HY RU EN
Asset 3

Բեռնվում է ...

Էջի վերջ Այլ էջեր չկան բեռնելու համար

Որոնման արդյունքում ոչինչ չի գտնվել

Գագիկ Ղազարէ. «Գործերը դարակներում պահելու փոխարեն կարելի է նաև հանդգնել հայտագրվել, ընդունվել կամ չընդունվել. դա էլ է փորձ»

Մարգարիտա Ղազարյան

Հունիսի 2-8-ը Նորարար Փորձառական Արվեստի Կենտրոնում տեղի ունեցավ «Մեկ կադր» 15-րդ կինոփառատոնը: «Մեկ կադր» կարճ ֆիլմերի միջազգային փառատոնը բաց կինոհարթակ է: Հիմնադրվել է 2003 թ.: Փառատոնում կան մրցութային 3 անվանակարգեր՝ «Մեկ կադր-մեկ րոպե», «Կարճամետրաժ ֆիլմեր», «Կինո առանց սահմանի», ինչպես նաև հատուկ ծրագրեր: Ներկայացվող ֆիլմերը չունեն կրիչի սահմանափակում  և կարող են նկարահանված լինել բջջային հեռախոսով, թվային տեխնիկայով, կինոժապավենով:

Այս տարի փառատոնին մասնակցության հայտ էին ներկայացրել 364 ֆիլմեր: Ընտրական շրջանի արդյունքներով, փառատոնի ընթացքում ցուցադրվեցին 80 ֆիլմ, որից 68-ը մրցույթում, 12-ը հատուկ ծրագրերով: Մասնակցում էին 26 երկրների ներկայացուցիչներ:

«Մեկ կադրի» հիմնադիր Գագիկ Ղազարէն «Հետքին» պատմեց փառատոնի ստեղծման, անցած ճանապարհի, դժվարությունների ու նորությունների մասին:

Դրանք շատ ռոմանտիկ, միևնույն ժամանակ շատ դժվար տարիներ էին, երբ 2003 թվականին՝15 տարի առաջ, ստեղծվեց այս փառատոնը կամ ավելի դժվար տարիներից հետո անցման մի պահ, երբ սկսեցինք նկատել նախորդ շրջանի հետևանքները: Սովետմիությունը փլուզվեց, ու նրա հետ փլվեց նաև մինչ այդ ավանդական ամբողջ կինոհամակարգը:  Կինոփառատոնի մշակույթը իմ ընդհանուր հիշողության մեջ չի մտապահվել: Քանի օր է՝ մտածում էի, որ Հայաստանում ընդհանրապես ֆիլմերի փառատոն չի էլ եղել, անգամ սովետմիության շրջանում: Չնայած ես սովետմիության համեմատաբար վերջին սերունդներից եմ, բայց եթե եղած լիներ, ինչ-որ ձևերով կիմանայինք: Համակարգը քանդվել էր, կինոթատրոնները ամբողջությամբ դատարկվել էին, չկար էդ կինոպրակատը, կինո չէր գալիս Հայաստան, կինո չէինք նայում:

Ցանկություն առաջացավ որևէ ձևով հարթակ ստեղծել ու փորձել օգտակար լինել մարդկանց, ովքեր ուզում են կինո նկարել: Այդ տարիներին ՆՓԱԿ-ում ունեինք Հայաստանում, Երևանում միակ կամ լավագույն դեպքում հինգ պրոյեկտորներից մեկը: Ես, լինելով կինոռեժիսոր, մինչ այդ համակարգիչ էի ձեռք բերել: Արդեն կարծես կային բոլոր գործիքները, որոնց միջոցով կարող էինք հնարավոր օգտակար գործողություններն անել, ու էդպես մտահղացումը եկավ: Իսկ ամենաթեթև ու մեր հնարավորությունների ներսում ունեցած միջոցը հենց մեկ րոպեանոց ֆիլմեր ստեղծելն էր, քանի որ կարող էինք ամբողջ շրջափուլը ապահովել՝ սկսած մտքից, վերջացրած ցուցադրությունով, իսկ կարճամետրաժ ավելի երկար ֆիլմերի համար, բնականաբար, մենք չունեինք այդ հնարավորությունը:

Մեկ րոպեում իսկապես տեսանելի է հեղինակը, տեսանելի է իդեան: Կրկնեմ Զավեն Բոյաջյանին, որից հետո շատերն են այդ միտքը կրկնել՝ մեկ րոպեն որոշ գործերում երբեմն տևում է մի ամբողջ հավերժություն, այնքան երկար է թվում: Մի դեպքում  լավ են զգում էդ մի րոպեի մետրաժը, մի դեպքում ճիշտ չեն վերցնում, անգամ ձանձրալի է դառնում: Ճիշտն ասած, առաջին տարիներին շատ ավելի մեր ազդեցությունը եղել է, պարտադրել եմ ընկերներիս ինչ-որ ձևով: Չէր ընկալվում, թե դա ինչ է: Բայց, ի վերջո, 13 ֆիլմով առաջին տարին պրեզենտացիա արեցինք, ունեցանք առաջին փառատոնը, որ, ըստ էության, ուղղակի պրեզենտացիա էր, որից հետո քննարկումներ, ոգևորություն, այդպես եղավ նաև հետագա երկու տարիներին, իսկ հաջորդ տարվանից արդեն բաց հայտագրում արեցինք, տեսանք, որ մարդկանց իսկապես հետաքրքրում է:  Արդեն ատիճանաբար իմ կարիքը՝ շատ բռնվելու, ինչ-որ մարդկանց պարտադրելու, մեջտեղից դուրս եկավ: Այսպես քայլեցինք առաջ, ու վերջնարդյունքում մեր հանրության մեջ հաստատվեց մեկ կադր մեկ րոպեն:

Հետո հասկացանք, որ մեկ րոպեն արդեն սկսում է երկարել, մեր ֆիլմերը մեկ րոպեից անցնում են առաջ:  Ու երբեմն հենց մեկ կադրով նկարվում էին գործեր, որոնք, ասենք, 4 րոպե էին, ու հեղինակները այդ չորս րոպեների ինչ-որ մի հատվածը կտրում էին, բերում: Բայց երբ որ տեսնում էիր, հասկանում էիր, որ էդ չորս րոպեն հետաքրքիր է, ինչ-որ մի բան ընդհատվում է էնտեղ: Այսինքն մեկ րոպեից հետո, արդեն սկսեցին խաղալ էդ գործիքներով, տարբեր վիզուալ նյութեր բերել: Սկսեցինք արդեն մտմտալ ու նաև աշխատել կարճամետրաժի ուղղությամբ: Առաջին տարիներին մեկ կադր մեկ րոպեն զուտ պրեզենտատիվ էր, այսինքն մենք ուղղակի ներկայացնում էինք, բայց անվանակարգ չէիք ստեղծել ու իսկապես հիմա չեմ հիշում որ թվին՝ երևի մի յոթ-ութ տարի առաջ որոշեցինք ավելացնել անվանակարգերը՝ «Կարճամետրաժ ֆիլմեր» անվանակարգը ավելացավ, ավելացավ նաև «Կինո առանց սահմանների» անվանակարգը:

«Կինո առանց սահմաններին» էքսպերիմենտի տարածքն է:  Տեսեք, երբ ասում ենք «Մեկ կադր մեկ րոպե», դա որոշակի լիմիտ ունի, երբ ասում ենք «Կարճ ֆիլմեր» անվանակարգ, էլի լիմիտ կա՝ պետք է մինչև 30 րոպե լինի, բայց կյանքը ցույց է տալիս, որ Հայաստանում, նաև ամբողջ աշխարհում, և էս տարին էլ ապացուցեց, կլինեն մարդիկ, ովքեր էքսպերիմենտներ կանեն, ովքեր կլինեն ստանդարտից, կրթական համակարգից դուրս: Այսօր բոլորս վիզուալ արվեստի մեջ ենք, մեդիայի մեջ ենք, բոլորս նկարում ենք ու հնարավոր է՝ էդ շատերիս մեջ լինեն մարդիկ, ովքեր ուզենան նաև մոնտաժ անել, հավաքել իրենց ֆիլմերն ու էդ նկարված պատկերերով ինչ-որ գուցե սուբյեկտիվ, անձնական կամ հանրային-հասարակական պատմություններ պատմեն: Դրա համար հենց «Կինո առանց սահմանի» անվանակարգը ես պահում և սիրում եմ: Ճիշտ է՝ մտածում եմ, որ առայժմ մեր հանրությունը այնքան լիարժեք չի ընկալում դա, բայց կաթիլներ լինում են:

Այսինքն դա մի տարածք է կինոէքսպերիմենտի, վիդեոարվեստի համար, դա մի տարածք է, որտեղ կարող է լինել լիամետրաժ կինո: Այ հենց հիմա վերևում ցուցադրվում է ռուսական մի կինո, որը ինձ շատ հետաքրքիր թվաց: Այն տեղով «կինո առանց սահմանների» է, որովհետև էս ֆիլմը մի տեսակ հիբրիդ է՝ իր մեջ կա անիմացիա, կա կինո, նարատիվա, սուբյեկտիվ հայացք, շատ խառնված մի բան է, տևողությունը մեկ ժամից մի քիչ ավելի է: Հիմա եթե մենք այդ անվանակարգը չունենայինք, էս ֆիլմից ուղղակի պետք է հրաժարվեինք:

Կարելի է էդպես էլ ասել, որ կինեմատոգրաֆիկ հանրությունը չի վերցնում էդ տարածքը: Սա, գիտեք, հետաքրքիր է՝ վիդեոարտի արվետագետները մի տեսակ ժխտողականություն ունեն կինեմատոգրաֆի հանդեպ, կինեմատոգրաֆիստները՝ մյուսի հանդեպ, բայց հենց ամբողջ խնդիրն էլ դա է, որ բոլորը իրար հետ, իսկապես, իմ պատկերացմամբ, տեղավորվում են հենց «Կինո առանց սահմանի» մեջ: Կինեմատոգրաֆիկ նյութի, վիզուալ շարժվող պատկերի տեսանկյունը՝ բոլորը հարազատ են իրեն: Ես, համենայնդեպս, վիդեոարվեստի մեջ տեսնում եմ կինո ու շատ վիդեոարվեստի գործեր եմ  տեսել՝որպես շատ լավ կինեմատոգրաֆիկ գործեր, մեկ ուրիշի համար դա մաքուր վիդեոարտ է, ինձ համար կինոյի լեզու է: Մտածում եմ, որ դա ժամանակի հետ կկարգավորվի: Այս անվանակարգում նաև մարդու իրավունքների, հումանիտար խնդիրների ֆիլմերն են, որին այդքան մաքուր կինեմատոգրաֆիկ հայացքով չենք նայում, որովհետև մարդասիրության տարրը շատ ավելի գերիշխող է լինում, ու հիմնականում դրսեցիներն են այդպես ընկալում «Կինո առանց սահմանի»-ն, որին մենք դեմ չենք: Իրենք ինչ-որ տեղ նաև մեզ պարտադրեցին, որ մեր կանոնակարգում հստակ նշվի, որ «Կինո առանց ահմանին» ուրիշ կինոն է. դա վիդեոարվեստն է, կինոէքսպերիմենտը և ֆիլմերը, որոնք մարդու իրավունքներին են անդրադառնում:

Գերիշխող ինչ-որ թեմա փառատոնում չկա, շատ տարբեր են թեմաները: Ինչ-որ  խումբ գործեր սոցիալական խնդիրներին են վերաբերում, մեկ-երկու գործեր՝ հասարակական-քաղաքական խնդիրներին, որոշները անձնական շատ նեղ հարցերի են ադրադառնում, բայց թեմատիկ հստակ առանձնահատկություններ չկան:

Ես իհարկե ուրախ եմ, որ որոշ արվետագետներ փորձում են անդրադառնալ մեր հասարակության ներսում ակտուալ խդիրներին, որովհետև օտարված չենք իրականությունից:

Արվեստագետի նորությունը նոր ֆիլմերի մեջ է: Սովորաբար ամեն տարի այդ հարցը կա, թե ինչ նորություններ ունենք, տեսեք, ասում եմ «Կինո առանց սահմանի» անվանակարգը դեռ երկխոսության մեջ չէ, դեռ բաց հայտագրման ձևով ազատորեն մարդիկ իրենց վիդեոարվեստի գործերը չեն բերում, այսինքն մենք դեռ աշխատանք ունենք, որպեսզի այդ անվանակարգը իր ֆորմատով ընկալելի դառնա հանրությանը, արվեստագետներին: Ի վերջո եթե մենք կարղանում ենք հաստատել էն, ինչը որ  անում ենք, ամրապնդել անվանակարգերը, դա էլ հենց նորությունն է:  Ավելի շատ մարդիկ են տեղեկանում և հասկանում, որ իրենց գործերը դարակներում պահելու փոխարեն կամ ինչ-որ նեղ շրջանակներում ցույց տալուց, լավ-լավ բաներ լսելուց բացի, կարելի է նաև հանդգնել, հայտագրվել, ընդունվել կամ չընդունվել. դա էլ է փորձ: Տասնյակ փառատոնների իմ ֆիլմերից ինքս փորձել եմ հայտագրել ու չեմ ընտրվել, բայց դա նորմալ է, իսկ երիտասարդները պետք է անցնեն էդ ճանապարհը:

Ակնկալում եմ երբևէ մեզ մոտ ֆորում ձևավորել: Ես որոշ ջանք գործադրեցի, որ այդ մի բաժինն էլ ավելանա: Միտքս այն է, որ մենք բացի պրեզենտացիա անելուց նաև կարողանանք դրամական որևէ ավելի մեծ ֆոդ ունենանք, և փառատոնի ընթացքում, քննարկումների արդյունքում հնարավորություն տրվի գոնե նվազագույնը մեկ ֆիլմ ֆինանսավորել, որպեսզի այն մեկ տարվա ընթացքում արտադրվի, ու գալիք տարի փառատոնը բացվի այդ ֆիլմով: Ես իհարկե շատ եմ երազում, որ մեր երկիրը ավելի հարուստ դառնա, մենք կարողանանք ինչ-որ ձևով կոնտակտ ունենալ միջին բիզնեսի մարդկանց հետ, ոչ օլիգարխների, թող իրենք ավելի մեծ գործերի հովանավորը դառնան: Մենք էսպես փոքրիկ, կարճամետրաժ փառատոն ենք, երիտասարդներին ենք ուզում աջակից լինել: Այ միջին բիզնեսը զարգանա, միջին բիզնեսի միջոցով կարողանանք գտնել գործընկերներ, որոշակի ֆինանսական հնարավորություններ ավելացնենք ու ի վերջո կարողանանք դրսից այս ֆիլմերի ռեժիսորներին բերել էստեղ ու ձևավորել նաև հաղորդակցություն ներսի և դրսի ռեժիսորների միջև:

Դա բոլոր տեսանկյուններով ձեռնտու մի բան է, որովհետև էստեղ ապագայի կինոն է: Եթե օրինակ բելգիացի ռեժիսորը գար, հանդիպեր հայաստանցի ռեժիսորին, մի փառատոնի շրջանակում թոհուբոհի մեջ լինեին, կապեր ստեղծվեին, գուցե ինչ-որ մի օր այդ բելգիացին կամ, չգիտեմ, իսպանացին ինչ-որ մի իդեա ունենար և հանկարծ մտքով անցներ, որ իր ընկերոջը ձայն տա, գա իր նկարահանումները Հայաստանում անի կամ հակառակը՝ էստեղից գնան էնտեղ: Այդ կապերը կարող են ձևավորել այս փոքրիկ ֆորումները՝ տվյալ դեպքում «Մեկ կադր» կարճ ֆիլմերի փառատոնը: Բայց իսկապես դրա համար ֆինանսներ ու գործըկերներ են անհրաժեշտ: Ճիշտն ասեմ, փորձել եմ, հնարավոր է՝ ճիշտ հասցեներով չեմ գնացել:

իսկապես երազում եմ, որ անվանակարգերը չփոխելով, էն ինչ-որ ունենք պահպանելով, գործնականում էս բաները ավելանան:

Ինձ թվաց, որ գույները շատ տարբեր էին, ու դա շատ լավ էր: Էդ տեսանկյունով ոգևորված ու ուրախ եմ, բայց նախորդ տարի մասնակցայնությունը մի քիչ ավելին էր: էս տարի ինչ-որ չափաբաժնով պասիվություն կար: Ես ասում եմ, որ իսկապես յուրաքանչյուր ընտրական տարում էդ ապատիան ավելի է ավելանում ու դա աշխատում է: Շատ կուզենայի, որ մենք ազատված լինենք էդ վիճակից, բայց հանրությունը ինքն իր կերպ արձագանքում է մեր հասարակության ներսում տեղի ունեցող երևույթներին: Մտածում եմ, որ եթե վերջապես մեր հասարակության, մեր պետության մեջ լուծվեն շատ կարևոր հարցեր, ֆորումները շատ ավելի ճիշտ կընկալվեն մեր հանրության, երիտասարդների կողմից:  Մենք ուզենք-չուզենք, մի օրգանիզմի տարբեր մասերն ենք ու էդ օրգանիզմի մեջ մեկս մյուսի հետ փոխկապակցված ձեռքբերումներ կամ անհաջողություններ ունենք: Համարում եմ, որ մենք ձեռքբերման հերթական քայլն արեցինք, որովհետև, ի վերջո, մեր ժյուրին գտնում է հայկական լավ ֆիլմերի հատիկները, էլ դրսի մասին չեմ խոսում:

Լուսանկարը՝ «Մեկ Կադր» փառատոնի ֆեյսբուքյան էջից

Մեկնաբանել

Լատինատառ հայերենով գրված մեկնաբանությունները չեն հրապարակվի խմբագրության կողմից։
Եթե գտել եք վրիպակ, ապա այն կարող եք ուղարկել մեզ՝ ընտրելով վրիպակը և սեղմելով CTRL+Enter