HY RU EN
Asset 3

Բեռնվում է ...

Էջի վերջ Այլ էջեր չկան բեռնելու համար

Որոնման արդյունքում ոչինչ չի գտնվել

Հայկ Ղազարյան

Է՜, ա'յ մարդ, աշխարհի բոլոր ճապոնացիների քթերն իրար կպցնեն, քթիդ չի հասնի

Մեր Բախշի  նախապապի որդիներս ու թոռներս համարում ենք, որ նա ծնվել է 1870 թ-ին Լենինի հետ և մահացել 1977-ին: Այսինքն ապրել է մոտավորապես 107 տարի: Ինչու՞ եմ  «մոտավորապես» ասում, որովհետև Բախշին բավականին շուտ է որբացել,  չգիտեր իր ծննդյան տարեթիվը: Ծնվել է Կապանում կամ Կապանի մոտակայքում, իսկ 18 տարեկան հասակում փախել է Ղարաբաղ ու հաստատվել Ստեփանակերտի մոտ գտնվող Կրկժան գյուղում:  1904-05 թթ. մասնակցել է ռուս-ճապոնական պատերազմին ու մինչև կյանքի վերջը հիշել իրեն ամրակցված զենքի համարը: 

Նա ուներ ոչ հայկական անուն, բայց իր որդիներին տվեց հայկական Արշակ, Երվանդ, Գուրգեն անունները: Ազգանունն էլ Հայրիյան էր, սակայն ավելի ուշ վերցրեց Աղաջանյան ազգանունը. Աղաջանը նրա հայրն էր:

Բաշխի ապան  չէր ծխում, սակայն ամեն օր խմում էր մեկ-երկու բաժակ իր ձեռքով քաշած թթի օղուց,  իսկ տոն օրերին օղու հետ երբեմն գինի էր խմում: Մինչև ցրտերը սկսվելը քնում էր բակում. շոր էր փռում հողին ու քնում: Ամեն օր աշխատում էր, պարապ երբեք չէր մնում: Այստեղ տեղին է հիշել «օդը, թոթը, լապատկին կոթը» ղարաբաղյան ասացվածքը, որը համարվում է ղարաբաղյան երկարակեցության դեղատոմսը: Նա աշխատեց  մինչև կյանքի վերջին օրը. 107 տարեկան հասակում տան բակի սառույցը  քանդելուց հետո կյանքում առաջին անգամ հիվանդացավ և հիվանդ ապրեց մի քանի օր:

Մարդիկ նրա մասին անեկդոտներ են պատմում: Օրինակ` իբր նախապապս պատմում էր, որ ճապոնացիները ռուս-ճապոնական պատերազմի ժամանակ իրեն գերի են վերցրել ու կարճ ժամանակ հետո ազատ արձակել` կարծելով, թե ինքը նույնպես  ճապոնացի է: Եվ այստեղ բարեկամս սկսում է սրամտել. «Է՜, ա'յ մարդ, աշխարհի բոլոր ճապոնացիների քթերն իրար կպցնեն, քթիդ չի հասնի»: Սովորաբար նրան այստեղ  ուրիշները սաստում են. «Տենանք` կենդանի լիներ, կարայի՞ր էդպես խոսել»: Այդպես էին ասում, որովհետև նախապապս հեղինակություն էր Կրկժան գյուղում, և ոչ մեկն իր հանդեպ նման կատակներ անել թույլ չէր տա: Նա շատ խիստ մարդ էր. երբ պապս ուզել է ամուսնանալ, թույլ չի տվել. «Կամուսնանաս այն ժամանակ, երբ գրպանումդ ոսկե դրամ լինի»:

Բախշին ապան նաև կնասեր էր, նա պաշտոնապես մի հինգ-վեց անգամ հասցրել էր ամուսնանալ, բացի այդ, ամուսնացել է նաև ոչ պաշտոնապես, այլ համակեցության կարգով. մի քանի կին է ունեցել: 70 տարեկանում  հավաքել է իր որդիներին ու բացատրել, որ նորից ամուսնանալ է ուզում, քանի որ կին է ուզում:

Այո, նախապապս իր կենսագրությամբ նման էր Քոչարի Նահապետին ու մի քիչ էլ Գալշոյանի Ձորի Միրոյին. և' փախստական էր, և' նաև «աշխարհից»` կոմունիստական գաղափարախոսությունից  կտրված  ապրում էր իր աղքատիկ ու հպարտ տնակում: Ինչպես ընդունված է ասել, հին մարդկանցից էր:

* * *

Թե որն էր ղարաբաղյան երկարակեցության գաղտնիքը, դժվար է ասել: Խորհրդային Միությունում տարեցների քանակով Ղարաբաղը առաջինն էր` իր հետևում թողնելով Յակուտիային, Նախիջևանին, Աբխազիային ու Դաղստանին: Օրինակ` Խորհրդային Միությունում կատարված որոշ գիտական ուսումնասիրություններում երկարակեցության գլխավոր գործոնը ջուրն են համարում, քանի որ վերոնշյալ վայրերում ջուրը պարունակում է առողջության համար օպտիմալ քանակությամբ կալցիում: Իսկ ոմանք էլ գտնում են, որ մեծ քանակությամբ տարբեր խոտաբույսերի օգտագործման շնորհիվ էին մարդիկ երկար ապրում: Կրկժանի աղբյուրը Ղարաբաղում իրոք ամենահամեղներից մեկն է համարվում, իսկ տարբեր խոտաբույսերի օգտագործումը տարածված է:

Մեկնաբանել

Լատինատառ հայերենով գրված մեկնաբանությունները չեն հրապարակվի խմբագրության կողմից։
Եթե գտել եք վրիպակ, ապա այն կարող եք ուղարկել մեզ՝ ընտրելով վրիպակը և սեղմելով CTRL+Enter