Այս ձմռան առանձնահատկությունները մեզ հետ հարցազրույցում ներկայացրել է Արտակարգ իրավիճակների նախարարության «Հիդրոօդերևութաբանության և մթնոլորտային երևույթների վրա ակտիվ ներգործության ծառայություն» ՊՈԱԿ-ի օդերևութաբանության կենտրոնի պետ Գագիկ Սուրենյանը:

- 2016-2017 թվականների ձմեռը Հայաստանում խստաշունչ է, և ոչ միայն Հայաստանում, նաև՝ Ռուսաստանում, Եվրոպայում: Մթնոլորտում բարձր խոնավությամբ կամ ցուրտ օրերի երկարատև հաջորդականությամբ այս ձմեռն առանձնանո՞ւմ է:

- Այս ձմեռն, ընդհանուր առմամբ, իհարկե ունի առանձնահատկություն, առանձնահատկությունը, նախ, դեկտեմբերի 27-ից սկսված և հունվարի 25-ին ավարտված մառախուղի թաղանթն էր, որն ընդգրկում էր Արարատյան դաշտը, դրա նախալեռնային գոտին, Արագածոտնի նախալեռները, Վայոց Ձորի նախալեռնային հատվածները, և սառն օդի լեզվակը՝ լճացած, Արաքսի հովտով տարածվում էր մինչև Մեղրի, ընդգրկելով նաև ամբողջ Նախիջևանի դաշտը: Դա առանձնահատկություն էր, որովհետև ոչ բոլոր տարիներին է, որ նման մեծ տևողությամբ՝ գրեթե 40 օր, մառախլապատ, անարև օրեր ենք ունենում:

- Այդ սառը և խոնավ օդի լեզվակը, որն ընդգրկել է նաև Նախիջևանի դաշտը, որտեղի՞ց էր Հայաստան ներթափանցել:

- Դա չէր ներթափանցել, տեղում էր ձևավորվել, սառն օդի լճացման արգասիք էր: Սառն օդը լճանում է, այնուհետև երբ տաք օդի ներհոսք է սկսվում, այն չի կարողանում ներթափանցել Արարատյան դաշտի հատակ, շրջանցում է վերևից սառը օդին, և դրանց՝ տաք և սառը օդային հոսանքների շփման զոնայում առաջանում է այդ մառախուղի գոտին:

Այս ձմռան երկրորդ առանձնահատկությունն Արարատյան դաշտի՝ կրկին իր նախալեռնային գոտով, հաստատուն սառնամանիքային եղանակներն էին: Այսինքն՝ եթե դիտարկենք դեկտեմբերի 14-ից մինչև օրս, Երևանում դեռ դրական ջերմաստիճան չենք արձանագրել, իսկ Արարատյան դաշտի և Երևանի համար դա այնքան էլ բնորոշ երևույթ չէ: Մենք ձմռան ընթացքում, ձմեռների մոտ 90 տոկոսի պարագայում, տաք օդային հոսանքների ներթափանցման արդյունքում ունենում ենք դրական ջերմաստիճաններ: Եղել է, որ Արարատյան դաշտում հունվարին ունեցել ենք 20 աստիճան, բայց այս տարի դա չունեցանք: Պատճառը՝ արգելափակող անտիցիկլոնի ձևավորումն էր Հայկական բարձրավանդակի վրա, Արևմտյան Հայաստանում, որն արգելափակում էր բոլոր տեսակի տաք օդային հոսանքների հոսքը դեպի Արարատյան դաշտ: Այն օրերին, երբ այստեղ սառնամանիքներ էին, հանրապետությունում մի քանի անգամ ունեցանք տաք օդի հզոր ալիքներ, ինչի արդյունքում օդի ջերմաստիճանը և՛ հունվարին, և՛ փետրվարի 1-ին տասնօրյակում Տավուշի, Սյունիքի հովիտներում բարձրացավ մինչև պլյուս 15-16, լեռնային շրջաններում ցերեկը մինչև + 5 աստիճան, բայց Արարատյան դաշտը դրան չարձագանքեց:

- Այսպիսի իրավիճակը Հայաստանում ունեցե՞լ է իր նախադեպը:

- Այո: Մենք եթե 100-ամյակի կտրվածքով դիտարկենք, ունեցել ենք մոտ 15 տարի, որ մառախուղի տևողությունը նույն հատվածներում՝ Արարատյան գոգավորությունում ու նրա նախալեռնային գոտում, հասել է 30-40 օրի, իսկ 1953 թվականին՝ մինչև 90 օրի: Գոգավոր ռելիեֆի պատճառով հենց այստեղ է տեղի ունենում սառն օդային զանգվածների լճացում:

- Նախկինում ունեցե՞լ ենք ավելի ցուրտ ձմեռներ, և եթե այո, ո՞ր թվականներին: Մենք Հայաստանի առումով կարո՞ղ ենք համեմատություններ կատարել անցյալի հետ:

- Եթե գնահատենք այս ձմռան ջերմային ֆոնը, ապա 2016-2017 թվականների ձմեռը խիստ ցուրտ չենք կարող համարել, որովհետև ամբողջ ձմռան ընթացքում, մինչև օրս, Արարատյան դաշտում ընդամենը 5-6 օր է եղել, որ օդի ջերմաստիճանը տատանվել է - 20-24 աստիճանի սահմաններում: 2016-2017 թվականների ձմեռն Արարատյան դաշտի հատվածում միջին խստությամբ ձմեռ է, իսկ հանրապետությունում՝ նորմային մոտ: Այսինքն՝ օդի ջերմաստիճանը հանրապետությունում եղել է նորմայի սահմաններում, բացառությամբ Արարատյան դաշտի, որտեղ ջերմաստիճանը դեկտեմբերին նորմայից ցածր է եղել 2-4 աստիճանով, հունվարին՝ 4-6 աստիճանով, սպասում ենք, որ փետրվարին էլ ցածր կլինի 2-3 աստիճանով: խիստ ցուրտ ձմեռ համարվում են այն ձմեռները, երբ 25-30 օր օդի ջերմաստիճանը տատանվում է -25-30 աստիճանի սահմաններում: 1932-33, 1950, 1953-54, 1964, 1972, 1985 թվականներին մենք ունեցել ենք մոտ 30 օր անընդհատ տևողությամբ 20-30 աստիճան սառնամանիքներ Արարատյան դաշտում: Մասնավորապես՝ շատ ցուրտ է եղել 1972 թվականը, ամբողջ հունվարին և փետրվարին, ժամանակ առ ժամանակ, 25-30 աստիճանը կրկնվել է: 1964 թվականին է շատ ցուրտ եղել:

- Մեզ փետրվարին սպասվո՞ւմ են ցուրտ օրեր:

- Այս ջերմային ֆոնն, ամեն դեպքում, առաջիկա 5 օրերին էապես չի փոխվի, բայց ցուրտ օրեր դեռ կլինեն, չի բացառվում, որ Արարատյան դաշտում, Երևանի ցածրադիր հատվածներում օդի ջերմաստիճանն առանձին օրերի նորից մոտենա -20 աստիճանի: Ամեն դեպքում, մինչև փետրվարի 20-ը տաքացումներ սպասել պետք չէ, որովհետև մենք փետրվարի 15-ից հետո սպասում ենք արկտիկական ցուրտ օդային զանգվածների ներթափանցում, որը դարձյալ կհանգեցնի ջերմաստիճանի անկման: Ճիշտ է, վերջին օրերին օդի ջերմաստիճանը բարձրացավ ահագին, բայց փետրվարի 2-ին և 3-ին ջերմաստիճանն Արարատյան դաշտում նվազեց մինչև -24-ի:

Հարցազրույցը՝ Արթուր Հովհաննիսյանի

Լուսանկարը՝ Գագիկ Սուրենյանի ֆեյսբուքայան էջից