Իր տարեվերջյան մամուլի ասուլիսի ժամանակ Կոտայքի մարզպետ Կովալենկո Շահգալդյանը հայտարարեց, որ 2007 թ. մարզի համար բարենպաստ էր հատկապես համայնքների բյուջեների կատարողականների առումով:

Եթե նախորդ տարի աշխատավարձի պարտքեր ունեցող համայնքների թիվը 17 էր, ապա 2007 թ. ավարտին աշխատավարձի պարտքեր ունեին միայն 4 գյուղական համայնքներ` Գողթը, Սեւաբերդը, Կոտայքը եւ Ջրառատը: 

2007 թ. հունվարի 1-ի դրությամբ աշխատավարձի եւ սոցիալական վճարների գծով մոտ 500 հազար դրամի պարտք ուներ Սարալանջ համայնքը, սակայն մինչեւ նոյեմբերի 1-ը մարել էր նախորդ տարիների պարտքերը եւ հաջողվել էր ընթացիկ տարում պարտքեր չկուտակել: 

360 բնակիչ ունեցող բարձրադիր գոտում գտնվող Սարալանջ գյուղը քանդվելու վտանգի տակ էր դեռ խորհրդային տարիներին: Խորհրդային իշխանությունների որոշմամբ լեռնային գյուղը մի քանի անգամ միացվել էր Արագյուղին, հետո` առանձնացվել: Այնուհետեւ Սարալանջի հողերում հիմնադրվեց Զորավան գյուղը, եւ սարալանջցիների մի մասը տեղափոխվեց այնտեղ: 1987 թ. գյուղը կրկին առանձնացավ եւ, ի տարբերություն շատ գյուղերի, Սարալանջը նախկին կոլտնտեսությունից ոչ միայն գյուղատնտեսական տեխնիկա չժառանգեց, այլեւ դպրոց ու մանկապարտեզ, թեեւ, ինչպես հպարտությամբ վերհիշեցին տեղացիները, «էն տարիներին փոխանցիկ դրոշը միշտ մեր գյուղում էր մնում` որպես լավագույն տնտեսություն»:

2007 թ. սեպտեմբերի 1-ին Սարալանջի 60 աշակերտները նորակառույց դպրոց նվեր ստացան, իսկ մանկապարտեզ գյուղն առայժմ չունի: Իհարկե, դա գյուղի միակ խնդիրը չէ. վերանորոգված չեն ջրագծերն ու ճանապարհները, բացի այդ, Սարալանջն առայժմ գազաֆիկացված չէ: Դրան հավելենք նաեւ այն, որ սարալանջցիների մեծամասնությունն իր զբաղվածության խնդիրը լուծում է արտագնա աշխատանքի միջոցով: «Ոչ մի զբաղմունք չունենք: Անասնապահությունն ա մեր մոտ` մի կով, մի մոզի, մի 10 հատ էլ ոչխար: Դրանով յոլա ենք գնում: Տղաս գնաց Ռուսաստան` աշխատելու, ես էլ գնացի Երեւան, բայց գործ չճարեցի: Գյուղում էլ ինչո՞վ պետք ա զբաղվենք, էդ կաթն ա, էդ մթերքը: Ուրիշ ոչինչ չկա: Դաշտերն էլ լավ չեն լինում: Անցած տարի ցանեցինք, բան չեղավ, թողեցինք խոտի հույսին, անասնակեր քաղեցինք»,- պատմեց սարալանջցի Երջանիկ Խաչատրյանը: 

Դաշտերի բերքատվությունից գյուղացիներից շատերն էին դժգոհ (գյուղն ունի ընդամենը 360 հա վարելահող), իսկ եթե բերք չկա, դժվար է հողի հարկ գանձել: «Տեխնիկան` թանկ, վառելիքը` թանկ, գյուղացին չի կարողանում ժամանակին իր հողը վարել, ցանել: Էլ ո՞նց հողի հարկ տա, 50 տոկոսի էլ չի հասնում: Խեղդելով, խնդրելով հավաքում ենք... Ընդհանրապես հրաժարվողներ չկան: Քիչ-քիչ վճարում են: Իրար հետ մեծացել ենք, իրար հետ ապրում ենք, գիտենք իրենց ընտանեկան վիճակը»,- ասաց Սարալանջի համայնքապետարանի աշխատակազմի ղեկավար Հակոբ Բադալյանը: 

Միմյանց ընտանեկան վիճակի, հոգսերի մասին գյուղում գիտեին բոլորը: Թեեւ խնդիրներն ակնառու էին, սակայն դժգոհողներն այնքան էլ շատ չէին: Սովորության համաձայն` սարալանջցի տղամարդիկ մեր այցելության օրը հավաքվել էին համայնքապետարանի շենքի հարեւանությամբ ու քննարկում էին գյուղի ու երկրի հոգսերը: Նրանց մի մասն էլ ակումբում էր` շախմատ ու նարդի էին խաղում: Փայտի վառարանով ջեռուցվող ընդարձակ դահլիճում հարմարավետ պայմաններ էին ստեղծված գյուղացիների ժամանցը կազմակերպելու համար: Գյուղի բնակիչներից Միհրան Մելքոնյանը պատեց, որ համայնքապետը վերջերս է վերանորոգել ակումբը, բեմահարթակ է կառուցվել, Հայրենական Մեծ պատերազմի զոհերի հիշատակին հուշարձան է կառուցվել (գյուղը 14 զոհ է ունեցել պատերազմում): 

Համայնքապետարանի իրականացրած աշխատանքների մասին քաջատեղյակ էին բոլորը: Իրենց խոսքով` համայնքապետին դիմում են ամեն հարցով: «Ըտենց հարց չկա, որ չդիմենք գյուղապետին: Հիվանդ էլ որ լինես, զանգես` կգա, կտանի հիվանդանոց: Էրեկ մարդ էր եկել Ռուսաստանից, ինքը գնաց, աէրոպորտից բերեց: Ու բենզինի փող էլ չի վերցնում»,- ասաց Սաշիկ Մուրադյանը: 

Նախորդ տարվա ընթացքում Սարալանջի բյուջեն մոտ 5 մլն դրամ է կազմել, որից 1,5 մլն-ը դոտացիան է եղել: Բյուջեից 600 հազար դրամ հատկացվել է ակումբի վերանորոգման համար, վառելիք է ձեռք բերվել, 1,5 մլն դրամով կառուցվել ու ցանկապատվել է Անհայտ զինվորի հուշարձանը, բարեկարգվել ու ցանկապատվել է գերեզմանատունը, ճանապարհային փոսերը լցվել են ավազով, սակայն գյուղի բարձրադիր դիրքի պատճառով անձրեւները «մաքրել են» ողջ ավազը: 

2007 թ.-ի ընթացքում գյուղում 22 հա հող է օտարվել: Աճուրդի մասին գյուղացիները տեղյակ էին: «Ամեն ինչ օրենքով, կարգով ա եղել»,- ասացին նրանք: Սակայն աճուրդին մասնակցած 6 գնորդներից միայն մեկն է Սարալանջից: Իրավիճակը նախապես ծանոթ էր նաեւ համայնքապետին: «Էդ հողերը, որ դրված էին աճուրդի, չէին վաճառվում: Կարող էինք մեկնարկային գինը 50 տոկոս սահմանել, նույնիսկ` 30, գիտեինք, որ շատ ուզող չկար, հանձնաժողովը, ավագանին համաձայնություն տվեցին, որ աճուրդի մեկնարկային գինը 100 տոկոս սահմանենք»,- ասաց համայնքապետ Գեղամ Զիլիֆյանը: Հողերի մեկնարկային արժեքը 580.000 դրամ է եղել, այդքանով էլ վաճառել են 22 հեկտարը: 

Այդ գումարով հնարավոր էր լուծել Սարալանջի գազաֆիկացման կամ ջրագծերի վերանորոգման հարցը, սակայն 10 տարուց ավելի գյուղը պարտքեր ուներ կենսաթոշակային հիմնադրամին: Մայր գումարին ավելացել էին տուգանքները, արդյունքում, դատարանի որոշմամբ, արգելանք էր դրվել համայնքապետարանի գույքի ու դրամական միջոցների վրա: «Ինչքան գումար մտնում էր բյուջե, տանում էին, իսկ ընթացիկ պարտքերը նորից գոյանում էին: Տարբեր ատյանների դիմելով` հաջողվեց պարտքերը կիսով կրճատել: Դա դեռ չէինք փակել, բյուջեի վրա կրկին կալանք դրվեց: Էս փոքր գյուղից Տնտեսական դատարանի վճռով գրեթե 8 մլն դրամ վճարվեց կենսաթոշակային ֆոնդին: Էդ պարտքը 96 թ. առաջ է եղել, ինձանից առաջ: Գյուղխորհրդի ժամանակով բավականին աշխատավարձի պարտքեր էին կուտակվել»,- պատմեց Գ. Զիլիֆյանը:

Համայնքապետարանի գույքի ու դրամական միջոցների վրա արգելանք դնելու մասին վերջին որոշումները կայացվել էին 2007 թ. փետրվարի 2-ին: Համայնքապետի առաջարկով, որը վավերացվել էր ավագանու որոշմամբ, հողերի օտարում էր իրականացվել Սարալանջում` պարտքերը վերջնականապես մարելու նպատակով, քանի որ այս անգամ որեւէ ատյանից միջնորդություն չէր եղել տուգանքները սառեցնելու համար: 

«8 մլն-ը շատ մեծ գումար էր Սարալանջի պես փոքր գյուղի համար»,- զրույցի ընթացքում անընդհատ կրկնում էր համայնքապետը: «20 մլն-ից ավել փող է պետք գյուղն ամբողջությամբ գազաֆիկացնելու համար: Էդ հնարավորությունները մենք չունենք: Խմելու ջրի պրոբլեմ ունենք, ջրագիծ պիտի քաշվի: Բայց մեկ է, ոչ ոք չի անի, մենք պետք է անենք: Չգիտեմ` կառավարությունը կօգնի՞, թե՞ ոչ: Կառավարության ֆինանսավորմամբ իրականացվող վերջին ծրագրերով ճանապարհների նորոգումն էինք ներկայացրել ու գազաֆիկացումը, չտվեցին, ասացին` ձեզ մոտ դպրոց ենք վերանորոգել»,- նշեց Գ. Զիլիֆյանը: 

Համայնքապետը պատմեց, որ գյուղում ոչ ոք չէր ցանկանում ավագանու անդամ առաջադրվել, երկար ժամանակ գյուղն ավագանի չուներ: «Ինձ ասում էին` բյուջե ունե՞ս, որ գանք վերահսկենք: Կողքի գյուղում 30 հոգի առաջադրվում է, մեր մոտ 5 հոգի էլ չկար»: 

Սարալանջի համայնքապետարանի գույքը վերջապես ազատվել է արգելանքից: Մի քանի կոտրված աթոռներին ու հնամաշ սեղաններին, չհրկիզվող պահարաններին, ինչպես նաեւ` նախկին կիսաքանդ շենքում տեղակայված դպրոցից ժառանգություն ստացած ու համայնքապետի «գրասեղանի» ետեւում փակցված գրատախտակին այեւս ոչինչ չի սպառնում: Առայժմ «փակի տակ» են գրադարանի գրքերը. տարածք ու դրանք պահելու հնարավորություն չկա, թեեւ գրադարանավարի հաստիք ունեն: Ավագանու առաջիկա նիստում քննարկվելու է գրքերն անհատույց դպրոցին տրամադրելու հարցը: 

Կոտայք