Ժաննա Հարությունյանը Հայաստանի ազգային պատկերասրահի գիտական գծով փոխտնօրենն է: Նա թանգարանի Ժաննան է, ասում են' ով չի ճանաչում նրան, կնշանակի' չգիտի պատկերասրահը: Նրա կարծիքով' պատկերասրահի ամեն մի տնօրեն իր հետ բերել է ինչ-որ հետաքրքիր բան, որը դարձել է շարունակական:

Պատկերասրահում 50 տարի աշխատել եք. ե՞րբ է պատկերասրահը եղել իր ամենածաղկուն շրջանում:

Աշխուժացել է, ըստ երեւույթին, հիմա, որովհետեւ այն տարիներին մենք գնում էինք ավանդական ակադեմիական թանգարանային գործունեության ճանապարհով' հավաքել, ուսումնասիրել, պահպանել, որոշակի առումով' նաեւ հանրահռչակել: Երբ մշտական ցուցադրությունը տրամադրում ես այցելուին, դրան գումարում ես ժամանակավոր ցուցահանդեսները, երբ ֆոնդերից հանում ես այն, ինչը կախված չէ, տեղադրված չէ, եւ ժամանակավոր ցուցահանդեսի ձեւով ներկայացնում ես, դա ինքնին թանգարանի հավաքածուների հանրահռչակում է: Հետո հրատարակում ես կատալոգներ, ալբոմներ եւ այլն: Այդ էր հիմնական գործունեության ամբողջ ծավալը: Բայց արդեն 40 տարի սրանից առաջ այլ թանգարաններում սկսվել էր գիտակրթական ծրագրերի ձեւավորումը, որին ընդամենը մի քանի տարի է, ինչ անդրադարձել ենք: Թանգարանն այսօր դիտարկվում է որպես երկրի սոցիալական հավասարության ինչ-որ մի օջախ, որտեղ դու պիտի աշխատես յուրաքանչյուր շերտի բավարարել:

Նվիրատվություններից բացի, ինչպե՞ս է համալրվում պատկերասրահի հավաքածուն:

Արվեստանոց ենք գնում, Նկարիչների միությունից նախարարությունը ժամանակին գնում էր եւ փոխանցում թանգարանին: Դա անցած տարիներին էր: Վերջին տարիներին այդ գումարը հատկացվում էր պատկերասրահին, որն ունի իր ֆոնդային գնահատող հանձնաժողովը, որը ընտրում էր այդ գործերը արվեստանոցներում, ցուցահանդեսներում: Ժամանակին ստեղծվեց հանձնախումբ, որը մահացած նկարիչների ընտանիք էր գնում' նախապես պայմանավորվելով, նայում էին այդ հեղինակի գործերը եւ ձեռք բերում թանգարանի համար:

Թանկ հաճույք չի՞:

Իհարկե, մեր գումարները շատ սահմանափակ են: Նախ' դա հետաքրքիր պիտի լինի ընտանիքին: Ընտանիքին ասում ես, որ սա մնայուն տեղ է, դուք կարող է վաճառեք, հետո չիմանաք' որտեղ է գտնվում այդ գործը, բայց նկարիչը ամփոփ ներկայացվում է Ազգային պատկերասրահում: Այդ դեպքում մենք կարողանում ենք մի քիչ գումարային խնդիրները լուծել: Այն, ինչը շուկայում արժե, ենթադրենք, 1000, այստեղ կա 500-ով:

Այս տարի է՞լ է շարունակվում նոր նկարների ձեռք բերման այդ գործընթացը:

Ոչ: Երկու տարի է, ինչ ստացվող գումարների մեջ չկա այդ հոդվածը, ինչպես եւ չկա հրատարակման հոդվածը: Այսինքն' ամեն տարի մենք կարող էինք մեր ցուցահանդեսները, բուկլետները տպագրել: Ճգնաժամի պատճառով այդ երկու հոդվածները հանվեցին:

Նախարարությու՞նն էր տալիս:

Կառավարությունն է իջեցնում' նախապես մեր կողմից ներկայացվող ցանկի համաձայն: Իմ կարծիքով' յուրաքանչյուր տարին ավելացնում է վակուումը, այսինքն' եթե դու ձեռք չբերեցիր այս հեղինակի քո նախատեսած գործերը, նա կարող է վաճառել: Դու կզրկվես այդ հեղինակի այն գործերից, որոնք պիտի համալրեին իր ստեղծագործությունները: Այնպես որ, իհարկե վատ է: Ես կարծում եմ, որ եթե չվերանայվի ֆինանսավորման հարցը, մենք էլի մեծ անդունդի մեջ կընկնենք:

Հրազդանի թանգարանում կատարված գողությունից հետո վարչապետի վերահսկողական ծառայությունը ստուգումներ սկսեց: Ինչո՞ւ:

Դա շատ տեղին էր, իհարկե, որովհետեւ երբեմն-երբեմն պետք է սթափվել, դու մխրճվում ես գործի մեջ, քեզ թվում է, թե գործն ինքն իրեն կլինի, չէ, ինքն իրեն ոչինչ չի լինի: Քո ուշադրությունը պիտի անպայման լինի ամեն ինչի վրա, հատկապես, երբ ունես մասնաճյուղեր, ուրեմն այդ մասնաճյուղերում վերահսկում ես աշխատանքը: Բայց երբեմն ինչ-որ բան թերի է մնում, եւ այդ գողությունը, փաստորեն, եկավ ասելու, որ այո, պատուհանների վրա ճաղեր չկային, այո, հսկողությունը թույլ է եղել, այնտեղ շատ բան բացահայտվեց:

Մասնաճյուղի տնօրենի մեղքո՞վ, փաստորեն:

Իհարկե, ուրիշ ու՞մ մեղքով պիտի լիներ: Մենք ամեն օր Հրազդան գնալու հնարավորություն չունենք:

Ձեր ներկայացուցի՞չն է ինքը:

Ինքը մեր ներկայացուցիչն է: Նույնը, ինչ տնօրենն անում է Երեւանում, նա պիտի կիրառի իր մասնաճյուղի համար: Դա իր անտարբերությունն էր ըստ երեւույթին, այդքան տարի լինելով տնօրեն' նա այդպես էլ չդարձավ թանգարանի մասնագետ, որը շատ կարեւոր է: Եվ կարեւոր է սիրել: Եթե չես սիրում, ոչ մի բան չես անի: Դու կգաս, կձեւացնես, թե գործ ես անում եւ այլն:

Իսկ մյուս մասնաճյուղերում նույն խնդիրնե՞րն են:

Դրանից առաջ մենք ունեինք մասնաճյուղեր, որոնք վերանորոգված էին, եւ բոլոր պատուհանների վրա այդ ճաղերը կային եւայլն: Այսինքն' եւ լավը կար, եւ վատը, բայց դա ամենաահավոր երեւույթն էր, որը մեզ սթափեցրեց, որ պիտի ամեն ինչ լուսանկարված լինի' շեդեվր, թե միջին որակի գործ, դու պիտի անպայման ունենաս դրա լուսանկարը:

Ավարտվե՞լ է թվայնացումը:

Այո, թվայնացումն ավարտվել է, այդ հարցով արդեն հաշվետվությունը տրվել է Կառավարությանը, եւ հիմա Կառավարության որոշումով մեր պատկերասրահի կայքը պիտի լինի, որի վրա աշխատում ենք:

Իսկ այս գողությունը չի՞ բացահայտվում:

Ես հույս ունեմ, որ երբեւէ պիտի բացահայտվի:

Դեռեւս գտնվել է միայն Լեւիտանի կտավը:

Լեւիտանը Ամերիկայից հետ ուղարկեցին, բացի դրանից' գողացվել էր Այվազովսկու փոքրիկ օվալաձեւ աշխատանքներից մեկը, որն իբր Արբատից գտան եւ բերեցին մեր ոստիկանները, այսինքն' ՆԳՆ ջանքերով վերադարձրին Այվազովսկու այդ գործը:

Թվայնացումը ծա՞նր աշխատանք էր:

Շատ քիչ ժամանակ տրվեց: Շատ քիչ էր, որովհետեւ հիմա այն լուսանկարները, որոնք արվեցին այդ հապճեպության պարագայում, չեն կարող օգտագործվել հրատարակության գործում, այսինքն' նկարը մեկ անգամ եւս նույն կայքում դնելու համար այդ խումբը պիտի նորից լուսանկարի: Ամբողջ հավաքածուն նկարահանված է եւ համակարգչի մեջ է: Բայց նույն կայքում տեղադրելու համար որակ է պետք:

Պատկերասրահում վերանորոգման, սարքավորումների խնդիր կա՞: Պետությունը չի՞ կարող այդ ծախսերն անել:

Հենց միայն պետությունը պետք է անի, դա պատկերասրահը չի կարող, մշակույթի նախարարությունը չի կարող, պետությունը պիտի անի, որովհետեւ եւ օդափոխության համակարգ պիտի լինի թանգարանում, որը շատ մեծ գումարներ արժի, եւ վերականգնման, կոնսերվացման հարցերը պետք է պետությունը լուծի: Մենք ամեն տարի ներկայացնում ենք անհրաժեշտ սարքավորումների հայտերը:

Ի՞նչ ընթացք են տալիս:

Դեռեւս ընթացք չկա: Համենայնդեպս, ես իմացա մեր տնօրենից, որ պատկերասրահ այցելած Ազգային ժողովի նախագահը խոստացել է տնօրենին զբաղվել այդ համակարգի հարցով: Որոշ դահլիճներում ավտոնոմ օդափոխիչներ են դրված, որոնք խոնավություն չեն ապահովում, բայց դրանք էլ մեզ կփրկեին ամառվա շոգին, եթե լինեին: Հիմա որոշ ֆոնդապահոցներում կան օդափոխիչներ, այսինքն' նախարարությունը դրա մասին ինչ-որ ձեւով հոգում է: Կան, ունենք, բայց բավարար չեն: Եթե պատկերավոր ասեմ, մեր աչքի առաջ ամառվա ամեն մի օր ամեն մի նկարում ինչ-որ փոփոխություն է առաջացնում: Դա աչքի համար տեսանելի չէ, բայց տեղի է ունենում: Եվ մեր բախտը բերում է այնքանով, որ նկարիչը տեխնոլոգիան հրաշալի իմացել է... Եթե վերցնենք Կոջոյանի նկարները, շերտը թափվում է: Դահլիճը պետք է ունենա 18 աստիճան եւ ամռանը եւ ձմռանը: Իսկ մեր սրահներում ամռանը 40 աստիճան տաքություն է, ձմռանը' 15: Փառք Աստծո, հիմա ջեռուցում ունենք:

Վիճակագրություն կա՞, թե անկախությունից ի վեր արվեստի քանի նմուշ է ավելացել պատկերասրահի ֆոնդում, քանի՞ գողացված նկար կա:

Ես հասկանում եմ, որ ամեն ինչ պիտի թափանցիկ լինի, ես հույս ունեմ, որ այս նոր կայքը այդպիսի բաց տվյալներ էլ կունենա: Այս պահին ձեզ չեմ կարող տալ այդ վիճակագրությունը: Դրա պատասխանը կարող է տալ գլխավոր ֆոնդապահը: Ինչու՞: Որովհետեւ այդ բաժնում է կուտակվում ամբողջը: Ես կարող եմ ասել, թե որ հեղինակի մասին գիրք կամ ալբոմ տպագրվեց, անկեղծ ասեմ' թվեր չեմ հիշում:

Ինտերպոլով հետախուզվող գործեր կա՞ն պատկերասրահից:

Իհարկե, Ինտերպոլի հետ կապի մեջ ենք: Ամեն տարի թղթերը ուղարկում ենք, հաշվետու ենք լինում: Իհարկե ուշադիր ենք, որ որեւէ բան տեղի չունենա, բայց աշխարհով մեկ թանգարաններից տանում են, գողանում են, էդ բոլորը գիտենք, դեպքերը գիտենք: Պիտի զգոն լինել, բայց այն մարդիկ, ովքեր նպատակադրվում են ու կարողանում են գտնել այդ ձեւը, այստեղ համակարգը պիտի գործի: Մենք չունենք այդ համակարգը: Իհարկե, առաջին հարկում տեղադրված է, մեր ընդհանուր հարցերով փոխտնօրենն է վերահսկում այդ մասը:

Տեսախցիկներ կա՞ն:

Պիտի դրվեն: Էլի գումարների հետ կապված խնդիր է: Այսինքն' միայն մեր բարի ցանկությունը, սերը եւ այլն չի ապահովում անվտանգությունը: Խնդիրներ կան, որ մենք չենք կարող լուծել, այդ գումարը պիտի լինի, որ նկարը չփչանա, որ նկարը չգողանան, որ դու հրատարակես եւ այլն: Հիմա ասում են' գտեք հովանավորներ: Ես կարծում եմ, որ մեր հայկական մենթալիտետը շատ տարբեր է դրսում ապրող մեր հայրենակիցների մտածելակերպից: Մեր նվիրատուները հիմնականում դրսի հայերն են, այսինքն' նրանք գիտեն, թե բարեգործությունն ինչ է: Այստեղ հազարից մեկը մի բան կնվիրի, կբերեն, կառաջարկեն վաճառքի: Ես ոչ մի հույս չունեմ մեր ունեւոր շերտից: