Մարիամ Մաթեւոսյան

Խնձորեսկի Գարեգին Սեւունցի անվան միջնակարգ դպրոցի տնօրեն Վալենտինա Բալայանը պատմում է, որ տարիներ առաջ համայնքապետարանից անապահով ընտանիքների մասին տեղեկանք վերցնելու համար աշակերտներից մեկին խնդրել է գնալ աշխատակազմի քարտուղարի տուն, ով այդ օրը աշխատանքի չէր գնացել: Աշակերտին ասել է՝ «Սանոյենց տունն է», չմտածելով, որ Արցախյան պատերազմում զոհված ազատամարտիկին չի ճանաչի: Աշակերտը, սակայն, հարցուփորձ անելով է գտել ազատամարտիկի տունը:

«Այդ միտքն ինձ հանգիստ չէր տալիս: Պատերազմի տարիներից դեռ շատ չէր անցել ու նոր սերունդը չգիտե՞ր Սանոյին»,- պատմում է նա:

Շատ չանցած դպրոցում Փառքի սրահ ստեղծվեց, որտեղ ներկայացվեցին  արցախյան պատերազմում զոհված ազատամարտիկների լուսանկարներ, անձնական իրեր, նրանց մասին պատմող նյութեր: Որոշվեց պարբերաբար միջոցառումներ կազմակերպել եւ 2001 թ.-ից առ այսօր, ամեն տարվա դեկտեմբերի 11-ին դպրոցում Արիության դաս է անցկացվում: Առաջին դասը նվիրվել է զոհված ազատամարտիկներին, երկրորդը՝ ապրողներին: Այսպես հերթականությամբ դպրոցը հիշում եւ մեծարում է խնձորեսկցի նվիրյալներին: «Մեր ավանդական  արիության դասերն էլ ավելի են սերտացնում կապը համայնքի, գյուղից դուրս ապրող համագյուղացիների ու դպրոցի միջեւ, քանի որ այդ դասերի հերոսները հենց համայնքի բնակիչներն են»,- ասում է տնօրենը:

Տարվա ընթացքում դպրոցում կազմակերպվում են արտադասարանական, համադպրոցական 100-ից ավելի միջոցառումներ:

Դպրոցում սովորում է 310 աշակերտ: Վ. Բալայանը ցավով է նշում, որ գնալով զույգ դասարանների թիվը կրճատվում է, բայց հպարտությամբ է պատմում դպրոցի հաջողությունների մասին, ասելով, որ դպրոցի սաներն իրենց գիտելիքներով լուրջ մրցակիցներ են հանրապետությունում անցկացվող բոլոր մրցույթների եւ օլիմպիադաների մասնակիցներին: Նրանք հաղթանակներով են վերադարձել Հայ Ասպետ, Կենգուրու հեղինակային, կրթական մրցաշարերից: Վերջերս ՀՀ կրթության և գիտության նախարարության կազմակերպած «Տարվա լավագույն տնօրեն» ամենամյա հանրապետական ամփոփիչ մրցույթում «Հայրենասիրական եւ գեղագիտական դաստիարակության լավագույն փորձի համար» անվանակարգում Խնձորեսկի միջնակարգ դպրոցի տնօրեն Վ. Բալայանն արժանացել է նախարարի շնորհակալագրին:

2001թ.-ից Խնձորեսկի միջնակարգ դպրոցն անցել է 12-ամյա համակարգի: Բարեփոխումների լավ ու վատ կողմերի մասին խոսելիս` Վ. Բալայանը նշում է, որ թեեւ նոր համակարգը նպատակ ուներ աշակերտներին դպրոցական   ծրագրերը յուրացնելով նախապատրաստել բուհական քննություններին, բայց աշակերտները շարունակում են «հույսները կապել» մասնավոր պարապմունքների հետ: 

«Այսօրվա աշակերտն ավելի զարգացած է, ավելի շատ է հետաքրքված գիտությամբ, քան նախկինում էր: Միակ թերություն այն է, որ ավարտական  դասարաններում, երբ սկսում են պարապել երկու-երեք առարկա, մնացած  առարկաները չեն  սովորում»,- ասում է տնօրենը: Նա ցավով է փաստում,  որ  այսօր  մանկավարժական  բուհեր  դիմում  են  դպրոցների  միջակ  եւ  միջակից  էլ  ցածր  կարողությամբ շրջանավարտները: Մեղավորության իր բաժինն ունի նաեւ պետությունը, քանի որ միջակ աշակերտը հետագայում կլինի միջակ ուսուցիչ:

Տնօրենի խոսքով՝ դպրոցի հաջողություններն ավելին կլինեն, եթե հնարավոր լինի բարեկարգել շենքը: 1999թ.-ին, որպես հրետակոծված դպրոց, ՄԱԿ-ի զարգացման ծրագրով վերանորոգվել է միայն ուսումնական մասնաշենքը: Այսօր, խիստ անմխիթար վիճակում են տարբեր մասնաշենքերն իրար կապող միջանցքները, արհեստանոցները, լաբորատորիաները, պատուհանները, տանիքը:  «Դպրոցի մի հատվածը չի ջեռուցվում: Ուսուցիչներն ու աշակերտները վերարկուներով են շրջում դպրոցում»,- ասում է դպրոցի տնօրեն Վալենտինա Բալայանը:

Խնձորեսկի դպրոցին աջակցում են համագյուղացիները

Ռազմիկ Ղադունց, Մուշեղ Մարտիրոսյան, Սենիկ Ջուլհակյան եւ էլի ուրիշներն են խնձորեսկցի բարերարները, ովքեր աջակցել ու շարունակում են աջակցել իրենց հայրենի գյուղի դպրոցին: Հետպատերազմյան շրջանում, երբ երկիրը ճգնաժամի մեջ էր, ու պետությունը դպրոցներին միայն վառելիք էր կարողանում տրամադրել` Խնձորեսկի միջնակարգ դպրոցում դասասենյակները գազով էին տաքացնում: Երեք տարի անընդմեջ, օգտագործված գազի դիմաց վճարում էր դպրոցի շրջանավարտ, արտերկրում բնակվող Ռ. Ղադունցը:  Մուշեղ Մարտիրոսյանի աջակցությամբ վերանորոգել են մի քանի դասասենյակներ: Արիության դասերից մեկն էլ նվիրվել է հենց նրան: Սենիկ Ջուլհակյանի ջանքերով եվս մի քանի դասասենյակ վերանորոգվել է: