Անահիտ Բաղդասարյան

Մտահոգ գյուղացիներն սպասում են կառավարական հանձնաժողովի պատասխանին

Սիսիանի տարածաշրջանի Ույծ գյուղում տասն օր է, ինչ սկսվել է գարու բերքահավաքը: Արդյունքները հուսադրող չեն. երկու ամսից ավելի տեղումներ չեն եղել, որի պատճառով հասկը չի հասցրել բարձրանալ, կոմբայնն էլ չի կարողացել հատիկը հավաքել: Սա է  Ույծ համայնքի բնակիչների ներկայիս մտատանջող թեման. մեծից փոքր մտածում են, թե ինչպես են գոյատեւելու տարվա ընթացքում, քանի որ եկամտի միակ աղբյուրը գյուղատնտեսությունն է:  

«Գարին հնձել ենք. լավ չէր էս տարի, նույնն էլ ցորենը կլինի: Ապրուստի հիմնական միջոցը հացահատիկն ա, բայց էդ էլ ... երաշտ էր. երկու ամիս ա մի կաթ անձրեւ չեկավ»,- մտահոգված պատմում է Նվեր Հովակիմյանը:

Համայնքի ղեկավար Արտակ Ավետյանի խոսքով՝ այդ հարցը քննարկվել է մարզխորդի նիստում, որից հետո Կառավարության ստեղծած հանձնաժողովը եկել ու տեղում ծանոթացել է իրավիճակին: «Տեսնենք, թե ինչ արձագանք կստանա: Հուսանք խնդրին լուծում կտան»,- նշում է համայնքապետը:

Դաշտավարության, մասնավորապես հացահատիկի արտադրության արդյունավետությանը խոչընդոտում է նաեւ գյուղտեխնիկա չունենալը: «1200 հա վարելահող ունենք, բայց մի հացահատիկահավաք մեքենա չունենք: Ուրիշ համայնքներից են գալիս, դե, բնականաբար ուշացումով, որի պատճառով բերքի մեծ կորուստներ ենք ունենում»,- ասում  է Ա. Ավետյանը:

Զարիկ Գրիգորյանն արդեն մի քանի տարի դաշտերն անմշակ է թողնում: «Գյուղատնտեսությունից օգուտ չկա. ողջ տարին չարչարվում ես, էն էլ կամ երաշտ է լինում` դաշտերն են չորանում, կամ էլ կարկուտն է բերքը փչացնում»,- ասում է նա` դժգոհելով,  որ նույնիսկ վարձակալությամբ չեն վերցնում դաշտերը, որ գոնե հողի հարկը ինքը չվճարի:

Ի տարբերություն հացահատիկային կուլտուրաների, բանջարաբոստանային մշակաբույսերն այս տարի բարձր բերքատվություն են ապահովել, սակայն իրացման խնդիրը շարունակում է մտահոգել մարդկանց, ստիպված են ավելի քիչ ցանել:  «էնքան ենք մշակում, որ մեզ հերիքի. միեւնույն ա վաճառել չի ստացվում»,- ասում է Սարո Թովմասյանը եւ ցույց տալով տան հարակից այգին՝ ասում է, որ անցած տարի այդ այգուց 5 տոննա կարտոֆիլ է հավաքել, բայց չի կարողացել իրացնել, դարձել է հավերի կեր: Նույնը նաեւ խնձորը, կաղամբը: Այս տարի այդ տարածքում միայն խոտ էր աճել... 

«Իրացման շատ մեծ խնդիր ունենք. գյուղացին անասուն ա պահում կաթը, պանիրը չի կարողանում վաճառել, կարտոֆիլ ա մշակում, փչանում, թափում ա»,- մեզ հետ զրուցելիս պատմում է Ալվարդ Նիկողոսյանը:

Համայնքի ղեկավարի կարծիքով` այս տարի դժվարություններ կառաջանան նաեւ հարկերի հավաքագրման հարցում: «Եթե տարին բարեհաջող է լինում, հարկերն էլ նորմալ տալիս են, բայց էս տարվա բերքին նայելիս վստահ չեմ, որ հարկերը ժամանակին կվճարեն»,- ասում է համայնքապետը:

Համայնքի 16 մլն դրամ բյուջեից 6,5  մլն-ը սեփական եկամուտներն են: Համայնքը նաեւ շուրջ 5 մլն ապառք ունի հավաքագրելու, որից ամեն տարի նախատեսվում է հավաքագրել 1 մլն 115 հազարը:

Համայնքի ղեկավարի խոսքով՝ եթե հարկերը ժամանակին չեն վճարում` օրենքով սահմանված կարգով ապառքներին նաեւ տույժեր են ավելանում: Հաշվապահ Ժանետա Մուրադյանի ասելով` 2014 թ.-ին տույժերից հավաքագրել են ընդամենը 10 հազար դրամ: «Տույժերը չենք կարողանում գանձել. ժողովուրդն ի վիճակի չի վճարելու. հազիվ հարկերն ու ապառնքներն են վճարում, ամենքից էլ 300-500 դրամ ենք գանձում՝ որպես տույժ»:

Ույծ համայնքի ղեկավարը նշում է, որ նախորդ համայնքապետից 34 մլն դրամ պարտք է «ժառանգել»` համայնքապետարանի եւ մանկապարտեզի աշխատակիցների  աշխատավարձերն ու սոցհարկը չէր վճարվել: Կառավարությունը փախհատուցել է 22 մլն 671  հազարը, իսկ մոտ 4,5 մլնն արդեն հինգերորդ տարին է վճարվում է համայնքի բյուջեից: Հուլիսի 1-ի դրությամբ չվճարված գումարը կազմում է 6 մլն 680 հազար դրամ: Համայնքի ղեկավարի խոսքով` այս փաստը եւս խոչընդոտում է, որպեսզի կարողանան համայնքի բյուջեն ուղղել համայնքային որեւէ հարցի լուծմանը: