ԱԺ տեղեկատվության և հասարակայնության հետ կապերի վարչությունը հայտնում է, որ Երեւանում սեպտեմբերի 23-ին շարունակվել է ՆԱՏՕ ԽՎ 108-րդ Ռոուզ-Ռոթ սեմինարի աշխատանքը:

«Օրակարգում «Հայաստանն ու Հարավային Կովկասը փոփոխվող աշխարհում. ամրապնդելով ժողովրդավարությունն ու տարածաշրջանային անվտանգությունը» թեման է:

«Ժողովրդավարական դիմակայունության ամրապնդումը ՀՀ-ում եւ ոչ միայն» թեմայի շրջանակում բանախոսներն անդրադարձել են ժողովրդավարական դիմակայունության  ամրապնդման մեխանիզմներին ու առկա մարտահրավերների հաղթահարմանը:

«Հայաստանը ժողովրդավարական լուրջ առաջընթաց է արձանագրել վերջին տարիներին, բայց երկիրը դեռ զգալի ներքին ու արտաքին դժվարությունների առջեւ է կանգնած, որոնք փորձության են ենթարկում երկրի դիմակայունությունը»,-նշել է Զինված ուժերի ժողովրդավարական վերահսկողության կենտրոնի Եվրոպայում եւ Կենտրոնական Ասիայում գործողությունների բաժնի փոխտնօրեն Անտյե Ֆրիցը: Նրա խոսքով ներպետական ու միջազգային շահագրգիռ կողմերը պետք է ապահովեն, որ հետընթաց չլինի բարեփոխման կարեւորագույն ոլորտներում:

«Տեսնում ենք, որ մեր հայ գործընկերներն առանց ջանք ու եռանդ խնայելու աշխատում են բարեփոխումներ իրականացնելու ուղղությամբ»,- ընդգծել է Անտյե Ֆրիցը եւ հավելել, որ  դրա համար ժամանակ կպահանջվի, եւ այդ փաստը պետք է ընդունեն ոչ միայն միջազգային գործընկերները, այլեւ՝ տեղացի շահագրգիռ կողմերը:

Խոսելով ժողովրդավարական դիմակայունության մասին՝ Անտյե Ֆրիցը նշել է, որ այն կարեւոր է՝ կանխելու համար տարածաշրջանային անկայունությունը: Դիմակայուն ժողովրդավարություններն ավելի լավ կարող են հաղթահարել գլոբալ բարդ մարտահրավերները:

«Ժողովրդավարական դիմակայունության անկումը կարող է ոգեւորել ավտորիտար պետություններին: Երբ ժողովրդավարությունը նահանջում է, պետությունը դառնում է խոցելի»,- ասել է բանախոսը՝ ավելացնելով, որ ժողովրդավարական բարեփոխումներն անվտանգության եւ պաշտպանության ոլորտներում ռազմավարական անհրաժեշտություն են:

«Թավշյա հեղափոխությունից հետո Հայաստանում սկսվեց ժողովրդավարական ինստիտուտների վերականգնման գործընթացը: Բայց մեր երկրում ժողովրդավարական զարգացումներն առնչվեցին մի շարք մարտահրավերների՝ քովիդի համաճարակ եւ 44-օրյա պատերազմ»,- ընդգծել է Հելսինկյան քաղաքացիական ասամբլեայի Վանաձորի գրասենյակի նախագահ Արթուր Սաքունցը եւ հավելել, որ նոր ձեւավորվող ժողովրդավարության համար դժվար է եղել ունենալ այդպիսի մարտահրավերներ:

Անդրադառանալով տարածաշրջանում խաղաղության հաստատմանը՝ զեկուցողը կարծիք է հայտնել, որ  ժողովրդավարական արժեքների եւ իրավունքի գերակայության վրա հիմնված խաղաղությունը միայն կարող է լինել երկարատեւ: Բանախոսը կարեւորել է անվտանգային մարմինների նկատմամբ քաղաքացիական վերահսկողության մեխանիզմների հզորացումը, ինչպես նաեւ մարդու իրավունքների պաշտպանությունը զինված ուժերում, ոստիկանության հետ հարաբերություններում եւ քրեակատարողական հիմնարկներում:

Արթուր Սաքունցն անդրադարձել է մի շարք ոլորտներում բարեփոխումների իրականացման անհրաժեշտությանը, խոսել տարածաշրջանում առկա մարտահրավերների մասին:

Հայաստանում անվտանգության ոլորտի բարեփոխումներին է անդրադարձել «Խաղաղության երկխոսություն» ՀԿ հիմնադիր եւ նախագահ Էդգար Խաչատրյանը: Ըստ զեկուցողի՝ այդ բարեփոխումներն առանցքային են Հայաստանի ժողովրդավարության դիմակայունության համար: Այսօր երկիրը վերափոխում է անվտանգության կառույցներն աշխարհաքաղաքական բարդ մարտահրավերների ու ներքին վերափոխման պայմաններում: Հայաստանի անվտանգության ոլորտի բարեփոխումները պետք է լինեն թափանցիկ, հաշվետու եւ ներառական, որ ամրապնդեն ժողովրդավարությունն ու քաղաքացիների վստահությունը եւ խթանեն դիմակայունությունը՝ պահպանելով ժողովրդավարական նորմերը: Էդգար Խաչատրյանը ներկայացրել է մշակված ճանապարհային քարտեզը, մատնանշել անվտանգության ոլորտի մարտահրավերները՝ դրանց թվում նշելով սովետական ժառանգությունը եւ հնացած հայեցակարգերը, պահպանվող տարածաշրջանային լարվածությունը, աշխարհաքաղաքական կախվածությունը, հիբրիդային ճնշումները, ապատեղեկատվական արշավները, հատվածականությունը, հանրային անվստահությունը, թույլ վերահսկողությունը, ինստիտուցիոնալ դիմադրությունը եւ այլն: Այս համատեքստում ներկայացվել են 7 ռազմավարական հիմնասյուներով նախատեսված քայլերը:

Մինչ ՀՀ-ում եւ տարածաշրջանում անվտանգային եւ հիբրիդային սպառնալիքներին վերաբերող թեմայի քննարկումը՝ ելույթ է ունեցել ՀՀ-ում ԱՄՆ դեսպան Քրիստինա Քվինը, խոսել Վաշինգտոնում Հայաստանի եւ Ադրբեջանի միջեւ խաղաղության համաձայնագրի նախաստորագրման եւ դրան հաջորդող գործընթացների, մի շարք ոլորտներում հայ-ամերիկյան արդյունավետ համագործակցության մասին: «ԱՄՆ-ն արդեն առաջ է տանում օգոստոսի 8-ի համաձայնագրերի իրականացումը»,- նշել է դեսպանն ու այդ համատեքստում խոսել կոնկրետ քայլերի մասին:

Քրիստինա Քվինի գնահատմամբ Հայաստանը եւ Ադրբեջանը Վաշինգտոնում նախաստորագրված խաղաղության համաձայնագիրը ստորագրելու եւ վավերացնելու կարիք ունեն եւ որքան արագ ավարտական տեսքի բերվի խաղաղությունը, այնքան ավելի արագ դրա օգուտները կնյութականանան:

Դեսպանը ողջունել է Հայաստանի եւ Թուրքիայի միջեւ հարաբերությունների բարելավումը, նշել, որ շարունակական առաջընթացը եւ հարաբերությունների կարգավորումը նշանակալի օգուտներ կբերեն ե՛ւ երկու երկրներին, ե՛ւ ամբողջ տարածաշրջանին:

Անվտանգային եւ հիբրիդային սպառնալիքների, տնտեսական ճնշումների, մարտահրավերների մասին է խոսել «Նոր Արեւելյան Եվրոպա» ամսագրի գլխավոր խմբագիր Ադամ Ռայխարդտը, փաստել, որ Հարավային Կովկասի տարածաշրջանը ռազմավարական նշանակություն ունի, նաեւ՝ ԵՄ-ի ու ՆԱՏՕ-ի անդամ երկրների համար: Նրա խոսքով Հայաստանը սկսել է հիբրիդ գրոհներին լուրջ վերաբերվել, 2024-2026 թթ. ապատեղեկատվության դեմ պայքարի ռազմավարություն է որդեգրել: «Երբ հասարակությունն ավելի տոկուն ու դիմակայուն է դառնում, ավելի դժվար է լինում օգտվել հիբրիդ մարտավարությունից»,- ընդգծել է Ադամ Ռայխարդտն ու հավելել. «ՆԱՏՕ-ն ուզում է, որ Հայաստանը, Վրաստանն ու Ադրբեջանն ինքնիշխան, տոկուն եւ բաց մնան եվրատլանտյան համագործակցության առջեւ»:

Ելույթ է ունեցել նաեւ Միջազգային եւ անվտանգության հարցերի հայկական ինստիտուտի հիմնադիր եւ տնօրեն Ստյոպա Սաֆարյանը: Նա ներկայացրել է Հայաստանի սպառնալիքների մասով իր դիտարկումները: Զեկուցողի խոսքով վերջին հինգ տարիներին մեր երկիրը դիմակայել է ՀՀ պետականության դեմ ուղղված լուրջ մարտահրավերների ու վտանգների:

«2026 թվականը լինելու է բարձր ռիսկայնության տարի Հայաստանի հիբրիդային սպառնալիքների առումով եւ այս կապակցությամբ առանցքային է միջազգային հանրության եւ մեր ռազմավարական գործընկերների ուշադրությունը, քանի որ Եվրոպայի անվտանգությունը նաեւ սկսվում է այստեղից»,- ընդգծել է Ստյոպա Սաֆարյանը:

Սեմինարի վերջին մասում մասնակիցները մտքեր են փոխանակել Հարավային Կովկասում առկա տնտեսական մարտահրավերների ու համագործակցության վերաբերյալ: Անդրադարձ է եղել տարածաշրջանում տնտեսական աճի միտումներին ու զարգացման հիմնական խոչընդոտներին, այս համատեքստում ընդգծվել է տարածաշրջանում խաղաղության հաստատումն ու տարածաշրջանի երկրների փոխկապակցված համագործակցությունը: Ընդգծվել է տարածաշրջանի ենթակառուցվածքների ապաշրջափակման առանցքային նշանակությունը եւ այս հարցում ՀՀ կառավարության նախաձեռնած «Խաղաղության խաչմերուկ» նախագծի կարեւորությունը:

Սեմինարի ավարտին ՆԱՏՕ-ի խորհրդարանական վեհաժողովի նախագահի տեղակալ Ագնես Վադայը կարեւորել է երկօրյա քննարկումները: Նա ընդգծել է, որ ՆԱՏՕ ԽՎ-ը ողջունում եւ սատարում է Հայաստանի՝ ժողովրդավարությունն ամրապնդելուն ուղղված ջանքերը եւ կարեւորում ավելի խաղաղ տարածաշրջան ունենալու ձգտումները:

Երկօրյա սեմինարին մասնակցել են կազմակերպության անդամ եւ ասոցացված երկրների շուրջ 160 պատվիրակ, միջազգային եւ տեղական փորձագետներ, հասարակական կազմակերպությունների, դիվանագիտական կորպուսի ներկայացուցիչներ:

Սեմինարն անցկացվել է ՆԱՏՕ ԽՎ-ի տնտեսության եւ անվտանգության հարցերի հանձնաժողովի հետ համատեղ եւ Հայաստանի Հանրապետության Ազգային ժողովի հետ համագործակցությամբ»,- նշված է հաղորդագրության մեջ: