Գաղտնիք չէ, որ ագահությունն է անարդար դատական ակտերի կայացման և ամեն տեսակ անարդարությունների պատճառը: Ավելին՝ զավթելու, ուրիշինը սեփականելու բաղձանքը անկուշտին զրկում է հանգիստ ապրելու, գիշերը քնելու  առօրյա հաճույքից:

Տարիներ առաջ, երբ ես դատավոր նշանակվելու համար հաջողությամբ քննություններ էի հանձնել և սպասում էի արդյունքին, նշանակման ժամանակ անսպասելիորեն իմ անունն անհայտացավ ցուցակից: Համապատասխան պաշտոնյան հավաստիացնում էր ինձ, որ տեղի ունեցածն ընդամենը տեխնիկական վրիպակ է, և ուղղում կկատարվի, ձեռաց հետ էլ համոզում, թե իմ ինչին է պետք դատավոր աշխատելը. չէ որ իմ հաղորդումները /այդ ժամանակ «Հ1»-ով եթեր էր հեռարձակվում իմ հեղինակային «Հետաքննություն» հաղորդաշարը/ հասարակական հնչեղություն ունեն և շատ ավելին են, քան դատավորի պաշտոնը… Եվ որ ամենակարևորն է` ես չեմ կարող կաշառք վերցնել:

Հա, մի զարմացեք… Համոզում էր ինձ, ժողովրդի լեզվով ասած՝ կուտ տալիս, որ դատավորի աշխատավարձը շատ ցածր է, իսկ առանց կաշառքի անհնար է աշխատել… Ընկերներիցս շատերը համոզում էին, որ ես բողոքեմ, բարձրաձայնեմ այդ մասին, իսկ ես պատասխանում էի, որ մեր երկրում արդարություն պահանջելը նման է սիզիֆյան աշխատանքի:

Անցել են տարիներ… Ունեմ երկու մասնագիտություն և բնավ կախվածություն չունեմ ոչ վերևներից, ոչ ներքևներից… Դատավոր չէի կարող աշխատել. էությամբ ստին, կեղծիքին, անարդարին ենթարկվող չեմ, և իմ ազատությունը սուբյեկտիվ կարգադրություններով հնարավոր չէր լինի սահմանափակել: Անտարակույս, որոշ ժամանակ անց ինչ-որ պատճառաբանությամբ ինձ պարզապես կհեռացնեին համակարգից  /երևի այդ պաշտոնյան հասկացել էր/:

Բոլորիս հայտնի է, որ հատկապես քաղաքացիական գործերով վիճող երկու կողմն էլ գրեթե պատրաստ են կաշառք տալու /ազգային անբուժելի հիվանդություն, որը հետևանք է անարդարության/,  որպեսզի ստանան իրենց համար ցանկալի, ձեռնտու դատական ակտ: Բայց ինչ է ստացվում. այն դատավորը, որի ագահության ծիրը տեսանելի չէ, կաշառք է վերցնում փոքր ինչ ավել տված կողմից և կայացնում անարդար դատական ակտ:

Ագահությունից արդարություն տանող ճանապարհը անմաքուր է, սայթաքուն: Այդ ճանապարհին, երբ ակնառու է դառնում դատավորի կողմնակալությունը, և հակառակորդ կողմը ինքնաբացարկի /օրենսդրական անհեթեթություն/ միջնորդություն է ներկայացնում`պատճառաբանելով վերջինիս կողմնակալ վերաբերմունքը, որպես կանոն, այդ միջնորդությունը չի բավարարվում: Բնական է՝ բավարարվելու պարագայում կնշանակի` իրոք, դատավորի վերաբերմունքը աչառու է:

Բացի այդ` դատավորին որտեղից այդքան խիզախություն, որ իր գործողություններում ազատ լինի և շտկի իր կողմից  թույլ տված սխալը… Եվ այդ անմաքրության արտացոլանքը պետք է որ մեզ խորհելու տեղիք տար, պետք է որ ազատության կենսական քառակուսին ընդլայնվեր-հասներ իրավունքի սահմաններին:

Ասելիքս ամբողջացնելու համար ուզում եմ մեջբերել գյումրեցի բանաստեղծուհի Ռոզա Հովհաննիսյանի «Ազատության Լեռան քարոզը» ստեղծագործությունից մի  հատված . «Գուցե ազատ լինելու փորձությունը հազարամյակի խորքն անցնողի անկման կատարսիսն է կամ արեգդեմ գնալու սնափառության արբունք, որ բռնել է շատերիս յոթ շերտ վերևում`ազատ ճախրի մոլուցքով զարնված: Իսկ ցածում. ինչ եղկելի է ազատության թզատերևը` քրքրված ջղերից հյուսված: Այս տերևաձորձը թաքցնում է մեզ կանաչի ու ծաղկի ցուցիչի տակ, սեփական սահմանների ցատկով մեկուսացնում ուրիշ ծաղկում ունեցողներից, իշխում մեզ` մեր նախնական մղումներին ու վերջնական օտարումներին, սուսերով ու անսուսեր պարերին, ընդվզումի վարդ սերերին: Ուրեմն ինչ. շռնդալից ու ճերմակ անառակությամբ նետենք  ազատության այս բուսական հանդերձը, նետենք  քրքրված  ձորձերն  անտերունչի  ու գնանք ընդդիմություն մրսելու…»:

Անահիտ Հովհաննիսյան
փաստաբան-լրագրող