Շուտով կտպագրվի Լեռ Կամսարի «Բանտիս օրագիրը» գրքի ռուսերեն տարբերակն՝ իմ թարգմանությամբ
Մհեր Ենոքյան
«Հետքի» թղթակիցը «Նուբարաշեն» բանտից
Լավ նորությամբ եմ ուզում կիսվել Ձեզ հետ, բայց, առաջին հերթին, Լեռ Կամսարի թոռնուհու`Վանուհի Թովմասյանի, ով մի քանի տարի առաջ համաձայնություն տվեց, որ բանտում նստած՝ ռուսերեն թարգմանեմ մեր սիրելի երգիծաբանի «Բանտիս օրագիրը» գիրքը:
Քանի որ ավարտեցի բուհը, և արդեն ուսման վարձ վճարելու կարիք չկա, որոշել եմ «Հետք»-ում աշխատանքիս վարձը, որն արդեն բավական կուտակվել է, կարևոր նպատակի ծառայեցնել`տպագրել առաջին անգամ ռուսերեն թարգմանված Լեռ Կամսարի գիրքը` «Բանտիս օրագիրը»: Տեղյակ եմ, որ «Հայաստան» հրատարակչության տնօրենն արդեն հայտնել է իր պատրաստակամությունը: Ինձ համար մեծ պատիվ է`Լեռ Կամսարի հիշատակին` իր ծննդյան 130-ամյակին անել այս համեստ նվերը:
Ասեմ, որ գրքի ռուսերեն թարգմանությունն արդեն երկու անգամ խմբագրվել է: Շնորհակալություն նաև խմբագիրներին:
Հիմա նորից ու նորից եմ թերթում Կամսարի բանտի օրագրի էջերը, Վանուհի Թովմասյանի կողմից ինձ տրամադրված փաստաթղթերի պատճեները:
Շատ կցանկանայի, որ Կամսարը տեսներ, թե ինչպես է վերջապես վերափոխվում խորհրդային ՊԱԿ-ը, այսպես կոչված, ռուսական КГБ-ն և դառնում ազգի իսկական անվտանգությունը ապահովող կառույց`ԱԱԾ:
Ահա, տեսե՛ք, թե քաղաքական բանտարկյալ Լեռ Կամսարի մեղադրականի վրա ՊԱԿ-ն ինչպես է գրել`«Պահել ընդմիշտ: Հույժ գաղտնի»: Հավանաբար մտածել են, որ ՊԱԿ-ն ընդմիշտ է…և երբեք գաղտնիքները ջրի երես դուրս չեն գա, մարդիկ ոչինչ չեն իմանա այս կառույցի անօրինությունների մասին:
Կամսարի բանտի օրագրից իմանում ենք, որ 70 օր պառկել է ՊԱԿ-ի նկուղում՝ սառը սալիկների վրա, օրը մեկ անգամ բարձրացրել են քննիչի մոտ, հետո`իջեցրել, լսել է կոկորդային, ահասարսուռ գոռոցներն այն մարդկանց, ում տանում էին գնդակահարելու, և ինքն իրեն նախապատրաստել է այդ օրվան… Այնուամենայնիվ հումորը չի կորցրել նույնիսկ մահվան դռան մոտ և գրառել է այն մասին, որ խնդրելով հսկիչին իրեն զուգարան տանել, քանի որ լուծ է եղել` նախապես պատրաստվել է մերժում լսելուն, բոլոր հետևանքների հետ միասին…
- Է՜, ինչո՞ւ իմ փորը այդքան ուժեղ չէ, ինչպես կամքս…
Իսկ երբ նրան ձերբակալելուց ներխուժել են բնակարան, զինված չեկիստներից մեկը, նայելով պատերին և ձեռքը դնելով ատրճանակի կոթին, հարցրել է.
- Ինչու՞ քո տան պատերին չկան Լենինի և Ստալինի նկարները:
Խուզարկության արդյունքում իմանում է, թե որքան հարուստ մարդ է`սնդուկում հայտնաբերում են հնամաշ կոշիկներ, ծակված կալոշներ, կաշվի չորացած կտորներ, որոնց չեկիստն ուշադիր նայում է, ինչից Կամսարը ենթադրում է, որ նա նախկին կոշկակար է: Վերջում Կամսարին ձերբակալում են ոչ նրա համար, որ ինչ-որ բան են հայտնաբերում, այլ նրա համար, որ առաջնորդների նկարներից տանը չունի:
Ճանապարհին հարցնում են.
- Փաստորեն քո համոզմունքներով ինդիվիդուալի՞ստ էիր:
Կամսարն այսպես է պատասխանում.
- Այն ժամանակ, երբ ես ինդիվիդուալիստ էի, դա հանցագործություն չէր համարվում,- իսկ հետո ավելացնում է,- փաստորեն դուք դրա մասի՞ն էլ գիտեք:
- Մենք քո մասին դեռ այնքան բաներ գիտենք, ինչն որ նույնիսկ դու դեռ չգիտես, այ հենց հասնենք ՊԱԿ`դու ինքդ կճանաչես քեզ …
Սիրելի ընթերցողներ գրեթե նույն այս ոճը շարունակվում էր արդեն անկախացած Հայաստանում`մինչև որ իրականացրեցինք ոչ բռնի, զտարյուն հայկական ՍԻՐՈ հեղափոխությունը: Թող Կամսարի լուսավոր հոգին ցնծա:
Սա էլ մեր սիրելի երգիծաբանի տան լուսանկարն է Երևանում:
Ահա նաև Լեռ Կամսարի ընտանիքը:
Ռուսերեն գրառումներն իմն են`թարգմանված գրքի համար: Դե ինչ, թող վերջապես նաև ռուսալեզու ընթերցողը նույնպես ծանոթանա մեր` հայ երգիծաբանին և նրա դաժան ճակատագրին: Մենք էլ հուսանք ու ամեն ջանք գործադրենք, որ Նոր Հայաստանում այլևս քաղաքական բանտարկյալներ չեն լինի:
Մեկնաբանություններ (5)
Մեկնաբանել