Անի Հովհաննիսյան

Սարո Բաղդասարյան

Լոռու մարզի Դեբետ համայնքում այսօր բացվելու է ՍՄԱՐԹ կրթական կենտրոնը, որը նախատեսում է ոչ ֆորմալ կրթության և հմտությունների զարգացման հնարավորություն ընձեռել Հայաստանի գյուղական համայնքների բնակիչներին։ ՍՄԱՐԹ կենտրոնն անվճար ուսուցում կառաջարկի մի քանի ուղղություններով․ տեղեկատվական տեխնոլոգիաներ, արվեստ, հաղորդակցություն, բնապահպանություն, առողջ ապրելակերպ, բիզնես և քաղաքացիական հմտություններ։

Կենտրոնի կառուցումն ու գործարկումը ֆինանսավորել է ամերիկահայ ձեռներեց, «Հայաստանի մանուկներ հիմնադրամի» (COAF) հիմնադիր Գարո Արմենը։ Արմենը ծնվել է Թուրքիայում, սակայն ապրել և բիզնես գործունեությամբ է զբաղվել ԱՄՆ-ում, որտեղ 2016թ․-ին արժանացել է «Տարվա ներգաղթյալ ձեռներեց» մրցանակին։ Գարո Արմենը նաև ֆիզիկական քիմիայի դոկտոր է, գիտական աստիճան ստացել է Նյու Յորքի համալսարանում։

ՍՄԱՐԹ-ի կառույցը բաղկացած է երկու մասից՝ ՍՄԱՐԹ կենտրոն (2230քմ) և ՍՄԱՐԹ ավան (20 հա), որտեղ տեղակայված են սենյակներ՝ հյուրերի համար։ Ըստ «Հայաստանի մանուկներ հիմնադրամ»-ի տեղեկության՝ ՍՄԱՐԹ-ը կարող է օրական 250 մարդու ծառայել։

«Հետքի» հետ զրույցում Գարո Արմենը պատմեց, որ տատն իր հետ հաճախ է խոսել հայերի դժվարություններով լի կյանքի մասին։ Այդ պատմություններից երկար տարիներ անց, երբ դոկտոր Արմենն այցելել է Հայաստան, շրջել գյուղերով, հանդիպել երիտասարդների հետ, հասկացել է, որ գյուղական համայնքներում մարդկային մեծ պոտենցիալ է թաքնված։

«Եւ ես հասկացա, որ այդ տաղանդավոր երիտասարդներին եթե ռեսուրս տրամադրվի, նրանք ի վիճակի կլինեն ինքնուրույն ստեղծել ավելի լավ ապագա, ավելի ուժեղ համայնք»,- ասում է Գարո Արմենը։

Նրա հիմնադրած «Հայաստանի մանուկներ հիմնադրամն» արդեն 14 տարի է, ինչ գործունեություն է ծավալում Հայաստանի գյուղական համայնքներում՝ իրականացնելով երեխաներին ուղղված առողջապահական, կրթական և սոցիալական ծրագրեր։ 

Լուսանկարը՝ Լուսինե Սաղումյանի

Ինչպես նշում է Գարո Արմենը, ՍՄԱՐԹ-ը հիմնադրամի դասական ծրագրերից չէ, այն շատ ավելի հավակնոտ և առաջադեմ նպատակներ ունի։ Գյուղական համայնքների երեխաներն ու երիտասարդները կենտրոնում սովորելու են ծրագրավորում, ռոբոտաշինություն, ստեղծարար արտահայտչաձևեր, նորարարական արվեստ, վերականգնվող էներգիա, սոցիալական պատասխանատվություն, կարիերայի զարգացում և այլն։ Միևնույն ժամանակ, այդ երեխաների ծնողները, տատիկներն ու պապիկները կարող են ՍՄԱՐԹ-ում ձեռք բերել հմտություններ՝ հողագործության, աղբի վերամշակման, սննդի, կանխարգելիչ խնամքի և այլ ոլորտներում։

Ուժեղ և զարգացած գյուղական համայնքի տեսլականը Գարո Արմենն ունի իր մտքում, բայց կարծում է, որ չպետք է ազդել գյուղաբնակ երիտասարդի մտածողության վրա, այլ պետք է միջոցներ հատկացնել, որ նա կարողանա իր մտածածն իրագործել։ Արմենի խոսքով՝ առաջիկա 5-10 տարիներին աշխարհի փոփոխությունների հետ մեկտեղ կփոխվի նաև համայնքների դրությունը։ Ներդրումների և բազմազան կրթական հնարավորությունների ստեղծմամբ՝ մարդկային ներուժն առավել արդյունավետ կօգտագործվի, ինչն էլ, ըստ Արմենի, կդառնա Հայաստանի համայնքների զարգացման և հզորացման գրավականը։

«Ապագան, ես կարծում եմ, որ պետք է երազ լինի։ Հիմա եթե ինձ հարցնեք, թե ես կարող եմ արդյոք այդ երազը հստակ նկարագրել, կասեմ՝ ոչ։ Այդ երազը գյուղում բնակվող մարդկանց միջոցով պետք է իրականացնենք, քանի որ նրանց ապրելակերպը մեր ապրելակերպի նման չէ։ Ես մինչև չտեղափոխվեմ գյուղ, այնտեղ չապրեմ, իրավունք չունեմ իրենց ասել, թե ինչպես պետք է ապրել»,- ասում է Արմենը։