Հայաստանի ազգային վիճակագրական ծառայությունը (ՀՀ ԱՎԾ) ավելի վաղ հայտնել էր, որ այս տարվա առաջին եռամսյակում Հայաստանի տնտեսությունն աճել է։ ՀՀ տնտեսական ակտիվության ցուցանիշը հունվար-մարտին (ՏԱՑ) 2015 թվականի նույն ժամանակաշրջանի 

համեմատ 5,6%-ով աճել է։ Աճին մեծապես նպաստել են արդյունաբերության՝ 8,9% և ծառայությունների՝ 10% աճը։ Աճել է նաև գյուղատնտեսությունը՝ 3,3%-ով։  Իսկ շինարարության և առևտրաշրջանառության ծավալներն անկում են ապրել՝ համապատասխանաբար 2,2%-ով և 1,1%-ով։

Ըստ ծավալների՝ առաջին տեղում առևտրաշրջանառությունն է (ընթացիկ գներով՝ 434,5 մլրդ դրամ), երկրորդում` արդյունաբերությունը (305,3 մլրդ դրամ), երրորդում` ծառայությունները (271,7 մլրդ դրամ)։ Հաջորդում են գյուղատնտեսությունն (71,2 մլրդ դրամ) ու շինարարությունը (42.1 մլրդ դրամ)։

Ու քանի որ աճ գրանցած երեք ոլորտներից գյուղատնտեսությունը թե ծավալներով և թե գրանցած աճով ակնհայտորեն զիջում է արդյունաբերությանն ու ծառայություններին, իսկ այդ երկու ոլորտներում գրանցված աճը զգալի է, ստացվում  է, որ տնտեսական ակտիվության աճի համար գլխավորապես «պարտական» ենք  արդյունաբերությանն ու ծառայությունների ոլորտին։ 

Օրերս էլ ԱՎԾ-ը ներկայացրեց մեկ այլ հրապարակում, որը հնարավորություն է տալիս ավելի մանրամասն ուսումնասիրել և հասկանալ՝ ի՞նչ աճի մասին է խոսքը։ Առավել հետաքրքիրն այստեղ, կարծում ենք, ծառայությունների ոլորտն է։ 

Հայաստանի ծառայությունների ոլորտում այսօր առավել մեծ կշիռ ունի ֆինանսական և ապահովագրական գործունեությունը (զբաղեցնում է ոլորտի ընդհանուր ծավալի 21%-ից ավելին), հետո՝ մշակույթ, զվարճություններ և հանգիստ ոլորտը (20%-ից ավելին), իսկ երրորդում տեղեկատվություն և կապն է (18%-ից ավելին)։ Երեքը միասին ապահովում են ոլորտի մոտ  60%-ը և որոշիչ նշանակություն ունենում նույն ոլորտի ընդհանուր ծավալի աճի կամ նվազման հարցում։ Նշենք, որ մնացած  40%-ն ապահովում են 8 ոլորտներ, որոնց մեջ համեմատաբար մեծ կշիռ ունի տրանսպորտը (ավելի քան 13%): Հիմա հասկանանք, թե առաջին երեք խոշոր ոլորտներում ինչ փոփոխություններ են գրանցվել այս ընթացքում։ 

Այսպիսով, ֆինանսական և ապահովագրական գործունեության ենթաոլորտն այս տարվա հունվար-մարտին, 2015-ի նույն ամիսների համեմատ, գրանցել է 2,8% աճ, իսկ տեղեկատվություն և կապ ոլորտը՝ 3,1%: Հաշվի առնելով այս ենթաոլորտների ունեցած կշիռը՝ կարող ենք ասել, որ դրանց գրանցած աճը փոքր չէ։ Բայց շատ ավելի «տպավորիչ» է մշակույթ, զվարճություններ և հանգիստ ենթաոլորտի գրանցած աճը՝ 46,1%: Այսինքն՝ ծառայությունների ոլորտում գրանցված աճի համար էլ գլխավորապես «պարտական» ենք այս ենթաոլորտին։ Բայց դժվար թե գտնվեն ընթերցողներ, որ կկարծեն, թե մշակութային կյանքն է ծաղկել երկրում և դրա համար է նման չափի աճ գրանցվել։

Իրականում աճին նպաստել է զվարճությունների և հանգստի ոլորտում գրանցված աշխուժությունը։ Արդեն մի քանի ամիս է՝ խոսվում է այն մասին, որ դա էլ իր հերթին գրանցվել է խաղատների և բուքմեյքերական ընկերությունների հաշվին։ Առավելապես ոչ թե դրանց թվի ավելացման հաշվին է աճ գրանցվել, այլ՝ հաճախորդների թվի ավելացման։ Այդ մասին համոզվելու համար, բացի պաշտոնական վիճակագրական տվյալների ուսումնասիրությունից, բավական է նաև խոսել ոլորտում աշխատող մի քանի մարդու հետ։

Այս ոլորտում առավել մեծ բաժին ունի մշակող արդյունաբերությունը, որը սակայն 0,5% անկում է գրանցել։ Այդ անկումն ավելի մեծ կլիներ, եթե այն որոշ չափող չզսպեր ծխախոտի արտադրության 51,4% աճը։ Դա մասամբ փրկել է իրավիճակը, քանի որ ծխախոտի արտադրությունը զգալի մասնաբաժին ունի մշակող արդյունաբերության կազմում (ավելի քան 19%):  Իսկ սննդի արտադրությունն, օրինակ, որին բաժին է հասնում մշակող արդյունաբերության մեկ երրորդը, 5,4% անկում է գրանցել։

Այս եռամսյակում էլ արդյունաբերությունն աճել է գլխավորապես հանքարդյունաբերության և էլեկտրաէներգիայի արտադրության, բաշխման հաշվին։ Էլեկտրանէներգիայի արտադրության մասնաբաժինը ևս զգալի է այս ոլորտում։ Այն զբաղեցնում է արդյունաբերության մոտ 25%-ը և այս եռամսյակում 28% աճ է գրանցել։ Իսկ մշակող արդյունաբերությունը, որի աճի դեպքում բացվում են նոր աշխատատեղեր, ներդրվում նոր տեխնոլոգիաներ և այլն, անկում է ապրում Հայաստանում այն դեպքում, երբ առանց այդ էլ աղետալի վիճակում է։ Փոխարենն աճում են հանքարդյունաբերությունն ու խաղատնային բիզնեսը, որոնք երկրի տնտեսության համար, մեղմ ասած, հեռանկարային դռներ չեն բացում։

Ինչ է ստացվում. այն երկու ոլորտները, որոնց հաշվին էլ հիմնականում ՏԱՑ-ի 5,6% աճ է գրանցվել, աճել են ոչ թե բոլոր ենթաոլորտների համաչափ աճի հաշվին, այլ՝ մեկ-երկու։ Սա այն դեպքն է, որին ականատես ենք եղել բազմաթիվ անգամ՝ աճում է տնտեսության ընդամենը մի քանի ենթաոլորտ և վիճակագրության հաշվարկների արդյունքում «պատրանք» է ստեղծվում, թե ամբողջ տնտեսությունն է աճել։