Գայանե Սարգսյան

«Հայաստանը կարող է դառնալ բուսական յուղերի ու ձեթի, այդ թվում՝ կանեփի ձեթի արտահանող երկիր»,-ասում է 2008թ.-ից կտավատի ձեթի արտադրությամբ զբաղվող թիմի անդամ Սամվել Հունանյանը:

Թիմն իր գործունեությունն սկսել է կտավատի ձեթի արտադրությամբ: Որակյալ ձեթ ստանալու համար օգտագործվել է սեփական ցանքատարածություններում մշակվող կտավատը: Արտադրության փոքր ծավալների պատճառով աշխատանքը տարիներ շարունակ կրել է սեզոնային բնույթ:

«Ամռանը հիմնականում զբաղվում ենք կտավատի մշակմամբ, տարվա մյուս եղանակներին, պատվերներից ելնելով, կտավատի ձեթի արտադրությամբ»,- նշում է Ս. Հունանյանը: Նա ավելացնում է, որ արտադրել-պահպանելը ձեռնտու չէ, որովհետև մարդիկ հիմնականում նախընտրում են գնել թարմ ձեթ՝ որպես բուժական միջոց կամ աղցանների համար օգտագործելու նպատակով:

Ամբողջ ծանրաբեռնվածությամբ աշխատելու դեպքում Լոռու մարզի Հարթագյուղ համայնքում ստեղծված փոքրիկ արտադրամասը հնարավորություն ունի արտադրել օրական 70-80 լիտր ձեթ: Պահանջարկից կախված, սակայն, արտադրության իրական ծավալները շատ ավելի փոքր են:

«Սոցիալական պայմաններից ելնելով՝ մարդիկ շատ հաճախ օգտագործում են խանութներում վաճառվող 600 դրամանոց ձեթը: էդ գնանոց ձեթ չի կարող լինել, դա ձեթ չի, դա չգիտեմ ինչ է»,- նշում է  զրուցակիցս:

Կտավատի մշակման գործընթացում ներգրավվում է մինչև մեկ տասնյակ մարդ: Արտադրության մեջ աշխատողների թիվը շատ ավելի փոքր է:

Կտավատի ձեթը համարելով ընկերության բրենդը՝ թիմը վերջին տարիներին սկսել է  բուսական ձեթերի փորձնական նմուշներ արտադրել նաև այլ հումքից: Արդյունքում թիմը, որի հիմքի վրա հետագայում ձևավորվել է «Թության» ՍՊԸ-ն, արդեն իսկ արտադրել է 11 անուն բուսական յուղ ու ձեթ. կտավատի, արևածաղկի, հլածուկի, կանեփի, ծիրանի կորիզի, դեղձի կորիզի, խաղողի կորիզի և այլն:

Արտադրված տեսականին վերջերս ներկայացվել է Մոսկվայում կայացած միջազգային ցուցահանդեսի ժամանակ ու մեծ հետաքրքրություն առաջացրել:

Ս. Հունանյանի խոսքով՝ արտերկում առավելապես հետաքրրքված են կտավատի, կանեփի ձեթերով ու ծիրանի կորիզի յուղով:

Կանեփի ձեթի արտադրման ու արտահանման հարցում աջակցելու առաջարկով գործարարը վերջերս հրապարակային դիմել էր նաև վարչապետ Կարեն Կարապետյանին՝ Վանաձորում գործարարների հետ անցկացվող հանդիպման ժամանակ: Վարչապետը նախ կատակով էր ընդունել առաջարկը, ապա գործարարին հանձնարարել առաջարկը հիմնավորված, գրավոր տարբերակով ներկայացնել:

«Արտերկրում կանեփի ձեթի մեծ պահանջարկ կա: Մեր նպատակն է, որ պետության աջակցությամբ կանեփի ձեթ արտահանող երկիր դառնանք: Պարտադիր չէ, որ արտադրողը կամ արտահանողը հենց ես լինեմ: Հարցս ավելի շատ ստրատեգիական առումով  էր»,- ասում է Ս. Հունանյանը:

Վարչապետին ուղարկվելիք նամակն արդեն պատրաստ է: Մինչ նամակը կհասնի հասցեատիրոջը, գործարարը նոր բիզնես նախագիծ է մշակում: Սառը մամլմամբ կտավատի ձեթ ստանալու ընթացքում առաջացող ճզմվածքը նա մտադիր է  օգտագործել կտավատի հաց արտադրելու համար:

«Դա ևս մեկ քայլ է դեպի առաջ: Ես չեմ սիրում նույն տեղում մնալ կամ չոչ անել: Հիմա ամեն ինչ այնքան արագ է զարգանում: Եթե դու չոչ անող վաճառական ես, ոչինչ չի ստացվի քո մոտ: Գերմանիայում կտավատի հացի արտադրությունը լայն տարածում ունի, մեզ մոտ դա նորություն կլինի»,- ասում է գործարարը:

Տնային պայմաններում փորձնական տարբերակով ստացված կտավատի հացն արդեն իսկ ներկայացվել է ցուցահանդեսների ժամանակ:

«Բոլորը մեծ սիրով կերան այդ հացից,- նշում է Ս. Հունանյանն ու թվում կտավատի հացի առավելությունները,- հագեցնող է, շուտ չի փչանում, շաբաթով էլ կարող ես պահել, 5-6 տոկոս ձեթի պարունակություն ունի իր մեջ, նաև շատ առողջարար է»:

Արտադրամասում արդեն իսկ ստեղծված են բոլոր պայմանները կտավատի հացի արտադրության համար: Շուտով կտրվի նաև հացի փոքր արտադրության մեկնարկը:

Արտադրված հացը Ս. Հունանյանը մտադիր է իրացնել Լոռու ու Շիրակի մարզերում: Պատվերների դեպքում պատրաստ է առաքել նաև Երևան:

Առավել մեծ ծավալներով արտադրությունը գործարկելու համար ընկերությունը տեխնիկապես վերազինման կարիք ունի: Առաջարկվող վարկերից, սակայն, գյուղատնտեսը չի ցանկանում օգտվել:

«Վարկային քաղաքականությունը պետք է նպաստի գյուղատնտեսության զարգացմանը, ոչ թե խանգարի: Ի՞նչ է նշանակում 20-24 տոկոսով վարկ: Դա իրատեսական չէ, դրա համար էլ խուսափում ենք վերցնել: Գյուղատնտեսության մեջ այդ տոկոսների մասին խոսելն անհեթեթություն է: Գյուղատնտեսությունը վնասով աշխատող ճյուղ է, եկամուտները երաշխավորված չեն»,- նշում է նա՝ հավելելով, որ գյուղատնտեսական ապահովագրության ներդրման կարիք կա նաև: