Տեսանյութեր
Լուսանկարներ
Լեզվի կոմիտեի տոնական հորդորակը
Լեզվի կոմիտեն Ամանորին առնչվող լեզվական միավորների վերաբերյալ հորդորակ է հրապարակել, որը ներկայացնում ենք ստորև.
Ամանորին մի քանի օր է մնացել, և Լեզվի կոմիտեն ցանկանում է անդրադառնալ այս տոնին առնչվող լեզվական միավորներին:
Արևելահայերը այս տոնն անվանելիս գործածում են Նոր տարի և Ամանոր անունները, իսկ արևմտահայերը՝ հիմնականում Կաղանդ և Ամանոր, վերջին շրջանում՝ նաև Նոր տարի։
Նոր տարվա՝ Ամանորի կամ Կաղանդի տոնին արևելահայ երեխաները անձկությամբ սպասում են Ձմեռ պապին (պապիկին), իսկ արևմտահայ փոքրիկները՝ Կաղանդ պապուկին (պապային):
Ըստ մեծատառերի գործածության մասին կանոնի՝ տոների անունները գրվում են մեծատառով՝ Նոր տարի (առաջին բաղադրիչը), Կաղանդ և Ամանոր:
Ամանոր բառը կազմված է ամ (նշանակում է «տարի») և նոր արմատներից, որոնք միացել են ա հոդակապով: Ամ արմատով են կազմվել ամենամյա, ամավերջ, բազմամյա, տասնամյակ և բազմաթիվ այլ բառեր: Սխալվում են նրանք, ովքեր բառը օ-ով են գրում՝ կարծելով, թե արմատը օր-ն է, մինչդեռ արմատը նոր-ն է։ Բնականաբար, ճիշտ է Ո-ով գրությունը:
Իսկ Կաղանդ բառը փոխառվել է հունարենից (սա էլ իր հերթին վերցրել է լատիներենից):
Կարծիք կա, թե ճիշտ է Ամանորի ձևը, իսկ ամանորյա ածականը սխալ է: Ասենք, որ երկուսն էլ ճիշտ են, երկու ձևերն էլ հավասարապես կիրառելի են: Ամանորյա բառը սխալ համարողները նշում են, որ նորյա բառ առանձին չի գործածվում, ուստի ամանորյա չի կարող լինել: Այո՛, նորյա բառ չկա, բայց այս դեպքում –յա վերջածանցն միացել է ոչ թե նոր արմատին, այլ ամանոր բառին: Այդպես էլ չունենք ջրյա, բայց ունենք ստորջրյա, չունենք երկրյա, բայց ունենք ստորերկրյա և այլն:
Ուստի ճիշտ են թե՛ «Բոլոր երեխաները Ամանորի նվերներ ստացան» և թե՛ «Բոլոր երեխաները ամանորյա նվերներ ստացան»:
Նոր տարվա՝ Ամանորի կամ Կաղանդի տոնի անբաժան մասն է տոնածառը՝ եղևնին: Բայց եղևնին չպետք է շփոթել տոնածառի հետ: Տոնածառը զարդարված եղևնին է, բայց եղևնին դեռևս տոնածառ չէ. «Եղևնին անտառից եկավ տուն, զարդարվեց ու դարձավ տոնածառ»:
Ջերմորեն շնորհավորելով բոլորի Նոր տարին՝ Ամանորը՝ Կաղանդը՝
ՀՈՐԴՈՐՈՒՄ ԵՆՔ
հաշվի առնել մեր ամանորյա հիշեցումները.
- Նոր տարի, Ամանոր և Կաղանդ բառերը նույն տոնի տարբեր անվանումներ են, գրվում են մեծատառով (Նոր տարի անվանման դեպքում՝ միայն առաջին բաղադրիչը).
- նույն նշանակությունն ունեն Ձմեռ պապ / պապիկ և Կաղանդ պապուկ / պապա բառակապակցությունները. սրանց առաջին բաղադրիչները գրվում են մեծատառով.
- Ամանորի և ամանորյա լեզվական միավորները հավասարապես ճիշտ են.
- չպետք է նույնացնել եղևնին և տոնածառը:
Մեկնաբանել