Փաքսիմա Մոջավեզ

Փաքսիմա Մոջավեզին ծնվել է 1978թ., Թեհրանում: Լրագրող է, արձակագիր: Մի քանի պատմվածքների ժողովածուների հեղինակ է: Դոկտորական թեզը պաշտպանել է Դելլի համալսարանում: Նրա որոշ պատմվածքներում նկատվում է հնդկական մշակույթի ազդեցությունը:

Նայում եմ հայելու մեջ՝ դեմքիս: Դեմք, որ ուրիշների ներկայությամբ միշտ խաղաղ է, անվրդով: Միայն հայելու առաջ եմ կարողանում անկեղծ լինել: Ժամերով կանգնում ու նայում եմ ինձ: Մինչև ժամը հինգը շատ քիչ ժամանակ է մնացել: Վերցնում եմ սև մատիտը, փակում աչքս և հմտորեն բարակ գիծ քաշում կոպիս. կոպ, որ այլևս թարթիչներ չունի: Սև գիծն աչքս խոշորացնում է:

Մինչև դուռը բացելն ու անսպասելի ներս մտնելը մտքով չէր անցնում, որ պատրաստ եմ: Մի պահ կանգնեց դռան մոտ, ասաց. «Ինչքա՜ն գեղեցիկ ես»: Ժպտացի, աչքերս հենց այդպես էի ներկել: Սպիտակ խալաթավորներից վախենում էի, նրանցից միշտ վատ լուրեր էի լսել: Աթոռը մոտ քաշեց: Վարդագույն, անթև շապիկ էի հագել: Նայեց ինձ: Հայացքս փախցրի: Ասաց. «Ձեռքերդ բարձացրու»: Մի քանի անգամ շոշափեց, սեղմեց անութներս: Սպին ցավեց: Կծեցի շրթունքս: Աթոռը հետ քաշեց: Ցուցամատով ուղղեց ոսկրոտ քթին դրված մուգ ակնոցը, ճերմակ խալաթի գրպանից ծխախոտ հանեց, վառեց: Առաջին անգամը չէր իրեն այդպես պահում: Երբ վերջացրեց ծխելը, ասաց. «Էլի՞ մենակ ես եկել»: Տմբտմբացրի գլուխս:

Պիտի վերջացնեմ, մինչև ժամը հինգը շատ քիչ ժամանակ է մնացել: Հիմա մյուս աչքիս հերթն է. սև մատիտով ընդգծում եմ կոպս: Աչքերս հավասարապես խոշորանում են, փայլում: Սեղանս խառնաշփոթ վիճակում է: Փնտրում եմ արհեստական թարթիչները. գտնում եմ, մեկն ամրացնում եմ կոպիս:

Ասաց. «Ո՞ւմ հետ կարող եմ խոսել»: Սարսուռ անցավ մարմնովս, պատասխանեցի. «Ինձ հետ, գիտես որ…»: Ծխախոտի մնացուկը ճզմեց մոխրամանի մեջ: Ճակատին քրտինքի կաթիլներ հայտնվեցին: Անվավոր աթոռը մոտեցրեց, մտահոգ աչքերով նայեց և բռնեց ձեռքս: Ձայնը դողում էր: Մաքրեց կոկորդը և հանդարտ ասաց. «Վիճակդ լավ չէ»:

Պիտի չարտասվեմ: Պիտի չմտածեմ դրա մասին: Միտքս պիտի կենտրոնացնեմ միայն ժամանակի վրա: Պիտի պատրաստվեմ՝ ինչքան հնարավոր է շուտ: Այլևս ոչ մի խոսք արժեք չունի: Հասկացել եմ նրանց սրտացավ, կարեկից հայացքների իմաստը: Գիտեմ` ոչ ոք չի կարող որևէ բան փոխել: Մտքերի մեջ ընկելու պատճառով մոռացել եմ քսուք քսել: Պիտի զգույշ լինեմ՝ աչքերիս սևը դեմքիս չլղոզվի: Սրճագույն քսուքից մի փոքր լցնում եմ ափիս մեջ, ապա ցուցամատի ծայրով վերցնում և տեղ-տեղ հպում երեսիս: Նմանվում եմ խոշոր աչքերով, պուտավոր ընձառյուծի: Թեև դիմակ եմ դրել, բայց միևնույնն է՝ ընձառյուծը վիրավոր է, և հայտնի չէ` կշարունակի՞ ապրել թե՞ չէ: Երանի, ընձառյուծ լինեի, ինչպես ուզեի՝ կապրեի: Քանի դեռ քսուքը չի չորացել, պիտի հավասարաչափ տարածեմ երեսիս: Մատներս սահեցնում եմ դեմքիս վրայով, պուտերն իրար են խառնվում, և երեսս սրճագույն է դառնում:

Ասաց. «Քեզ կուղեկցեմ մինչև տուն»: Չհամաձայնեցի: «Այդ հոգեվիճակով միայնակ չես կարող գնալ»: Համառորեն չընդունեցի նրա առաջարկը: Հիվանդանոցից դուրս եկա, ոտքով ճանապարհ ընկա: Չգիտեի ինչ անել: Արտասվել չէի կարողանում: Թերևս պիտի ճչայի, դուրս թափեի մեջս կուտակված սարսափը, պիտի վեր բարձրացնեի ձեռքերս ու բղավեի: : Ինչպիսի՜ անմիջականությամբ էլ հայտարարեց` վիճակդ լավ չէ: Ինչո՞ւ այդքան հանգիստ ասաց՝ ինչ ճակատագիր է ինձ սպասում: Երանի՜, մի քիչ հույս տար, երանի՜ ասեր` դեռ շատ ժամանակ ունես, բայց… Գուցե հենց նրա անկեղծությունն էր պատճառը, որ հիվանդանոցից դուրս գալուց հետո հասկացա` սիրտս այնտեղ եմ թողել:

Ասես արևայրուք ընդունած լինեմ. հավանում եմ դեմքիս գույնը: Ինքս ինձ ասում եմ` ինչքան  ես գեղեցկացել:  Պիտի վերջացնեմ, մինչև ժամը հինգը քիչ ժամանակ է մնացել: Վերցնում եմ բաց շագանակագույն մատիտը. երեսս մոտեցնում եմ հայելուն: Դեմքս խոշորանում է: Հանում եմ մատիտի մետաղե կափարիչը և նրբորեն ընդգծում շուրթերս:

Երբ հիվանդանոց գնացի, ասաց. «Անհանգստանալու կարիք չկա, վիրահատությունից հետո քիմիաթերապիայի մի կուրս կանցնես, հետո ամեն ինչ լավ կլինի, կապրես սովորական առօրյայով»: Ինքն ինձ վիրահատեց: Ամեն օր գալիս էր հիվանդասենյակ, բուժքույրերը նույնպես հոգատար էին: Մի օր էլ ժպտալով ասաց. «Այսօր դուրս ես գրվում»: Ուսերս թոթվեցի, ծիծաղեցի: Շարունակեց. «Մեկնումեկը հետևիցդ չի՞ գալու»: Կրկին ծիծաղեցի, ասացի. «Ես մենակ եմ ապրում»: Երեկոյան, երբ իրերս հավաքեցի և հիվանդանոցից դուրս եկա, տեսա` բակում  սպասում է: Նստեցի նրա մեքենան:  Չէր խոսում: Քիմիաթերապիայի մասին հարցրի: Բացատրեց. «Քնկոտություն, փսխումներ, մազաթափություն՝ նույնիսկ թարթիչների ու հոնքերի…»: Վախեցա, բայց ցույց չտվեցի: Չէի հասկանում՝ դեմքիս շինծու խաղաղությամբ մուտք եմ գործում բեմ. բեմ, որը շատ հանդիսատես ուներ: Դերս այնքան լավ պիտի խաղայի, որ ինքս էլ հավատայի դրա անկեղծությանը: Ասաց. «Հասկանում եմ` շատ կտրուկ եմ խոսում, բայց ավելի լավ է իմանաս, պատրաստ լինես»: Գլուխս տմբտմբացրի: Վշտահար դեմքիս համար գունավոր մատիտով ժպիտ էի նկարել, որը ոչ մի վայրկյան չանհետացավ երեսիցս: Մշտապես ծիծաղող մի կին էի ես: Հասցես ասացի: Երբ իջնում էի մեքենայից, մրմնջաց. «Կնոջիցս բաժանվել եմ»: Սեղմեցի ձեռքիս պայուսակը: Գիտե՞ր` սիրտս իր սենյակում եմ թողել:

Սեղանիս վրա բազմագույն շրթներկեր կան՝ վարդագույն, կարմիր, շագանակագույն, մարմնագույն: Վարդագույնով ներկում եմ ճաքճքած շուրթերս:

Ասաց. «Երկու տղա ունեմ»: Պիտի շարունակեի խաղալ: Պայուսակս ավելի ուժգին սեղմեցի, ժպտալով ասացի. « Ի՜նչ լավ է` մենակ չեք»: Հայացքը հեռացրեց ինձնից և աչքերը հառեց մեքենայի ղեկին: Պատասխանեց. «Չեք էլ պատկերացնում որքա՜ն մենակ եմ, շա՜տ մենակ»: Ինքնատիրապետումս կորցնում էի: Քիչ էր մնում` մատնեի ինձ: Հանդիսատեսս շատ ուշադիր էր, ամենափոքր վրիպակն անգամ նկատում էր:  Բացեցի մեքենայի դուռը, ասացի. «Մյուս շաբաթ կգամ, քիմիաթերապիայի կուրսը կընդունեմ»:  Առանց նրա կողմը նայելու  իջա, արագ ու մանրիկ քայլերով տուն հասա: Գտա բանալին, մտա ներս: Հենվեցի դռանը: Զգացի՝ այտերս խոնավանում են:

Չպիտի արտասվեմ, արցունքներս կաղավաղեն շպարս: Ճերմակ թաշկինակը մոտեցնում եմ աչքերիս անկյուններին:  Մինչև ժամը հինգը շատ քիչ է մնացել: Դեռ համապատասխան զգեստ չեմ ընտրել: Պիտի շտապեմ: Վերցնում եմ վրձինը, թաթախում կարմրաներկի մեջ, ներկում այտերս: Երեսս կարմիրով է պատվում:

Կարծես գլխի էր ընկել` երբ մոտենում է մահճակալիս, հուզվում եմ: Այդ պատճառով էլ չէր գալիս: Վիճակս ավելի վատ էր, բայց շինծու ժպիտը չէր անհետանում դեմքիցս: Բուժքույրն ասում էր. «Քեզնից դրական էներգիա եմ ստանում»:

Տիկնիկի եմ նմանվել: Պատրաստվում եմ դերս լավ խաղալ, որպեսզի նրան դուր գամ: Դեմքս գեղեցկացել է, բայց հայելում արտացոլված տիկնիկը մազեր չունի: Կլոր, պսպղուն գլուխը չի համադրվում շպարին: Զգեստապահարանից հանում եմ մինչև ականջներս հասնող, սև, հարթ մազերով կեղծամը, դնում գլխիս: Վերադառնում եմ հայելու մոտ: Հիմա տեսքս ամբողջական է, տիկնիկ եմ դարձել:

Երբ մտա նրա աշխատասենյակ, հետազոտությունների պատասխանն էր ուսումնասիրում: Նրա աչքերում ծփում էր բերկրանքը: Արդեն հասկանում էի հայացքի իմաստը: Ծխախոտի գլանակը վերցրեց, վառեց: Վախով համակվեցի: Կարևոր բաները միշտ  ծխախոտից հետո էր ասում: Ինձ հավաքեցի: Դեմքի լրջության ու աչքերի մեջ եղած ուրախության հակադրությունը զարմացնում էր ինձ:  Համբերությունս սպառվում էր: Հազացի, հարցրի՝ հը՞: Երկար ծուխ քաշեց, ասաց. «Պատրա՞ստ  ես»: Ուզում էի գոռալ` ոչ, բայց ինձնից շուտ հայտարարեց. «Ամեն ինչ լավ է, հանգստացի՛ր, վիճակդ գնալով լավանում է»: Բարկացա պատճառած տառապանքի համար, բայց ոչինչ չասացի: Միասին դուրս եկանք, մեքենա նստեցինք: Հարցրեց. «Ի՞նչ ես անելու»: Նույն կեղծ ժպիտով պատասխանեցի. «Սովորականի նման աշխատանքի եմ գնալու»: «Երեկոյան կարո՞ղ եմ քեզ հյուր գալ»: Այս անգամ ձեռքիս պայուսակ չկար, բռունցքիս մեջ հավաքեցի զգեստիս փեշը, սեղմեցի: Տեսավ: Կրկնեց. «Գա՞մ»: Բացեցի մեքենայի դուռը, դողում էի, բայց վստահ ասացի`ոչ: Իջա մեքենայից, մտա տուն: Չէի սիրում այլևս իմ տունը: Այն լի էր տառապանքով ու միայնությամբ: Պիտի նոր տուն գտնեի: Ինչ ծանոթացել էինք, սիրահետում էր ինձ, բայց ես ուզում էի ընդամենը նրա հիվանդը լինել:

Մինչև ժամը հինգը մնացել է մի քանի րոպե: Դեռ զգեստս չեմ փոխել: Միշտ ասում էր՝ հիվանդանոցի վարդագույն խալաթը ինձ շատ է սազում, բայց ես ավելի շատ սիրում եմ երկնագույնը:  Հենց երկնագույն վերնաշապիկն էլ հագնում եմ, որ նմանվեմ իսկական տիկնիկի:

Որոշ ժամանակ առաջ  հիվանդությունս նորից գլուխ բարձացրեց: Բայց նրա մոտ չգնացի, վախենում էի նրա հայացքից, ծխախոտ ծխելու ձևից: Սարսափում էի նրա  խոսքերի անմիջականությունից: Այլևս ուժ չունեի խաղալու: Նույնիսկ դիմակի տակ թաքնվել չէի կարող: Ասացին՝ պիտի վիրահատվեմ: Համաձայնեցի: Քիմիաթերապիայի նոր կուրս անցա: Չգիտեի էլ` կառողջանամ, թե՞ չէ: Չէի ուզում տեսնել, թե ինչպես եմ օր օրի ջլատվում: Այլևս ինձ համար ոչ մի բան արժեք չուներ, նույնիսկ մարդկանց հուսահատ հայացքները, որոնք գիտեին՝ վերջին եմ հասել: Մի օր էլ ակնթարթորեն որոշեցի, վերցրի լսափողը, զանգեցի նրան: Ձայնս լսելով՝ անակնկալի եկավ: Ասացի` լավ եմ, ոչ մի խնդիր չունեմ: Ստեցի: Քիմիաթերապիայի վերջին կուրսը մի շաբաթ առաջ էի ընդունել: Հիմա հիվանդությունը կայծակնային արագությամբ էր զարգանում: Ասացի՝ կարոտել եմ, ուզում եմ հանդիպել: Ասացի՝  ժամը հինգին կսպասեմ:

Մինչև ժամը հինգը գրեթե ժամանակ չի մնացել: Պատրաստ եմ, գեղեցիկ ու կոկիկ, կանգնել եմ հայելու առաջ: Դերասան եմ դարձել, դերասան, որին խաղն ինքն է ընտրել:

Մինչև ժամը հինգն այլևս ժամանակ չի մնացել…

Պարսկերենից թարգմանեց ՆուՆե Հովհաննիսյանը