Դոլարի արժեզրկման (կամ դրամի արժեւորման) պատճառով տեղեկատվական տեխնոլոգիաների (ՏՏ) արդյունաբերության ոլորտում գործող ընկերությունների ծախսերն ավելացել են 20-25 տոկոսով:

ՏՏ ընկերությունների տնօրենները լրջորեն մտահոգված են: Նրանց արտադրանքի մեծ մասն արտահանվում է: Իսկ դրա դիմաց ստացած դոլարը չի արդարացնում կատարած ծախսերը:

«Շատ ենք տուժում դոլարի արժեզրկումից: Արտասահմանյան պատվիրատուների հետ պայմանագրեր կնքում ենք հիմնականում դոլարով: Եվ քանի որ պայմանագրերը սովորաբար երկարաժամկետ են լինում, ստացվում է, որ կատարած աշխատանքների դիմաց ինքնարժեքից ցածր վարձատրություն ենք ստանում»,- ասում է «Sourcio» ընկերության տնօրեն Հովհաննես Ավոյանը:

Վերջին երկու-երեք տարիների ընթացքում դոլարն արժեզրկվել է մոտ 200 դրամով' 540 -ից հասել է մինչեւ 381 դրամի: Պրն Ավոյանի կարծիքով' սա ամենից շատ ազդում է հատկապես փոքր եւ միջին ընկերությունների վրա:

«Հիմա նոր պայմանագրեր կնքելիս ստիպված ենք ավելի շատ գումար պահանջել պատվիրատուներից: Սա կհանգեցնի նրան, որ մենք կտուժենք մրցակցության դաշտում: Բնականաբար, պատվիրատուները կսկսեն ուրիշ երկրներում փնտրել գործընկերներ, որոնք պատրաստ կլինեն նույն աշխատանքն ավելի էժան գնով կատարել: Եթե ավելացնենք Հայաստանում աշխատելու մյուս բարդությունները' Ինտերնետի եւ գործնական ճամփորդությունների թանկությունը, ապա շահույթով աշխատելը դառնում է ավելի ու ավելի դժվար»,- համոզված է պրն Ավոյանը:

«Sourcio»-ն (www.sourcio.com) ՏՏ ոլորտում խորհրդատվական ընկերություն է, որը մասնագիտացած է բաց կոդով ծրագրավորման տեխնոլոգիաներում եւ առաջարկում է ծառայություններ եւ տեխնոլոգիական լուծումներ փոքր եւ միջին ձեռնարկությունների համար: Ընկերությունը գործընկերային կապեր է հաստատել Red Hat, Sun Microsystems եւ Novell ընկերությունների հետ:

«Տարվա սկզբին մեր պատվիրատուի հետ կնքեցինք մի պայմանագիր, բայց հիմա խնդրում ենք, որ վերանայեն մեր նախկին համաձայնությունը: Փաստորեն, իզուր պոտենցիալ կոնֆլիկտ ենք ստեղծում: Այն աշխատանքը, որը մեզ համար պետք է եկամտաբեր լիներ, դարձավ վնասաբեր: Կատարված պատվերի ինքնարժեքը 20-25 տոկոսով մեծացել է: Դա նշանակում է, որ որքան շատ ենք աշխատում, այնքան ավելի շատ վնաս ենք ստանում»,- ասում է «Sourcio» ընկերության տնօրենը:

Դոլարի արժեզրկումն անհանգստացնում է նաեւ Հայաստանում ՏՏ ոլորտի համեմատաբար խոշոր ընկերություններին: Դոլարի արժեզրկման պատճառով Հայաստանում մասնաճյուղեր ունեցող մայր ընկերությունները ստիպված են ամեն ամիս ավելի շատ գումար ծախսել Հայաստանում իրենց ներկայացուցչությունը պահելու համար:

«Բոլոր խոշոր ընկերություններն իրենց ծախսերը պլանավորում են ամենաքիչը մեկ տարվա կտրվածքով: Եվ ցանկացած չնախատեսված փոփոխություն ազդում է տարվա բիզնես պլանների վրա: Ստեղծված անկայունությունը կարող է ազդել ցանկացած ընկերության ցուցանիշների վրա: Պարզ է, որ ՏՏ ոլորտում խոշոր ընկերությունների մեծամասնությունը բաց բաժնետիրական են, եւ նրանց բաժնետոմսերը վաճառվում են միջազգային շուկաներում: Եվ շատ հնարավոր է, որ ընկերության ցուցանիշները հետագայում ազդեն բաժնետոմսերի գնի վրա: Իսկ բաժնետերերը, որեւէ ներդրում անելուց առաջ, կանխատեսումները հիմնականում անում են ցուցանիշների հիման վրա»,- ասում է «Synopsys» ընկերության «HPLA» հայաստանյան դուստր ընկերության տնօրեն Անդրանիկ Հովհաննիսյանը:

«Synopsys» ընկերությունը զբաղվում է կիսահաղորդչային նախագծման ծրագրային ապահովման եւ մտավոր սեփականության նախագծման աշխատանքներով:

«Synopsys» ընկերությունն այժմ նոր գրասենյակի շինարարություն է իրականացնում, եւ դրա համար զգալի ներդրումներ են նախատեսված, որոնք ավելացել են 20 տոկոսով: Պրն Հովհաննիսյանի կարծիքով' նույնիսկ այսպիսի խոշոր ընկերության համար, ինչպիսին է «Synopsys»-ը, դա զգալի գումար է:

Ինչպե՞ս ապահովագրել բիզնեսն արժութային ռիսկերից

Նոյեմբերի 2-ին «Ձեռնարկությունների ինկուբատոր» հիմնադրամը կազմակերպեց սեմինար «Արժութային ռիսկերի նվազեցման գործիքներ» թեմայով: Հրավիրված մասնագետները ՏՏ ոլորտի ընկերությունների ղեկավարներին առաջարկեցին առաջադրված խնդրի լուծման մի քանի տարբերակներ:

Արտարժույթի փոխարժեքի տատանումներից ապահովագրվելու եւ դրա ազդեցությունը կառավարելի դարձնելու համար մասնագետները խորհուրդ տվեցին կիրառել «ածանցյալ» գործիքներ:

Ածանցյալ գործիքը նույն արտարժույթի առքն ու վաճառքն է, որի գործարքը կատարվում է ապագայում: Օրինակ' ենթադրենք որեւէ ընկերություն ստանում է 6 ամիս տեւողությամբ պատվեր, եւ գործարքը կնքում է դոլարով: 6 ամիս հետո կատարված աշխատանքի դիմաց ստանում է պայմանագրով նախատեսված գումարը: Սակայն, քանի որ դոլարն արժեզրկվել է, այդ գումարը չի փակում 6 ամսվա ընթացքում կատարված ծախսերը: Արդյունքում պատվեր կատարողն ավելի շատ աշխատանք է անում, քան՝ ստանում դրա դիմաց: Ի՞նչ անել եւ ինչպե՞ս ապահովագրվել այս ռիսկից:

«Բանկը կարող է գործարարին առաջարկել կնքել «ֆորվարդ» պայմանագիր: Այսինքն՝ բանկը եւ հաճախորդը պայմանավորվում են, որ 6 ամիս կամ մեկ տարի հետո, անկախ այն հանգամանքից, թե ինչ կարժենա դոլարը, հաճախորդը կկարողանա բանկին վաճառել իր դոլարը նախապես պայմանավորված գնով»,- բացատրում է Կենտրոնական բանկի ներկայացուցիչ Արման Փոթիկյանը:

Պայմանագրի մեջ որոշվում է գինը, գումարի ծավալը եւ ժամկետը: Բնականաբար, բանկն է որոշում, թե որ գնով կգնի դոլարն ապագայում: Իհարկե, չի բացառվում, որ որոշ ժամանակ հետո դոլարն ավելի շատ կարժենա, քան նախապես պայմանավորվել էին բանկն ու հաճախորդը: Սակայն բանկային համակարգի մասնագետները պնդում են, որ նրանց խնդիրը ՏՏ ոլորտի ընկերությունների զարգացումը չէ, այլ' ընդամենը նրանց բիզնեսի ապահովագրումը:

«Մենք միայն առաջարկում ենք ապահովագրել բիզնեսը փոխարժեքի տատանումներից: Սա գործարարին հնարավորություն կտա միայն խուսափել անկայունությունից, զերծ մնալ հանկարծակի գերկորուստներից եւ աշխատել որոշակի կայուն միջավայրում: Ֆիքսելով որոշակի գումար' գործարարը կարող է ըստ դրա պլանավորել իր ծախսերը եւ դա ընդունել որպես հենակետ»,- ասում է «ArmSwiss» բանկի դիլեր Կարեն Տուրյանը:

«ArmSwiss» բանկն այսօր պատրաստ է հաճախորդի հետ կնքել պայմանագիր այն մասին, որ ապագայում կգնի որոշակի քանակությամբ դոլար 376 դրամ 47 լումայով:

Այսօր Հայաստանում դոլարն արժե 381-383 դրամ: