Օգոստոսի 31-ին աշխատանքային այցով Ռուսաստանի Դաշնությունում գտնվող ՀՀ նորանշանակ արտաքին գործերի նախարար Արարատ Միրզոյանը հանդիպել է ՌԴ արտաքին գործերի նախարար Սերգեյ Լավրովին։ Սա Միրզոյանի առաջին բանակցություններն էին արտաքին քաղաքական գերատեսչության ղեկավարի պաշտոնում։ Հանդիպմանը հաջորդել էր համատեղ մամուլի ասուլիսը, որտեղ կողմերն արտահայտել են տեսակետներ, որոնք միանշանակ քննարկման և մտորումների տեղիք են տալիս։

Մամուլի ասուլիսի թերևս ամենակարևոր հատվածը վերաբերում էր Բաքվում պահվող հայ ռազմագերիներին։ Լավրովն իր ելույթում անուղղակիորեն պաշտպանում է Բաքվին՝ նշելով, որ ադրբեջանական կողմը կատարել է իր պարտավորությունը և վերադարձրել նոյեմբերի 9-ի դրությամբ իր մոտ գտնվող գերիներին։ «Եթե հստակ լինենք, ապա նոյեմբերի 9-ի փաստաթղթում խոսք էր գնում այն ռազմագերիների մասին, որոնք գերության մեջ էին գտնվում այդ պահին։ Այսօր ադրբեջանցիները պահում են հայ ռազմագերիների այն խմբերին, որոնք այնտեղ էին հայտնվել նոյեմբերի վերջին՝ այն բանից հետո, երբ նոյեմբերի 9-ի հայտարարությունն ուժի մեջ էր մտել և պայմանավորվածություն է ձեռք բերվել ցանկացած թշնամական գործողությունների դադարեցման մասին»,- նշել էր Լավրովը՝ միաժամանակ Բաքվին կոչ անելով վերադարձնել նաև մյուս գերիներին։

Այստեղ իհարկե ռուսական դիվանագիտության երկարամյա առաջնորդը սխալվում է` առնվազն երկու գերիների մասով։ Ալյոշա Խոսրովյանն (գերեվարվել է 2020 թվականի հոկտեմբերի 3-ին) ու Լյուդվիգ Մկրտչյանը (գերեվարվել է 2020 թվականի հոկտեմբերի 20-ին) գերեվարվել են պատերազմական գործողությունների ընթացքում։ Այդ փաստը հաստատել է նաև Բաքուն, երբ հունիս-օգոստոս ամիսներին Ադրբեջանում ընթանում էր հայ գերիների շինծու գործերով դատավարությունը։ 

Միևնույն ժամանակ ստացվում է, որ ՀՀ ռազմավարական գլխավոր դաշնակիցը չի պնդում, որ ադրբեջանական կողմը հետ վերադարձնի գերիներին, այլ միայն կոչ է անում՝ դրանով նաև անուղղակիորեն ուժեղացնելով ադրբեջանական դիրքերը հնարավոր բանակցություններում։ Բաքուն տեսնում է իր գործողությունների անպատիժ մնալն ու շարունակում վարել լավ մշակված հարձակողական քաղաքականությունը։ 

Պատասխանելով գերիների վերաբերյալ հարցին՝ Արարատ Միրզոյանը նշում է. «Հայաստանը վաղուց արդեն կատարել է իր պարտավորություններն այս հարցի վերաբերյալ․ հայկական կողմը  ազատ է արձակել և Ադրբեջանին է վերադարձրել ադրբեջանցի բոլոր ռազմագերիներին՝ «բոլորի բոլորի դիմաց» սկզբունքով։ Մենք կարծում ենք, ինչպես արդեն ասել է նախարար Լավրովը, որ Ադրբեջանը պետք է վերադարձնի բոլոր հայ ռազմագերիներին և այլ պահվող անձանց՝ ոչ միայն ի կատարումն նոյեմբերի 9-ի հայտարարությամբ իր կողմից ստանձնած դրույթների, այլ նաև փոխադարձ վստահության մթնոլորտ ստեղծելու համար, և այդ մթնոլորտում արդեն կարելի է ձեռնամուխ լինել բոլոր հարցերի վերջնական կարգավորման շուրջ քննարկումների հետագա գործընթացներին»։ Փաստորեն Արարատ Միրզոյանը նշում է հայկական կողմի բանակցությունների հիմնական փուլ մտնելու նախապայմանը. գերիների վերադարձը։ Մեղադրելով Ադրբեջանին նոյեմբերի 9-ի պարտավորությունների չկատարման մեջ, փաստորեն Արարատ Միրզոյանն առաջին հերթին մեղադրանքն ուղղում է Ռուսաստանի դեմ, որովհետև հայտարարության կետերի իրագործման գլխավոր պատասխանատուն պաշտոնական Մոսկվան է, որը չի հետևում եռակողմ հայտարարության կետերի իրագործմանը։

Միրզոյանի խոսքում մտահոգիչ է նաև հետևյալ միտքը. «Եվ այդ մթնոլորտում արդեն կարելի է ձեռնամուխ լինել բոլոր հարցերի վերջնական կարգավորման շուրջ քննարկումների հետագա գործընթացներին»։ Ի՞նչ է նշանակում բոլոր հարցերի վերջնական կարգավորում։ Սահմանազատում/սահմանագծո՞ւմ, ականապատ տարածքների քարտեզների հանձնու՞մ, թե՞ Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականության ճանաչում։ Հայկական կողմը լավ կլինի լուսավորի՝ իրականում ինչի շուրջ ենք մենք բանակցում։

Ամեն դեպքում կարևոր է արձանագրել մի փաստ։ ՀՀ արտաքին գործերի նախարարը հայտարարում է, որ Երևանը չի հրաժարվել Արցախի կարգավիճակի նախապայմանից։ «Այս փուլում խաղաղության պայմանագրի շուրջ բանակցություններ չեն վարվում: Եթե ​​երբևէ նման բանակցություններ սկսվեն, ապա դրանք անպայմանորեն պետք է ներառեն Լեռնային Ղարաբաղի կարգավիճակի հարցը` Մինսկի խմբի համանախագահների կողմից արդեն իսկ ամրագրված սկզբունքների հիման վրա»,- հայտարարել է Միրզոյանը։ Նույն պնդումը արտաքին գործերի նախարարը վերահաստատել է նաև РИА Новости-ին տված հարցազրույցում։ Իրականում շատ կարևոր է նման հայտարարություն անել հենց Մոսկվայում, որովհետև ոչ մեկի համար գաղտնիք չէ, որ Ռուսաստանը հայ-ադրբեջանական հակամարտության «գլխավոր մրցավարն է»։ 

Մնում է միայն հասկանալ, թե պատերազմից հետո ինչ մոտեցում ունի ռուսական կողմն այս ուղղությամբ։ Համանախագահ մյուս երկրները պնդում են, որ հակամարտությունը չի ավարտվել, անորոշ է մնացել Արցախի կարգավիճակի հարցը։ Սակայն նրանք էլ չեն նշում, թե ինչպես է լուծվելու այն։ Միակ լուծումը ՀՀ ակտիվ արտաքին քաղաքականությունն է. անդադար բանակցություններ վարել համանախագահ երկրների հետ՝ Արցախի կարգավիճակի հարցը բանակցությունների օրակարգից դուրս չթողնելու համար։

Լուսանկարը՝ ՀՀ ԱԳՆ-ի