդիրների եւ համայնքներին հատկացվող բնապահպանական սուբվենցիաների մասին մայիսի 21-ին կազմակերպած քննարկման ժամանակ կլիմայի փոփոխության ազգային համակարգող, փորձագետ Արամ Գաբրիելյանը բնապահպանական վճարի նվազեցումը որակեց խարդախության եւ մանիպուլյացիայի արդյունք: «Այսօրվա իրավական ակտից բխող արտանետումների հաշվարկով պղնձաձուլական գործարանի խողովակը 20 մետր է, ռելիեֆի գործակիցը` 3 մ: Դա նշանակում է, որ «Արմենիան Քափըր Փրոգրամ» ընկերությունը պետբյուջե պետք է վճարի մոտ 2 մլրդ  դրամ բնապահպանական վճար»,- ասաց Արամ Գաբրիելյանը:  

Հիշեցնենք, որ Օձուն, Հագվի, Աքորի, Հաղպատ համայնքները բնապահպանական վտանգավոր գոտում հայտնվել են գործարանի  խողովակը Կոշաբերդ  սարի գագաթ բարձրացնելու արդյունքում: Քննարկումը ղեկավարող Ալավերդու քաղաքապետ Արտավազդ Վարոսյանը եւ Ալավերդու ավագանին չկարողացան ներկայացնել քաղաքի շրջակա միջավայրի եւ բնակչության առողջության վրա պղնձաձուլական գործարանի արտանետումների իրական  ազդեցությունը: Նրանք հանդես էին գալիս հայցողի դերում: «Մենք երբեւէ չենք նշել, որ դուք սահմանված նորմաներից վճարում քիչ եք արել, ընդհակառակը, ես շեշտեցի, որ վճարվել է, գործող ինչ-որ մեթոդաբանությամբ հաշվարկվել է եւ տրվել է»,- ասաց Ա. Վարոսյանը:

«Վալլեքս» խմբի ընկերությունների գործադիր տնօրեն Գագիկ Արզումանյանը հայտնեց, որ բնապահպանական վճարի նվազեցման հարցով ընկերությունը բնապահպանության նախարարությանը դիմել է 2012թ. դեկտեմբերին, երբ անցել է Կոշաբերդի ծխատարի մեկ տարվա փորձաշրջանը, եւ այն արդարացրել է ակնկալիքները: Գործադիր տնօրենն այնուհետեւ տեղեկացրեց, որ ընկերության բնապահպանական վճարի նվազեցման համար հիմք են հանդիսացել 2012թ. վերջին բնապահպանության նախարարության «Շրջակա միջավայրի մոնիտորինգի կենտրոն» ՊՈԱԿ-ի` Ալավերդու 30 դիտակետերում իրականացրած  մոնիտորինգի ցուցանիշները, ըստ որի` արձանագրվել է գործարանի  արտանետումների սահմանային թույլատրելի կոնցենտրացիայի գերազանցում 1,5-2 անգամ` նախկին 10-12 անգամի փոխարեն: Դեռեւս ճշտված չէ ընկերության  բնապահպանական վճարի երկարաժամկետ պարտավորությունը: Դա կպարզվի ընկերության եւ բնապահպանության նախարարության մասնագետների քննարկումից հետո: «Ո՞րը կլինի երկարաժամկետ լուծումը, այս պահին որեւէ դեղատոմս չունենք»,- հայտնեց Գ. Արզումանյանը  եւ հավելեց, որ  մի  լուծում պարզ է` գործարանի աշխատանքի դադարեցումը: Վերջին միտքը հավաքվածները համարեցին շանտաժ:

«Խոսքն այն մասին է, որ չնայած պղնձաձուլական գործարանի արտանետումները չեն պակասել, բայց մոնիտորինգի տվյալները ցույց են տալիս, որ գործարանի արտանետումները 10 անգամ նվազել են»,- ասաց փորձագետ Արամ Գաբրիելյանը:  Նա անթույլատրելի համարեց խողովակի 20 մետր բարձրությունը Կոշաբերդ սարի բարձրությանը գումարելը: «Բայց ինչո՞ւ ծովի մակարդակից չեք հաշվում, էնա ծովի մակարդակից հաշվեք, ընդհանրապես կլինի, որ Ձեր  արտանետման խողովակը 1000 մետրանոց է: Աշխարհում չկա 300 մետրանոց խողովակ: Էդ Էյֆելյան աշտարակի բարձրությունն է: Զուտ մանիպուլյացիայի արդյունք է, որի շնորհիվ ստացվել է, որ մուծումներն էդ բատիկները չեն հասնում, եւ նրանք քիչ են մուծում»,- բացատրեց փորձագետը: Վերջինս նաեւ կարծում է, որ  մոնիտորինգը հիմք չի կարող լինել բնապահպանական վճարի չափաքանակի համար: 

Փորձագետի բացատրությունները սվիններով ընդունեցին «Արմենիան Քափըր Փրոգրամ» ընկերության ղեկավարները: «Մուտիլովկի վրա ռաշչոտները վերացրեք»,- փորձագետին  հակադարձեց Ալավերդու պղնձաձուլական գործարանի  արտադրության գծով տնօրեն Նիկոլայ Ֆեոֆանովը:

Ա. Գաբրիելյանի   հիմնավորումները չհետաքրքրեցին Լոռու փոխմարզպետ Արսեն Դարբինյանին եւ քաղաքապետ Արտավազդ Վարոսյանին: Ա. Գաբրիելյանը քննարկման վերջում մեզ հայտնեց. «Շատ կարեւոր է, որ բնակիչը` ներգործության կրողը, դառնա բնապահպանական վճարների տնօրինողը»: Փորձագետը նաեւ պնդեց իր այն կարծիքը, որ խողովակը սարի գագաթ բարձրացնելը չի նշանակում, թե արտանետումները նվազել են:

Ալավերդու «Օրհուս» կենտրոնի համակարգող  Անուշ Էվոյանը «Հետքին» հայտնեց, որ 5 համայնքների սուբվենցիաները լրացուցիչ քննարկելու կարիք կա: Ըստ «Օրհուս» կենտրոնի համակարգողի` առաջիկայում բնապահպանական սուբսիդիա ստացող համայնքների ղեկավարների ստորագրությամբ առաջարկություն կուղարկվի Կառավարություն` սուբսիդավորման հաշվարկներում փոփոխություններ կատարելու եւ բնապահպանական քաղաքացիական հանրության շրջանառու ֆոնդեր ստեղծելու համար: