Ծնունդով ղարաբաղցի մեծանուն բարերար Միքայել Արամյանցը, ով Ալեքսանդր Մանթաշովի հետ 19-րդ դարի Կովկասի հանրահայտ նավթարդյունահանողներից էր եւ ժամանակին հայտնի էր Անդրկովկասի հայաշատ կենտրոններից մեկի` Թիֆլիսի շաքարի եւ բամբակի առեւտրի ոլորտում, տուբերկուլյոզով հիվանդ իր աղջկա բուժման նպատակով 2700 դեսյատին հող գնելով, 1895 թ. Ախթալայի բարձրադիր վայրերից մեկում կառուցել է մի դղյակ:

Դղյակի կառուցումից հետո նա հիվանդ աղջկան տեղափոխել է այնտեղ: Տան պատվավոր այցելուներից են եղել Ամենայն Հայոց Կաթողիկոս Խրիմյան Հայրիկը, Հովհաննես Թումանյանը, Ֆեոդոր Շալյապինը եւ այլ անվանի մարդիկ: Արամյանցի տանն են մի խումբ հայ քաղաքական գործիչներ 1918 թ. մայիսի 28-ին ստորագրել Հայաստանի առաջին հանրապետության հիմնադրման հռչակագիրը:

Ցարական Ռուսաստանի օրոք Արամյանցի տունը Լոռու ձորում էլեկտրական լուսավորությամբ լուսավորվող միակ վայրն է եղել: Դղյակի բակի թենիսի խաղադաշտը, ըստ ախթալացիների, առաջինն է եղել Հայաստանում: Ախթալացիները կարծում են, որ եթե Ախթալայում չլինեին անգամ 10-13-րդ դարերում կառուցած Ս. Մարիամ Աստվածածնի վանքն ու ամրոցը կամ պղնձահանքերը, մեկ է՝ Ախթալան հանրաճանաչ կդառնար Արամյանցի դղյակով:

Արամյանցի տունը (այդպես է կոչվել դղյակը) խորհրդային տարիներին դարձել է առողջարանային կենտրոն ու հանգստի գոտի:

Ավելի ուշ այն վերանվանվել է Ալավերդու «Դեբեդ» տուրիստական հանգրվան: Հայաստանի արհեստակցական միությունների կոնֆեդերացիայի նախագահության 01.07.92 թ. Ն7-5/4 «Ընդհանուր արհմիությունների գույքի հիմնական միջոցների սեփականության իրավունքի հանձնման մասին» որոշման համաձայն` «Դեբեդ» տուրիստական հանգրվանը՝ նույն Արամյանցի տունը, այլ կազմակերպությունների թվում սեփականության իրավունքով հանձնվել է տուրիզմի եւ էքսկուրսիաների հանրապետական խորհրդին:

Ըստ սեփականաշնորհման գրքի՝ Արամյանցի տան շենք-շինությունների տարածքը կազմել է 3682 քմ, իսկ հողատարածքը՝ 28 հա, որոնք էլ Հայաստանում տուրիզմի զարգացման հիմնադրամից զավեշտական գնով՝ ընդամենը 1 մլն 200 հազար դրամով, 2005 թ. հոկտեմբերի 18-ին գնել է «Մեթըլ Փրինս» ընկերությունը:

Գնման պայմանագրի առիթով Ֆելիքս Բախչինյանի հեղինակած «Լռության լեգենդը` Սերոբ Կորյունի Տեր-Պողոսյան» գրքում (էջ 109) Ս. Տեր-Պողոսյանը հիշում է. «Ութ նախարարությունների փոխնախարարների հանձնախումբ էր ստեղծվել, որպեսզի Ախթալայի հանգստյան տան (խոսքը Արամյանցի տան մասին է) վաճառքի պայմանագիրը կնքվեր «Մեթըլ Փրինսի» հետ: Պայմանագիրը ստորագրվեց»:

Սեփականաշնորհելուց հետո Սերոբ Տեր-Պողոսյանը պաշտոնապես մի քանի անգամ հայտարարել է, որ Արամյանցի տունը դառնալու է Ախթալայի ու նրա ենթաշրջանի ոչ միայն տնտեսության, այլեւ տուրիզմի զարգացման կենտրոն

Սեփականաշնորհումից հետո անցած 6 տարվա ընթացքում, սակայն, Ս. Տեր-Պողոսյանի՝ Արամյանցի տան հետ կապված խոստումներն այդպես էլ չեն իրականացել: Այդ տարիներին «Մեթըլ Փրինս» ընկերության սեփականատերը ընդամենը որպես բնակարան վերակառուցել է Արամյանցի տան կառույցներից մեկը:

Արամյանցի աղջկա արձանը իր տեղից Ս. Տեր-Պողոսյանը հանել է տվել՝ արձանի քայքայված լինելու պատճառով: Այն վերականգնելու փոխարեն, արձանի մոտից մի փոքր հեռու Ս. Տեր-Պողոսյանը տեղադրել է հուշաքար՝ ի պատիվ իր ծնողների:

Ավելին, Միքայել Արամյանցի հայրական մեծ սիրո խորհրդանիշ տունը՝ կառուցված 116 տարի առաջ, որը միաժամանակ եզակի պատմամշակութային հուշարձան է, օգտագործվել է նաեւ որպես մանկապղծության կենտրոն. այստեղ էր Ս. Տեր-Պողոսյանը հրավիրում Ախթալայի իր անչափահաս զոհերին: Այնտեղ ազատ ելումուտ են արել Սերոբի զուգընկեր անչափահաս տղաները: Այդ մասին հունվարի 30-ին «Հետքին» պատմել է նաեւ հայտնի տեսանյութում պատկերված Սերոբի զուգընկեր անչափահաս տղան:

Միքայել Արամյանցը հայտնի բարերար է եղել: Նրա բարեգործության շնորհիվ մինչ խորհրդային տարիները Թիֆլիսում կառուցվել են հիվանդանոց, հյուրանոցներ, փախստականների բնակարաններ: Արամյանցը եղել է հայաշատ Թիֆլիսի Ներսիսյան վարժարանի մշտական հովանավորը, ֆինանսավորել է նաեւ Թիֆլիսի հայկական պարբերականների հրատարակումը, կատարել այլ բարեգործություններ:

Իսկ ո՞վ է Սերոբ Տեր-Պողոսյանը: Նրա «բարեգործությունների վկայությունները» Ախթալայի եւ Շամլուղի քանդվող մշակույթի պալատների, հիվանդանոցների եւ մանկապարտեզների շենքերն են, որոնց մի մասը դարձյալ նրա սեփականությունն է:

Արամյանցի տունը պատմամշակութային լուրջ արժեք է, եւ այն պետք է վերադարձվի պետությանը եւ պահպանվի պետության կողմից: Սերոբ Տեր-Պողոսյանի նման մեկի առնչությունն այդ արժեքին վիրավորանք է ոչ միայն մեծ բարերար Միքայել Արամյանցի հիշատակի, այլեւ մեր ազգային արժեքների նկատմամբ: