HY RU EN
Asset 3

Բեռնվում է ...

Էջի վերջ Այլ էջեր չկան բեռնելու համար

Որոնման արդյունքում ոչինչ չի գտնվել

Աղավնի Եղիազարյան

Մարդկանց առեւտրի դեմ պայքարը Հայաստանում

Հայաստանում թրաֆիկինգի մասին իրազեկության բարձրացմանն ուղղված աշխատանքներ են կատարում նաեւ մի քանի ՀԿ-ներ' իրենց առանձին ծրագրերով (Տես նաեւ' Մարդկանց առեւտրի դեմ պայքարը Հայաստանում):

«Հայկական Կարիտաս» բարեսիրական ՀԿ-ի երեւանյան գրասենյակը իրազեկումը սկսել է դպրոցներից: Իտալիայի կառավարության կողմից ֆինանսավորվող «Կանխարգելում անօրինական միգրացիայից եւ թրաֆիկինգից» եռամյա ծրագրի (2003-2006թթ.) նպատակն է 9-10-րդ դասարանցիներին ծանոթացնել թրաֆիկինգ երեւույթին, ներկայացնել դրա հետ կապված խնդիրները: Ծրագիրն իրականացվում է 100 դպրոցներում' 15-ական Շիրակի եւ Գեղարքունիքի մարզերում եւ 70 երեւանյան դպրոցներում: Ընտրվել են աշակերտության մեծ թվաքանակ ունեցող դպրոցները:

«Ամեն տարի 2 անգամ դասընթաց ենք անցկացնում այս դպրոցներից մեկական ուսուցչի հետ: Ուսուցիչներին պատրաստում ենք, ծրագիր ենք կազմում, նյութեր ենք տրամադրում, հետո էլ վճարում ենք, որ իրենց դպրոցի բարձր դասարանցիների հետ ամեն կիսամյակ մեկ դասաժամում ներկայացնեն, թե ինչ է թրաֆիկինգը: Մենք արդեն ունենք այս խնդրին իրազեկ ավելի քան 25 հազար աշակերտ, ծրագիրն իրականացնում ենք այն մարզերում, որտեղ ունենք մասնաճյուղ: Նախատեսում ենք տպել մի դասագիրք եւ, կարծում ենք, շատ ճիշտ կլինի այն դարձնել պարտադիր առարկա ուսումնական պլանում, դպրոցն ավարտողն արդեն հասուն մարդ է եւ պետք է տեղյակ լինի այս խնդրին»,-պատմեց «Կանխարգելում անօրինական միգրացիայից եւ թրաֆիկինգից» ծրագրի ղեկավար Մովսես Հակոբյան ը :

Երիտասարդության շրջանում իրազեկության բարձրացմանն է ուղղված «Հայ կանայք հանուն առողջության եւ առողջ շրջակա միջավայրի» ՀԿ-ի երկամյա «Դադարեցնենք հիմա 2» հակաթրաֆիկինգային ծրագիրը: Այն իրականացվում է Հունաստանի Արտաքին գործերի նախարարության ֆինանսավորմամբ:

«Մեր թիրախային խումբը 18 տարեկանից սկսած է. դպրոցից հետո ցանկացած ուսումնական հաստատությունում' համալսարանում, ուսումնարանում, քոլեջում սովորողները: Մենք դասախոսություն ենք կարդում, բաժանում ենք տեղեկատվական նյութեր' բուկլետներ, պատի պաստառներ: Աշխատում ենք մարզերում' Կոտայք, Արագածոտն, Արարատ, Տավուշ եւ Վայոց ձոր, բայց կարծում ենք, որ Երեւանում էլ իրազեկությունը բարձր աստիճանի վրա չէ, եւ նման ծրագրի կարիք կա նաեւ Երեւանում»,- ասաց ծրագրի համակարգող Էմմա Անախասյանը:

2002թ.-ին ստեղծված Շահագործման նպատակով մարդկանց ապօրինի փոխադրման, տեղա փ ո խ ման ու առուվաճառքի հարցերով միջգերատեսչական հանձնաժողովն ունի բացառապես խորհրդատվական մանդատ: Հանձնաժողով ը պետք է ուսումնասիրի եւ առաջարկություններ ներկայացնի կառավարությանը: «Հանձնաժողովի բազմազան առաջարկությունները հիմնականում ամփոփված են Թրաֆիկինգի դեմ պայքարի 2004-2006թթ. Գործողությունների ազգային ծրագրում»,-հարցմանը պատասխանել է հանձնաժողովի նախագահ Վալերի Մկրտումյանը։ Հանձնաժողովի գործունեության 3-րդ տարում՝ 2005թ., «Աշխարհում մարդկանց վաճառքի իրավիճակի մասին» տարեկան հաշվետվությունում Հայաստանը դասվեց հատուկ վերահսկման կարիք ունեցող երկրների շարքը։ Մեր այն հարցին, թե ինչ քայլեր է ձեռնարկել հանձնաժողովը այս հաշվետվությունից հետո, Վ. Մկրտումյանը նշել է. «Խնդիրն արժանացել է ՀՀ նախագահի ուշադրությանը, եւ հստակ հրահանգներ են տրվել իրավապահ մարմիններին զեկույցում տեղ գտած բացերը վերացնելու ուղղությամբ, կառավարությունը լուսաբանել է Ազգային ծրագիրը եւ այլն»։

Թրաֆիկինգի դեմ պայքարում կառավարությանը քաղաքական մակարդակով աջակցում է ԵԱՀԿ երեւանյան գրասենյակը:

«Մենք իրականացնում ենք մարտավարական ծրագրեր' փորձագիտական օժանդակություն, իրավապահների վերապատրաստական դասընթացեր, օրենսդրական բարեփոխումներ' պատիժների քրեականացում, զոհերի իրավունքների պաշտպանություն: Մենք ուսումնասիրում ենք դաշտի բացթողումները եւ փորձում օժանդակել դրանց վերացմանը. քննարկում ենք հնարավոր լուծումները եւ առաջարկություններ ներկայացնում կառավարությանը»,- բացատրեց ԵԱՀԿ երեւանյան գրասենյակի Ժողովրդավարական զարգացման ծրագրերի ղեկավար, դոկտոր Բլանկա Հանչիլովան:

ԵԱՀԿ երեւանյան գրասենյակի ներկայացուցիչը որպես կառավարության կատարած բարեփոխում նշեց ՀՀ ոստիկանությունում եւ դատախազությունում թրաֆիկինգի դեմ պայքարող հատուկ ստորաբաժանումներ ստեղծելը, ինչի արդյունքում, նրա կարծիքով, ավելացան Քրեական օրենսգրքի 132-րդ հոդվածին (մարդկանց առեւտուր) առնչվող դատական գործերը:

«Չնայած շատ գնահատելի են նման քայլերը, բայց կարծում ենք, որ համակարգման ուղղությամբ ամեն ինչ չի արվում: Կարծում եմ, որ նույն բանի դեմ պայքարող տարբեր կառույցների միջեւ պետք է ամրապնդել համագործակցությունը»,- ասաց Բլանկա Հանչիլովան:

2005թ. հունիսից ՀՀ գլխավոր դատախազության քննչական վարչությունում գործում է Մարդկանց առեւտրի եւ նրանց անօրինական միգրացիայի դեմ պայքարի բաժինը: Բաժինն իր գործունեության ընթացքում' դատարանում մարդկանց առեւտրի մեղադրանք է առաջադրել 13 հոգու նկատմամբ:

«132-րդ հոդվածով մեղադրանքների նկատմամբ դատախազություն ն ունի կոշտ դիրքորոշում, այսինքն' պատժի միջնորդությունը վերաբերում է ազատազրկմանը: Կարծես թե դատարաններն էլ են նույն դիրքում, մեղմ պատժի ընդամենը մեկ դեպք ենք գրանցել եւ բողոքարկել ենք, տեսնենք' ինչպես կընթանա գործը»,- ասաց ՀՀ գլխավոր դատախազության քննչական վարչության Մարդկանց առեւտրի եւ նրանց անօրինական միգրացիայի դեմ պայքարի բաժնի ավագ քննիչ Արմեն Բոշնաղյանը:

Մարդկանց առեւտրին վերաբերող գործերում դատախազությունը կոշտ դիրքորոշում ունի ոչ միայն պատժատեսակի, այլեւ պատժաչափի առումով:

«Մենք այն համոզմանն ենք, որ 132 հոդվածով նախատեսվող պատիժները պետք է լինեն էապես ավելի խիստ: Պոռնկության կազմակերպումը եւ մարդկանց առեւտուրը տարբեր հանցագործություններ են. թրաֆիկինգը մարդու արժանապատվության նսեմացում է, մարդու կամքի բռնացում եւ դաժան շահագործում' սեռական, թե աշխատանքային: Դատախազությունը պատժաչափի խստությանը վերաբերող օրենսդրական բարեփոխման նկատառումներն արդեն ներկայացրել է Արդարադատության նախարարություն»,- բացատրեց Ա. Բոշնաղյանը:

«Հանցատեսակը շատ արագ է զարգանում: Կազմակերպիչների ցանցերը շատ ճկուն են, ուրեմն մեր իրավական համակարգն էլ պետք է ճկուն լինելու ընդունակություն ձեռք բերի: Սա մի առիթ է' գնահատելու մեր ներքին հնարավորությունները եւ անհրաժեշտ փոփոխություններ կատարելու»,- կարծում է ՄՄԿ ծրագրերի պատասխանատու Հրաչ Կաժոյանը : Նրա կարծիքով' բոլորին մեղադրելով մարդկանց առեւտրի մեջ (132-րդ հոդված), հետո մեղամացուցիչ հանգամանքներով մեղադրանքը հասցնելով պոռնկությամբ զբաղվելուն ներգրավվածության (261 հոդված), դեռ չի նշանակում արդյունավետ աշխատանք:

«Մեր բաժնի ստեղծումը միջոցառում չէր, այլ գործընթացի սկիզբ. կա հանցավոր երեւույթ, որին պետք է հակազդել: Եթե անգամ ԱՄՆ Պետդեպարտամենտը բացարձակ անտարբերություն ցուցաբերի այս խնդրին, միեւնույն է, մենք շարունակելու ենք աշխատել»,- վստահեցնում է Արմեն Բոշնաղյանը։

Հակաթրաֆիկինգային ծրագրերն ուղղված են իրազեկության բարձրացմանը' դպրոցականից մինչեւ պետական աշխատող, օրենսդրական բարեփոխումներին' պատժաչափերի խստացում, զոհերին աջակության մեխանիզմների հաստատում: Սակայն ծրագրեր իրականացնողներն էլ են քաջ գիտակցում, որ այս բոլոր միջոցառումները զոհ չդառնալու ապահովագրություն չեն, քանի դեռ մարդն աշխատանք ունենալու ակնկալիքը կապում է միայն արտերկիր գնալու հետ:

«Այս երեւույթի տարածման հիմնական պատճառը բնակչության ծայրահեղ ծանր նյութական վիճակն է: Թրաֆիկինգի զոհեր են դառնում հիմնականում ամուսնալուծված, երեխա պահելու հոգս ունեցող երիտասարդ կանայք: Նրանք կամ միայնակ մայրեր են, կամ էլ նրանց ամուսինները գնացել են Ռուսաստան' աշխատելու եւ այնտեղ նոր ընտանիք կազմել: Կինը, լավագույն դեպքում ունենալով միջնակարգ կրթություն, աշխատանք չի գտնում, բայց պետք է պահի երեխաներին»,-ասում է Արմեն Բոշնաղյանը:

«Ոչ մի մայր այստեղ չի թողնի իր երեխային ու գնա արտերկիր աշխատելու, եթե այստեղ կարողանա պահել այդ երեխային: Գնալը միայն աշխատանքի խնդիր է, նրանց ոչ ոք միլիոններ չի խոստանում, նրանք գնում են 200-300 դոլար աշխատելու համար, այսինքն' գումար, որով կարելի է ապրել: Ինչքան էլ իրազեկենք, օրենքներ բարեփոխենք, եթե մարդն աշխատանք չունի, այսինքն' հացի փող, ապա գնալու է»,-գտնում է Վիկտորիա Ավակովան:

Արդեն կան փաստեր, երբ աշխատանքային թրաֆիկինգի են ենթարկվել հայ տղամարդիկ, մասնավորապես Ռուսատանում: Սակայն , ինչպես նշեց Արմեն Բոշնաղյանը, դեռեւս որեւէ դեպք չի եղել իրենց վարույթում:

«Միանշանակ հայ տղամարդկանց օգնություն ցույց տալը շատ ավելի դժվար է, քան կանանց: Հայ տղամարդը, լինելով ծանր վիճակում, գուցե տարբերակներ է ունենում այդ վիճակից դուրս գալու, բայց նա չի դիմում օգնության: Մենք թեժ հեռա խ ոս ա գծի արդյունքում մի տղամարդու դեպք ունեց անք, ով աշխատանքային շահագործման է ենթարկվել Ռուսաստանում ։ Նա բարձրագույն կրթությամբ գրագետ մարդ է եւ Ռուսաստանում էլ զբաղեցրել է բավականին լավ պաշտոն, բայց նրա փաստաթղթերը իր մոտ չեն եղել, նա չի վարձատրվել եւ այլն: Մեր մենթալիտետը թույլ չի տալիս, որ բացահայտվեն շատ դեպքեր»,-ավելացրեց Վիկտորիա Ավակովան:

Նվազե՞լ են, արդյոք, թրաֆիկինգի դեպքերը, կամ արդյունավե՞տ են միջազգային, հասարակական տարբեր կազմակերպությունների իրականացրած ծրագրերը եւ իրավապահ մարմինների ջանքերը, դժվար է ասել:

Բայց եթե առաջիկայում իրավիճակի փոփոխություն չլինի, Հայաստանը կարող է հայտնվել թրաֆիկինգի դեմ չպայքարող երկրների շարքում, ինչը նախատեսում է տնտեսական սանկցիա' տնտեսական ծրագրերի, մարդասիրական օգնությունների կրճատում եւ այլն:

Մեկնաբանություններ (1)

Andranik
Dubai kyanken lrev sute. Serele khapvac hay aghjekner, chvakhenak yrbek. yes orenken shat lav getem havatacek ents yev harcrek voryve eravabanec. Ovker vor erok khapvacen sut khostumnerov yev sut ashkhatankov karoghen eranc pashpanel yev voj me orenk che datapartelu erenc, ays orenken bolor yrkernerumel nuynne. Ayd mamarozanere surje mej kam hyute mej knelu degh acek, yrb nrank knecen duk tser passporten yev gumaren vercrek yev pakhchek depe Hayastan, sa amenec lav tarberakne azatvelu hamar ayd anasunere tserkec, mek vakhena kaj yghek yev heshek Astcun, yes vstaem vor duk kazatvek ayd tagardec. Uresh tarberak chunek yte uzumek Hayrenek veradarnak tser yrekhanere yev untaneke mot. Khndrumem kaj yghek chvakhenak, Astvac tsez pahapan.

Մեկնաբանել

Լատինատառ հայերենով գրված մեկնաբանությունները չեն հրապարակվի խմբագրության կողմից։
Եթե գտել եք վրիպակ, ապա այն կարող եք ուղարկել մեզ՝ ընտրելով վրիպակը և սեղմելով CTRL+Enter