«Հետք»-ի հարցերին պատասխանում է Ազգային ժողովի Արտաքին հարաբերությունների մշտական հանձնաժողովի անդամ, Եվրոպայի խորհրդի խորհրդանական վեհաժողովի հայկական պատվիրակության անդամ Տաթևիկ Հայրապետյանը:

Տիկին Հայրապետյան, որպես Արտաքին հարաբերությունների հանձնաժողովի անդամ, այս օրերին ի՞նչ գործունեություն եք ծավալում արտաքին տիրույթում:

-Որպես ԵԽԽՎ պատվիրակության անդամ՝ առաջին իսկ օրերից ինտենսիվ կապի մեջ եմ եղել գործընկերներիս` տարբեր երկրները ներկայացնող ԵԽԽՎ պատվիրակների հետ` ներկայացնելով իրավիճակը: Միևնույն ժամանակ կապեր կան նաև միջազգային տարբեր ԶԼՄ-ների հետ, այս ընթացքում հարցազրուցներ եմ տվել հունական, արգենտինական, արաբական, իսպանական և մի շարք այլ լրատվամիջոցների: Դրա հետ մեկտեղ բարեկամական խմբերի միջոցով ենք մեր գործընկերներին ներկայացնում իրավիճակը: Ամեն մեկս հիմնական ուղերձներով ներկայացրել ենք արցախաադրբեջանական սահմանին տիրող իրավիճակը:

Կարող եմ նաև ուրախությամբ նշել, որ մեր բազմաթիվ գործընկերներ, թեկուզ անհատական` թվիթերյան միկրոբլոգներում մեզ սատարող հայտարարություններով են հանդես եկել:

Միջազգային հանրության արձագանքը մեծ մասամբ այնպիսին չէ, ինչպիսին ակնկալում է հայաստանյան ու արցախյան հանրությունը, հիմնականում հնչում են կրակի դադարեցման կոչեր կամ պարզապես դատապարտող հայտարարություններ, սակայն ոչ հասցեական, ըստ Ձեզ` ո՞րն է պատճառը:

-Թույլ տվեք չհամաձայնել, հասցեական հայտարարություններ հնչել են, այլ բան է, թե ինչ են ասում ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահները` բալանսավորող և իհարկե զինադադարին վերադառնալու կոչեր: Բնականաբար, այն առաջին հերթին ուղղվում է Ադրբեջանին, որն էլ սկսել է այդ ագրեսիան, այդ հարցում որևէ մեկի մոտ կասկած չկա, թե ով է նախահարձակ եղել: Ալիևն ինքն է խոստովանել: Ինչ վերաբերում է Թուրքիայի և ահաբեկիչների ներգրավվածությանը, դրան անդրադարձել են թե Ֆրանսիայի նախագահ Էմանուել Մակրոնը, թե ՌԴ ԱԳՆ-ն, թե բազմաթիվ միջազգային լրատվամիջոցներ:

Ամբողջ աշխարհում այդ ընկալումն է, որ այս տարածաշրջանում հայերը պատերազմ են մղում ոչ միայն Ադրբեջանի, այլև Թուրքիայի, թուրքադրբեջանական ուժերի և ահաբեկչական խմբավորումների դեմ, և դա ակնհայտ է: Թե' միջազգային մամուլի, թե' տարբեր երկրների տարբեր մակարդակներով արված հայտարարություններով` այս առումով մենք բավականին լավ դիրքերում ենք: Այլ բան է, որ հնարավոր է` միջազգային հանրությունից ավելի սուր ելույթներ ակնկալենք, բայց այն, որ հիմնական ուղերձները` Ադրբեջանն ագրեսոր է, Թուրքիան ներգրավված է այս գործողություններում, կա, հստակ փաստ է:

Տիկին Հայրապետյան, վերջին օրերին կրկին արդիական դարձավ ՆԱՏՕ-ում Թուրքիայի անդամակցության հարցը, շատ փորձագետներ այն կարծիքն են հայտնում, որ ՆԱՏՕ-ն պետք է հեռացնի Թուրքիային իր կազմից, որքանո՞վ է սա հավանական սցենար` հաշվի առնելով Թուրքիայի և թուրքական բանակի դերը ՆԱՏՕ-ում:

-Ես կարծում եմ ՆԱՏՕ-ն հստակ գործիքներ և մեխանիզմներ ունի` Թուրքիայի համար զսպաշապիկ խաղալու առումով և ոչ միայն Հարավային Կովկասում, այլև բոլոր այն տարածաշրջաններում, որտեղ Թուրքիան ապակայունացնող դեր է ստանձնում: Ես հույս ունեմ, որ բոլոր այն նախաձեռնությունները, կոչերը, որոնք հնչում են, գործնական ազդեցություն կունենան: Ավելին չեմ կարող ասել, որովհետև մենք ՆԱՏՕ-ի անդամ երկիր չենք, և մեր ազդեզությունն այդ կառույցում առանձնապես մեծ չէ, բայց կան երկրներ, որոնք հսկայական ազդեցություն ունեն, և կարող են քայլեր ձեռնարկել` Թուրքիային զսպելու տեսանկյունից:

Արցախի Արտաքին գործերի նախարարությունը հոկտեմբերի 3-ին դիմել էր Հայաստանին` Արցախի անկախությունը ճանաչելու կոչով: Ռազմական դրության հայտարարման հատուկ նիստում Հայաստանի խորհրդարանական մեծամասնությունը, և ոչ միայն, ևս խոսում էին այդ հարցի արդիականության մասին: Այս պահին նման քննարկումներ կա՞ն, և առհասարակ ի՞նչ կարող է տալ միջազգային հարթակում Հայաստանի կողմից Արցախի անկախության ճանաչումը:

-Պետք է հստակ գիտակցել, եթե Արցախի անկախության ճանաչումը չի բերելու շղթայական ճանաչման, մեզ համար ցանկալի արդյունքը չէ: Մեզ պետք է ճանաչման համար այնպիսի իրավիճակ ընտրել, որ այն հանգեցնի շղթայական ճանաչման, որովհետև մեր կողմից ճանաչումը իրավիճակն ավելի կարող է սրել կամ այլ խնդիրներ առաջացնել: Անհրաժեշտ է միջազգային ճանաչում տարբեր երկրների կողմից, եթե այդ շղթայական ազդեցությունն ու արդյունքը չենք ունենալու, այս պահին պետք է այդ կարևոր գործիքը դեռևս պահել զինանոցում: Իսկ հետագա դեպքերը ցույց կտան, դժվար է այս պահին կանխատեսումներ անել: Տեսականորեն կարող է իրավիճակ լինել, որ հստակ որոշում կայացվի դիմել այդ քայլին, այն նպատակահարմար համարվի, և տեսանելի լինի հետագա շղթայական ռեակցիան ճանաչման գործընթացում:

Ձեր խոսքերից տպավորություն ստեղծվեց, որ Հայաստանի իշխանությունները դեռևս պահում են այդ գործիքը զինանոցում:

-Այս պահի դրությամբ կարող եմ ասել, որ դեռևս՝ այո: Կան, իհարկե, Արցախի անկախության ճանաչման, ռազմաքաղաքական դաշինքի, ընդհուպ մինչև՝ վերամիավորման մասին քննարկումներ, բայց, այդ ճանապարհով գնալու որոշում դեռևս չկա:

Լուսանկարում` Տաթևիկ Հայրապետյանը: