Լիլիթ Թադևոսյան

Այսօր, երբ ԱԺ-ում քննարկվում էր «Դատական օրենսգրքում փոփոխություն կատարելու մասին» նախագիծը, խմբակցությունների անունից ելույթների ժամանակ ՀԱԿ պատգամավոր Գագիկ Ջհանգիրյանն ասաց, որ թեև կողմ են նախագծին, բայց խնդիրներ շատ կան, և պետք է անդրադառնա արմատներին:

Նա նշեց, որ երբ ուսումնասիրում են ներկայացված նախագծի հիմնավորումները, ապա ակնհայտ է դառնում, որ Երևան քաղաքում կա դատավորների ծանրաբեռնվածություն, բայց չկա համամասնություն, և եթե մի դատավորի ծանրաբեռնվածությունը մի համայնքում կազմում է 65 քրեական գործ, ապա այլ համայնքներում մոտ մեկ երրորդով ավելի է:

«Դահլիճում բավականին մեծահասակ մարդիկ կան և կարող են հիշել, որ մենք մինչև 1996 թվականը Հայաստանում ունեինք 96 ժողովրդական դատավորներ և Գերագույն դատարանի 31 անդամներ կամ դատավորներ, և Հայաստանի բնակչության թիվը կազմում էր մոտ 4 միլիոն:

Եվ այդ մոտ 120 դատավորները կարողանում էին լուծել բոլոր քրեական, քաղաքացիական, ընտանեկան, վարչական, բնակարանային և այլ վեճերը: Եվ օրինակ՝ Քաղաքացիական դատավարության օրենսգիրքը մեկամսյա ժամկետ էին նախատեսում, որպեսզի յուրաքանչյուր հայցադիմում այդ դատարանում քննվեր և վճիռ արձակվեր: Քանի որ ես այդ համակարգերում աշխատել եմ 90-ականների սկզբից հետո, կարող եմ ձեզ ասել՝ առնվազն 6-7 դատավոր հետ են կանչվել, զրկվել են իրենց պաշտոններից, որ այդ գործերի քննության ժամկետները քաղաքացիական և քրեական գործերով անհարկի ձգձգել են: Այսինքն՝ դա պատճառ է, որպեսզի դատավորը հետ կանչվեր իր զբաղեցրած պաշտոնից»,- ասաց Գագիկ Ջհանգիրյանը:

Պատգամավորի խոսքով՝ հիմա մենք ունենք 2 միլիոն բնակչություն և ունենք 230-ից ավելի դատավորներ, ունենք ծանրաբեռնվածություն թե՛ քաղաքացիական գործերով, թե՛ քրեական գործերով:

Խոսելով քրեական գործերի մասին՝ Գագիկ Ջհանգիրյաննն ասաց, որ եթե ուսումնասիրում են հանցագործությունների վիճակագրությունը 2-3 տարվա կտրվածքով, ապա ամեն տարի ոստիկանութան համապատասխան կենտրոնն ասում է, որ այս տարի նախորդ տարվա համեմատ կրճատվել է հանցագործությունների թիվը, բայց եթե նայում ենք դատարանների ծանրաբեռնվածությունը, տեսնում ենք, որ քննվող քերական գործերի թվերն ավելանում են, ինչը հնարավոր չէ:

«Եթե սրան էլ ավելացնենք երկրից արտագաղթող պաշտոնական թվերով 50.000-60.000 քաղաքացիներին, որոնք ծերեր չեն, հիմնականում արտագաղթում են քրեական առումով ակտիվ դեմոգրաֆիական խմբերը՝ 25-35 և այլ տարիքի, բա էս քրեական գործերը ո՞նց են ավելանում»,- ասաց Գագիկ Ջհանգիրյանը:

Անդրադառնալով քաղաքացիաիրավական վեճերի թվի ավելացմանը՝ Գագիկ Ջհանգիրյանն ասաց, որ արդարադատության փոխնախարարը նաև հանձնաժողովում այս հարցի քննարկման ժամանակ դա հիմնավորել է նրանով, որ քաղաքացիաիրավական շրջանառությունն ավելացել է:

«Լավ, համաձայն եմ, հիմա անհատ ձեռներեցներն են ավելացել, պարտավորական իրավունքն է շատ և այլն, բայց ոնց կարող է 2 միլիոն բնակչությունը այդքան քաղաքացիական գործեր ապահովել և դատարաններում այդքան ծանրաբեռնվածություն, ուրեմն այդ համակարգը չի գործում, այսինքն՝ արդարադատություն չի իրականացվում: Քանի որ արդարադատություն չկա, դա պատվերով է՝ ով վճարում է նա էլ պատվիրում է, հետևաբար, դատարանները հեղեղված են»,- ասաց Գագիկ Ջհանգիրյանը:

Նա հավելեց, որ ավելի շատ տնտեսական, գույքային վեճերը լուծվում են նաև հեղինակությունների կողմից, գողական աշխարհի կողմից, որը շատ էֆեկտիվ է արդյունքի տեսանկյունից, ու թեև այնտեղ էլ տոկոս են վերցնում, «փայ են մտնում», բայց հարցը արագ լուծվում է, և մարդիկ դատարաններում չորս-հինք ամիս չպիտի սպասեն, որ առաջին նիստը տեղի ունենա:

Որպես խնդրի լուծում Գագիկ Ջհագիրյանը կարծում է, որ մենք անկախ դատական համակարգ պետք է ունենանք, որը պետք է գործի ու աշխատի, իսկ մենք դա չունենք:

«Ցավոք, մենք այսօր ձեռնամուխ ենք եղել սահմանադրական փոփոխությունների՝ անտեսելով ձեր սիրելի Վենետիկի հանձնաժողովի այն հորդորը, որ քանի չունեք անկախ դատական համակարգ, դատական իշխանություն, կառավարման համակարգի փոփոխություն մի նախաձեռնեք»,- եզրափակեց Գագիկ Ջհանգիրյանը: