Այսօր Արմավիրի մարզի ընդհանուր իրավասության դատարանում դատավոր Վահե Խալաթյանի նախագահությամբ քննվում էին Արամ Մուղալյանի եւ նրա ընկերներ Ռոբերտ Փիլոյանի, Գագիկ Առաքելյանի եւ Արթուր Քլյանի դեմ հարուցված քրեական գործը: Տղաներից առաջին երեքը մեղադրվում են գույքի ոչնչացմամբ խուլիգանություն կատարելու եւ գույքը դիտավորությամբ ոչնչացնելու կամ վնասելու փորձ կատարելու հատկանիշներով, իսկ Արթուր Քլյանը` միայն խուլիգանության համար:

Դատարանի դահլիճում անսպասելի հայտարարություն արեց տուժող Սիաբանդ Խուդոյանը` հայտարարելով, թե ինքը ոչ մեկից «պարտք ու պահանջ չունի»: Ներկաները սկեցին ծիծաղել, դատավոր Վահե Խալաթյանը՝ նույնպես: Բուռն էր հատկապես մեղադրյալներից Ռոբերտ Փիլոյանի մայրիկի ծիծաղը, ինչը դուր չեկավ դատավորին, եւ նա նկատողություն արեց:

«Դուք էլ եք ծիծաղում, որովհետեւ սա աբսուրդ է»,- դիմելով դատավորին՝ ասաց մեղադրյալի մայրը: «Եթե նույնիսկ դատավորը ծիծաղում է, պետք չէ ասել»,- հակադարձեց Վ. Խալաթյանը, ինչին հաջորդեց Ռոբերտի մոր պատասխանը. «Դա շատ հաճելի է, սա ցույց է տալիս, որ մարդկային բան կա»: Դատավորը նրան զգուշացրեց, որ եթե նույն պահվածքը կրկնվի, ստիպված կլինի սանկցիա կիրառել, այս անգամ ներում է:

Արամ Մուղալյանը	Սիաբանդ Խուդոյանն ու մայրը

Արամ Մուղալյանի պաշտպաններից Վահե Գաբրիելյանը ներկա չէր այս դատական նիստին: Նա «Հետքի» հետ զրույցում ասաց, որ նախաքննական մարմինը մի շարք խախտումներ է թույլ տվել, եւ իր պաշտպանյալն այժմ չհիմնավորված մեղադրանքով է գտնվում անազատության մեջ: Դատարանում միասնական միջնորդությամբ հանդես եկան նաեւ մյուս մեղադրյալների պաշտպանները` թվարկելով նախաքննական մարմնի թույլ տված սխալները հատկապես ժամկետները խախտելու առումով:

Մեղադրող դատախազ Անդրանիկ Դոլինյանը ժամանակ խնդրեց միջնորդությանը ծանոթանալու համար: Թեեւ պաշտպանները ժամանակ տրամադրելուն չառարկեցին, սակայն նշեցին, որ մեղադրողը մեղադրական եզրակացությունը հաստատելիս իրական հնարավորություն ուներ ծանոթանալու նախաքննական մարմնի թույլ տված ապօրինություններին, ինչը փաստորեն չի արվել:

Դատական նիստի ավարտից հետո Սիաբանդ Խուդոյանը լրագրողների հետ զրույցում եւս մեկ անգամ հաստատեց, որ տղաների դեմ որեւէ բողոք չունի: «Մենք բողոքելու բան չունենք, քանի կարաք, օգնեք այդ երեխեքին: Ես առաջին օրվանից եմ գրել, որ մենք բողոք չունենք այս երեխեքի դեմ: Ուղղակի իմանալու համար ենք դիմել ոստիկանություն, թե ինչ է, ինչ չի: Հետո իմացանք, որ թյուրիմացություն է եղել, առաջին օրվանից պնդել ենք, որ չունենք բողոք»,- ասում էր Սիաբանդ Խուդոյանը:

Տուժողն ասաց, որ վնասի ոչ մի հատուցում իրեն պետք չէ եւ չի պահանջում: «Ծիծաղալու է, որ ասեմ, թե ինչքան է վնասի չափը, մի 30 տուկ խոտ է վնասվել, այդքան բան: Դրա եղածն ի՞նչ ա»,- ասում էր Սիաբանդ Խուդոյանը:

Նրա մայրը` Ասյա Բաքոյանը, ով ներկա էր դատական նիստին, լրագրողներին ասաց, որ իրենք չեն բողոքում, այդ խոտով կերակրել են անասուններին: «Կերցրել ենք անասուններին, հո չէի՞նք թափի, խոտ ա, էլի»,- ասաց նա:

Հաջորդ դատական նիստը նշանակվեց սեպտեմբերի 2-ին:

Փաստաբան Վահե Գաբրիելյանը	Դատավոր Վահե Խալաթյանը

Վահե Գաբրիելյանը մեզ հետ զրույցում ասաց, որ իր մասնագիտական կարծիքով՝ Արամ Մուղալյանին առաջադրված մեղադրանքը հիմնված է հակասական ենթադրությունների վրա: 

Փաստաբանը պատմեց, որ այս տարվա հունվարի 6-ին Արմավիրի մարզի Նորապատ գյուղի բնակիչ Սիաբանդ Խուդոյանն ահազանգել է Արմավիրի ոստիկանություն եւ հայտնել, որ իր տան հետնամասում ինչ-որ մեկը կրակ է վառել: Ըստ գործի նյութերի՝ ոստիկաններն այցելել են դեպքի վայր եւ տեղազննություն են կատարել, որը փաստաբանի որակմամբ` «անհաջող տեղազննություն» է եղել: Խոտի դեզից 5-6 մետր հեռավորության վրա հայտնաբերել են հանգած կրակի աղբյուր: Սիաբանդ Խուդոյանն ու նրա ընտանիքի անդամները  դեպքի վերաբերյալ ցուցմունքներ ու բացատրություն են տվել, որ իրենց ոչ մի վնաս չի պատճառվել, չեն մտածում, որ ինչ-որ մեկը ցանկացել է խոտի դեզն այրել, պարզապես կրակը տեսնելով՝ անհանգստացել են, թե հնարավոր է՝ խոտը այրվի, սակայն հետո նկատել են, որ կրակը մարել է:

Նույն քաղաքացուց գրեթե նույն բովանդակությամբ հաջորդ ահազանգը ոստիկանություն ստացվել է հունվարի 19-ին: Դարձյալ ինչ-որ մեկը նույն տարածքում կրակ է վառել, եւ Սիաբանդ Խուդոյանին պատկանող խոտի դեզի հակերից մեկը թեթեւ այրվել է, ինչպես նաեւ խանձվել է տարածքի «պահակ» շունը: Սակայն Ս. Խուդոյանն ու նրա ընտանիքի անդամներն իրենց բացատրություններում նշել են, որ շունը հաչում է, լուրջ վնասվածքներ չի ստացել եւ շարունակում է կատարել «պահակի» իր գործառույթը:

Քաղաքացին լուրջ վնաս չի կրել նաեւ խոտի այրվելուց: Վահե Գաբրիելյանի խոսքերով, Սիաբանդ Խուդոյանը բացատրություն է տվել, որ պատճառված վնասը կազմել է ընդամենը 200 դրամ:

Նույնաբովանդակ ահազանգ ոստիկանությունը ստացել է նաեւ հունվարի 26-ին, եւ դարձյալ գույքային վնաս չի եղել: Այս անգամ Սիաբանդ Խուդոյանը տարածքում նկատել է ինչ-որ ավտոմեքենա եւ հիշել է պետհամարանիշը` տրամադրելով այն ոստիկաններին: Այդ համարանիշի բոլոր սերիաներով իրավապահները ստուգումներ են իրականացրել, եւ գործում առկա բացատրություններով ոչինչ չի հայտնաբերվել:  Դրանից հետո Սիաբանդ Խուդոյանը հայտարարել է, որ հնարավոր է՝ ինքը սխալված լինի, քանի որ մութ է եղել:

Նույն տարածքում կրակի առկայության հաջորդ ահազանգը ոստիկանություն եղել է մարտի 29-ին, սակայն այս անգամ խոտի դեզ այնտեղ չի եղել: Նշենք, որ ըստ մեղադրական եզրակացության` ամբաստանյալներն իրենց հետ վերցրել են բենզին եւ դրանով վառել կրակը:

«Կրակի աղբյուրը հեռու է եղել եւ' տնից եւ' գոմից: Հետեւաբար, եթե այնտեղ խոտ չի եղել, այդ կրակն իրենց չի վերաբերել: Սիաբանդ Խուդոյանը կամ նրա հարեւանները (գործում կա հակասություն) նշում են ավտոմեքենայի պետհամարանիշ: Հաջորդ օրը ավտոմեքենայի տիրոջը` Արամ Մուղալյանին հրավիրում են ոստիկանություն: Հետո տանում են նաեւ Արամի ավտոմեքենան եւ մինչեւ ապրիլի 17-ը նրան հաճախակի հրավիրում են ոստիկանություն, վերջինս էլ առանց խուսափելու գնում է: Իսկ ապրիլի 17-ին նրան ձերբակալում են Քր.օր.-ի 185 հոդվածի կասկածանքով ( գույքը դիտավորությամբ ոչնչացնելը կամ վնասելը), բայց չգիտես ինչու ամսի 20-ին մեղադրանք են առաջադրում 258 հոդվածով (խուլիգանություն) եւ կալանքի միջնորդություն ներկայացնում: Արամը կալանավորվում է»,- պատմում է փաստաբան Վահե Գաբրիելյանը:

Փաստաբանի խոսքերով` մինչեւ նախաքննության ավարտը նախաքննության մարմինն այդպես էլ չի կողմնորոշվել, թե Արամին ինչ մեղադրանք առաջադրի եւ երկու անգամ փոխել է մեղադրանքը` վնասի չափը տատանելով 36-40 հազար դրամի միջեւ:

Վահե Գաբրիելյանը զավեշտալի է համարում Արամին եւ նրա ընկերներին վերագրված մեղադրանքն առ այն, որ նրանք գնացել են դիտավորությամբ գույք ոչնչացնելու, բայց քանի որ գույքը տեղում չի եղել, չեն կարողացել հանցավոր մտադրությունը ավարտին հասցնել: Հետեւաբար, առաջադրվել է խոշոր չափի գույք ոչնչացնելու փորձի մեղադրանք:

«Հարց է առաջանում՝ եթե գույքն այնտեղ չի եղել, ինչի՞ նկատմամբ են գործողություն կատարել, եթե դա եղել է ոչնչացնելու փորձ: Փորձն ակտիվ գործողություն է»,- ասում է Վ. Գաբրիելյանը:

Նա տարակուսած է նաեւ նախաքննական մարմնի գործողություններից: Փաստաբանի ասելով` մինչեւ տղաներին ձերբակալելը գործով տուժող ճանաչված Սիաբանդ Խուդոյանը եւ՛ բացատրություններ եւ՛ ցուցմունքներ է տվել, որ ինքը նյութական վնաս չի կրել: Ձերբակալելուց հետո մայիսին տուժողը փոխել է ցուցմունքը՝ նշելով, որ ինքը կրել է նյութական վնաս ` խոտի հակերը ծխից փչացել են, կովերը չեն կերել, եւ ինքը դրանք թափել է:

«Զավեշտն այն է, որ քննիչը հարց չի տալիս, թե ինչո՞ւ է Սիաբանդ Խուդոյանը փոխել ցուցմունքները, ինչո՞վ են պայմանավորված այդ հակասությունները: Քննիչը ոչ միայն չի պարզում հակասությունները, այլեւ չի գնացել, տեղում չի տեսել՝ արդյո՞ք քաղաքացին խոտը թափել է, կա՞ վնասված գույք, թե՞ չկա: Եթե կա, ապա պետք է փորձաքննություն նշանակվեր եւ պարզվեր, թե ինչից է վնասվել: Հնարավոր է՝ խոտը խոնավությունից է վնասվել կամ ընդհանրապես չէր վնասվել, եւ գյուղացին է կարծել, որ վնասվել է»,- նշում է Վահե Գաբրիելյանը:

Արամ Մուղալյանի փաստաբանը նշում է եւս մի շարք խախտումներ, որոնք թույլ է տվել նախաքննական մարմինը: Ըստ նրա` նախաքննության ժամկետը լրացել է մայիսի 13-ին, սակայն անհասկանալիորեն նախաքննությունը երկարացվել է մինչեւ հունիսի 7-ը: Դրա վերաբերյալ միջնորդություն է ներկայացվել եւ ստացել են բացատրություն, որ հարուցված է 4 գործ, դրանք միացվել են հարուցված առաջին գործին եւ ժամկետը հաշվել են հարուցված վերջին գործից: Մինչդեռ փաստաբանը նշում է, որ ժամկետը պետք է հաշվեին հարուցված առաջին գործից:  

«Այսինքն՝ մայիսի 13-ից մինչեւ հունիսի 7-ն ընկած ժամանակահատվածում իրականացվել է ապօրինի նախաքննություն»,- նշում է փաստաբանը:

Վահե Գաբրիելյանն ասաց, որ Արամի կալանքի որոշումը մայիսին բողոքարկվել է վերաքննիչ դատարան: Դատարանում մեղադրող դատախազ Սերժ Փիլոյանը հայտարարել է, որ ինքը համոզված է` Արամ Մուղալյանը փախուստի չի դիմի եւ չի էլ կարող դիմել, սակայն դատական ակտում նշվել է, որ Արամը կարող է փախուստի դիմել, եւ բողոքը մերժվել է: Դատախազի կողմից նույն հայտարարությունն արվել է նաեւ կալանավորումը գրավով փոխարինելու միջնորդության քննության ժամանակ, բայց դատարանն այս անգամ էլ միջնորդությունը մերժել է եւ նշել, որ հիմքեր ունի կասկածելու, որ Արամ Մուղալյանը փախուստի կդիմի: Թե այդ հիմքերը որո՞նք են եղել` այդպես էլ չի հստակեցվել:

Վահե Գաբրիելյանը պատմում է, որ նախաքննական մարմինը, երբ կալանավորումը երկարաձգելու միջնորդությամբ դիմել է դատարան, գործի քննության ժամանակ քննիչն անընդհատ պնդել է, որ հայտնվելով ազատության մեջ՝ Արամը կխոչընդոտի քննությանը: Նրան հարցրել են, թե ի՞նչ կարող է անել Արամը, որով կխոչընդոտի գործի քննությանը, քննիչը պատասխանել է, որ Արամ Մուղալյանը ցուցմունք չի տալիս եւ այդ հանգամանքով արդեն իսկ խոչընդոտում է գործի քննությանը:

«Այսինքն` անձի՝ իր իրավունքից օգտվելը դիտեցին որպես խոչընդոտել, իսկ դատարանն այդպես էլ որեւէ ձեւով չարձագանքեց  դրան»,- նշում է Վահե Գաբրիելյանը:

Այն, որ նախաքննական մարմնի եւ դատարանի «կասկածները» հիմնավորված չեն, եւ Արամ Մուղալյանը չպատճառաբանված հիմքերով է ներկայում գտնվում անազատության մեջ, ապացուցվում է նաեւ նրա ընկերոջ` Արթուր Քլյանի՝ կալանավորումը գրավով փոխարինելու որոշումով եւ վերջինիս պահվածքով:

Արթուրի հոգեվիճակը կտրուկ վատացել է, եւ նա գրավով ազատության մեջ է հայտնվել: Ազատության մեջ հայտնվելով՝ Արթուր Քլյանը որեւէ ձեւով չի խոչընդոտել քննությանը, չի խուսափել, չի փախչել, եւ քննիչի նախնական ենթադրությունները, թե ազատության մեջ մնալով՝ կխոչընդոտի գործի քննությանը, իրականություն չեն դարձել: Հետեւաբար, նույն պնդումներով Արամին եւ նրա մյուս ընկերներին կալանքի տակ պահելը եւս անհիմն է:

Այսօր էլ Արթուրը ներկայացել էր դատարան: Նրա առողջական վիճակը վատ էր, ձեռքերն ու ոտքերը դողում էին: Մայրն ասաց, որ տղայի վիճակը սրվել է հատկապես կալանքի տակ գտնվելու ժամանակ:

Փաստաբան Վահե Գաբրիելյանը ուշադրություն հրավիրեց նաեւ իր պաշտպանյալ Արամ Մուղալյանի անձը բնութագրող հատկանիշներին: Վերջինս մասնակցել է մի շարք օլիմպիադաների, գերազանցությամբ ավարտել է Երեւանի պետական համալսարանի ֆիզիկայի ֆակուլտետը, կրթաթոշակ է ստացել եւ սովորել Քեմբրիջի համալսարանում եւ վերադառնալով Հայաստան միշտ օրինապաշտ քաղաքացու վարքագիծ է դրսեւորել:

«Նման բնութագրով անձին չի կարելի կալանավորել: Անձը բնութագրող տվյալներն արդեն վկայում են այն մասին, որ նա օրինապաշտ քաղաքացի է, եւ հիմքեր չկան ենթադրելու, որ նա այս կամ այն բանը կանի»,- ավելացրեց Վահե Գաբրիելյանը: