Կարո՞ղ էր, արդյոք, երեւակայել Մուրացանը…
Երկար տարիներ է՝ Ծովագյուղ համայնքի մշակույթի պալատում կինոֆիլմերի ցուցադրման, թատերական ներկայացումների, երգի, պարի խմբերի ու հանդիսատեսի փոխարեն մկներ, շներ ու այլ կենդանիներ են վազվզում:
Շենքի տարեգրությունը սկսվում է 1971-73թթ.-ից: Սեւանի տարածաշրջանի շատ գյուղերում մշակույթի տներն այդ տարիներին են կառուցվել: Այժմ դրանցից մի քանիսն են միայն գործում: «Սեւան» թերթի 1971-74թթ. արխիվներներում պահպանվում է մի լուսանկար, որը տեղեկացնում է Ծովագյուղում 400 տեղանոց կուլտուրայի պալատի շինարարությունը սկսելու մասին:
75-ամյա Ալբերտ Անտոնյանը 2 տարի` 1986-88թթ., եղել է Ծովագյուղի մշակույթի տան տնօրենը: Նա նշում է, որ իրենից առաջ եւ հետո մշակույթի տունը բազմաթիվ տնօրեններ է ունցել: «էն ժամանակ խմբեր գոյություն չունեին: Մենք բացեցինք 3 պարի խմբակ` մեծահասակների, պատանիների եւ փոքրիկների համար` յուրաքանչյուրը 20-25 հոգանոց խմբով: Դպրոցի գրեթե բոլոր աշակերտները ներգրավված էին խմբակներում»,- պատմում է Ալբերտ Անտոնյանը:
Նրա խոսքերով` իր ղեկավարման տարիներին մշակույթի տանը բացվել են վճարովի ուսուցման խմբակներ` դհոլի, կիթառի, դաշնամուրի, ակորդեոնի, հարվածային գործիքների, շախմատի, թենիսի, կարուձեւի: Պարողների համար հագուստներ են ձեռք բերել, դահլիճի հին նստարանները փոխարինել են նորերով, երաժշտական գործիքներ են ստացել, ինչպես նաեւ նոր կինոտեխնիկա: Հաճախակի միջոցառումներ են կազմակերպել: «Նստարանները համարակալված էին, մուտքը տոմսերով էր: Բոլոր նստարանները զբաղված էին լինում, մեր գյուղի հանդիսատեսը շատ մշակութասեր էր, սիրով էին գալիս: Մշակույթի տանը ծխելն արգելված էր: Ցուցադրվում էին «Հայֆիլմի» կինոնկարներն ու հնդկական ֆիլմեր: Մեծ գրադարան ունեինք»,- ավելացնում է Ա. Անտոնյանը:
Վերջինիս խոսքերով` պարի խմբերը ելույթներով հանդես են եկել Սեւանում եւ Հայաստանի այլ շրջաններում, իսկ Ծովագյուղի մշակույթի տանը ելույթներով հանդես են եկել երգի, պարի պետական խմբեր, երգիչ-երգչուհիներ, անվանի դերասաններ, ասմունքողներ: Հայտնի անուններից նշում է Մհեր Մկրտչյանին, Վլադիմիր Աբաջյանին, Արեւ Բաղդասարյանին, Սուսաննա Սաֆարյանին, Էդվարդ Դարբինյանին, համագյուղացի Արուս Գուլանյանին եւ այլոց:
«Երկու տարում չհասցրեցի շատ գործ կատարել, ինձ հեռացրին աշխատանքից, հետո վերականգվեցի, բայց էլ չաշխատեցի մշակույթի տանը»,- ասաց Ա. Անտոնյանը: Ապա հավելեց, որ երբ այլեւս չէր աշխատում, մի օր անցնելով մշակույթի տան կողքով՝ իր ձեռք բերած կինոտեխնիկան տեսել է ջարդված, գետնին գցած, նստարանները` կոտրված: «Չեմ պատկերացնում, թե ոնց քանդեցին այդ հրաշալի շենքը»,- ափսոսանք է հայտնում մշակույթի տան նախկին տնօրենը:
Ծովագյուղ համայնքի 2013-2016թթ. համար հաստատված սոցիալ-տնտեսական զարգացման քառամյա ծրագրում նկարագրված է համայնքի մշակույթի տան ֆիզիկական վիճակը, որը չի գործում, ենթակա է հիմնանորոգման: «Համայնքը զուրկ է հասարակական միջոցառումներից, կինոյից, թատրոնից…»: Մշակույթի տան հիմնանորոգման հարցն, ըստ քառամյա զարգացման ծրագրի, համայնքին սպառնացող վտանգներից է:
Մշակույթի տան վերագործարկումը մի քանի խնդիր կլուծեր: «Համայնքում մշակութային կյանքը կարթնանար հարաբերական քնից, կպակասեր համայնքի գործազուրկների (հատկապես երիտասարդների) թիվը, համալսարանավարտներին գյուղում աշխատելու հույսեր կներշնչեր` ապահովելով նրանցից գոնե շատերի մուտքը ծննդավայր, արվեստասեր դպրոցականներն էլ երգ ու պար սովորելու համար ստիպված չէին լինի գյուղից Սեւան հասնել:
17-ամյա Գայանե Գասպարյանն արդեն 2 տարի պարի դասերի է հաճախում Սեւանի մշակույթի պալատում: Պարապմունքները շաբաթը 3 օր են: Գայանեյի խոսքերով` Ծովագյուղից Սեւան 10 կմ ճանապարհ գնալ-գալը հոգնեցուցիչ է, ծախսատար ու ժամանակատար: Բայց ունենալով մեծ ձգտումներ, աշխատում է մասնակցել բոլոր պարապմունքներին: «Կցանկանայի, որ գյուղի մշակույթի պալատը գործեր, քանի որ շատ անապահով ընտանիքների երեխաներ խմբակներ հաճախելու հնարավորություն չեն ունենում»,- ասում է Գայանեն:
Ծովագյուղ համայնքի ղեկավար Վահրամ Գեւորգյանը նշում է, որ ամեն անգամ բարձրացնում են մշակույթի տան վերանորոգման խնդիրը: «Մարզպետը խոսք էր տվե, որ պտի անի, բայց էկան տեսան սեյսմիկ վիճակը շատ վատ է: Լրացուցիչ հանձնաժողով պիտի գա, որ սեյսմակայունության հարցը լուծեն, հետո նոր մշակույթի տունը վերանորոգեն: Մարզպետարանն ամեն տարի 30 մլն դրամ է հատկացնում էդպիսի խնդիրների համար: Բայց սեյսմակայունության համար էդքանը բավարար չի: Չի լինի, որ իրանք 30 մլն-ը էս տարի հատկացնեն ու գործը կիսատ մնա: Եթե 30 մլն-ն իրանք տան, նախատեսել եմ 20 մլն էլ մենք ավելացնենք, որ հարցը ծրագրի մեջ մտնի»,- տեղեկացրեց համայնքի ղեկավարը` հավելելով, որ մշակույթի տան վերանորոգումը կլուծի նաեւ արարողությունների սրահի կառուցման հարցը:
«Նույնիսկ, եթե վերանորոգվի մշակույթի տունը, մեր համար էս պահին պրոբլեմ է այն պահելը: Քանի որ գյուղացիները հարկերն ու տուրքերը չեն վճարում: Մեր բյուջեն փոքր է, 74 մլն դրամ, 60 մլն դրամ ժողովուրդը պարտք է»,- մեզ հետ զրույցում ասաց Վահրամ Գեւորգյանը:
Ի դեպ, համայնքի թույլ կողմերի մեջ նշված էր արարողությունների սրահի կառուցման անհրաժեշտության մասին: «Համայնքում շատ կարեւոր է նաեւ արարողությունների սրահի կառուցումը` հարսանյաց եւ թաղման արարողությունների համար: Այն ժամանակավորապես կատարվում է «Ունիվերսամ»-ի շենքում: Հավելենք, որ «Ունիվերսամ»-ում մինչ օրս միայն թաղման արարողություններ են կատարվել: Որքանո՞վ է նպատակահարմար հարսանյաց հանդիսությունների անցկացման համար գյուղում սրահ կառուցելու գաղափարը եւ կհանդուրժեն արդյոք սրահի հարեւանությամբ բնակվողները, որպեսզի իրենց գիշերային հանգիստը խանգարեն հարսանյաց երեկոյան հրավառությունները:
Տարիներ առաջ համագյուղացի ԱԺ պատգամավոր Հրանտ Մադաթյանի ջանքերով մշակույթի պալատի տանիքը վերանորոգվել է, բայց տանիքի մի հատվածը դարձյալ ուժեղ քամին պոկել է: Ծովագյուղի համայնքապետարանի աշխատակազմի քարտուղար Խաչիկ Մկրտչյանի խոսքով` այժմ տանիքի վերանորոգման աշխատանքներ են կատարվում, որն, ըստ նրա, կատարում է համայնքի ղեկավարը սեփական միջոցներով:
Ծովագյուղի մշակույթի պալատի ճարտարապետն է համագյուղացի Սոս Մանուկյանը, որի նախագծով են կառուցվել նաեւ գյուղի կենտրոնում գտնվող Մուրացանի արձանը, Հայրենական Մեծ պատերազմում զոհվածների հուշարձանը: Նա նախագծել է նաեւ Էջմիածին քաղաքի գլխավոր հատակագիծը, Երեւանի Ազատության պողոտայի եւ մի շարք շենք-շինությունների, փողոցների, բնակավայրերի հատկագծերը:
«Սեւան» թերթի 2000թ. նոյեմբերի 11-ին լույս տեսած համարում տեղ գտած գրառումն այժմ էլ արդիական է Ծովագյուղի համար: «Հուսանք, որ համայնքի նորընտիր ավագանու եւ գյուղապետ Գեւորգ Թովմասյանի (այժմ արդեն Վահրամ Գեւորգյանի-Ա.Մ.) ջանքերով այդ հրաշալի կառույցն իր նախկին տեսքը կընդունի: Չթողնենք, որ Մուրացանը հրաշքով հանկարծ նորից գա ու հարցնի տանուտերերին, թե ինչո՞ւ են քանդել այս հոյակապ շինությունը, այնժամ տանուտերերն ի՞նչ պետք է պատասխանեն: Կամ ի՞նչ պատասխան կտան ծովագյուղցիներն իրենց մեծահամբավ համագյուղացուն` Սոս Մանուկյանին»:
Արփինե Մինասյան
Մեկնաբանել