Շվեյցարիայի տեխնոլոգիական ֆեդերալ ինստիտուտի մագիստրատուրայի ուսանողուհի Տաթևիկ Հակոբյանը մասնագիտությամբ ակտուար է՝ ապահովագրության վիճակագիր:  Հայաստանում գործատուների` ակտուարներին առաջարկած աշխատավարձն այնքան է, որ մի քանի անգամ գցում-բռնում ես` հարցնել Տաթևիկին` Շվեյցարիայից վերադառնալու է, թե ոչ:  

Տաթև, քո կրթությամբ Հայաստանում աշխատելը հնարավո՞ր է:

Կարծում եմ, որ լավ կրթություն ստացած և իր հայրենիքը սիրող քաղաքացու համար որևէ անհնար բան Հայաստանում չկա: Ընդամենը հարկավոր է առավելագույնս ռացիոնալ օգտագործել մեր ստացած գիտելիքները, և փորձել համատեղել մեր գործունեությունը Հայաստանում և արտերկրում՝ աստիճանաբար այդ գործունեության գերակշիռ մասը բերելով Հայաստան: Միտքս ավելի պարզ դարձնելու համար ասեմ, որ շնորհիվ IT՝ ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաների զարգացման, աշխարհը այսօր շատ «փոքրացել» է և դարձել ավելի մատչելի կոմունիկացիաների առումով: Եվ մենք պետք է աշխատենք օգտագործել այդ հանգամանքը, այլ ոչ թե մեկուսանալ կամ ասել, որ լքում ենք մեր երկիրը: Այսպիսով, կարծում եմ, որ պետք է փորձենք արագ ինտեգրել հայկական տնտեսությունը (և ոչ միայն տնտեսությունը) համաշխարհային տնտեսության մեջ և այդ ժամանակ մնալ կամ գնալու խնդիրը ինքստինքյան կվերանա:

Ունե՞ս կոնկրետ ծրագիր, որ ուզում ես գալ ու իրականացնել:

Ապրելով և սովորելով արտասահմանում` ավելի լավ եմ սկսել պատկերացնել իմ հնարավորությունները և այն ամենը, ինչ կարող եմ անել իմ երկրի տնտեսության զարգացման համար: Ուզում եմ նպաստել արևմտյան ապահովագրական ընկերությունների մուտք գործելուն Հայաստան: Որոշակի մտահաղացումներ կան և ներկա պահին ես աշխատում եմ դրանց հետագա զարգացման ուղղությամբ, բայց պատրաստի «գրված» ծրագիր դեռ չունեմ:

Մեր համալսարանի բակը: Քանի որ Ցյուրիխում հիմնակնում մռայլ է լինում, հենց արև է դուրս գալիս, բոլոր ուսանողները գալիս են այստեղ տաքանալու, դաս անելու: Դասամիջոցի իմ ամենասիրած տեղն է:

Իմ գործունեությունը ես պատկերացնում եմ հենց այս ոլորտում և ամեն ինչ պետք է անեմ, որ Հայաստան մուտք գործեն արևմտյան հզոր ապահովագրական ընկերություններ: Այդ դեպքում իմ մասնագիտության տեր հայաստանցիները հնարավորություն կունենան աշխատել մեր երկրում և ապրել իրենց որակավորումն ունեցող մարդկանց արժանի կենսամակարդակով:

Իսկ տեղական ապահովագրական ընկերությունները քեզ ինչքա՞ն աշխատավարձ կարող են առաջարկել, որ իրենց «գործին չխփես»:

Բնավ, չեն կարող, որովհետև հարցը աշխատավարձի մեջ չէ, այլ Հայաստան նոր մշակույթ ներմուծելու, ինչպես նաև, տեղական ընկերությունների մենաշնորհը կասեցնելու մեջ: Եվ, ընդհանրապես, այստեղ սխալ եմ համարում անհատի բարեկեցության հարցի կարևորումը, տվյալ դեպքում` իմ: 

Ինչո՞ւ որոշեցիր ընդունվել հենց Շվեյցարիայի տեխնոլոգիական համալսարան:  

Իրականում, ես լավ չեմ հիշում, թե ինչպես որոշեցի: Մեր ընտանիքում ընդունված է ուսման հետ կապված բոլոր հարցերը քննարկել միասին` նստելով մի սեղանի շուրջ: Այդպես եմ որոշել մաթեմատիկայի ուղղությամբ գնալ, սլավոնական համալսարան ընդունվել և այլն:

Մի անգամ` ավարտական տարում, հայրս զրուցելիս ասաց, որ մեր երկրի ապագան լավ կրթություն ստացած երիտասարդների ձեռքում է լինելու: Ես մի քանի օր մտորումնորի մեջ էի, և ուղղակի սկսեցի արտասահմանյան համալսարանների ցանկը ուսումնասիրել: Նայում էի համալսարաններ Եվրոպայում և պարզեցի, որ Շվեյցարիայի տեխնոլոգիական համալսարանը Եվրոպայի առաջատար համալսարաններից է: Ճիշտն ասած, մինչ այդ ես նույնիսկ չէի լսել այդ համալսարանի մասին, երևի հենց այդ պատճառով շատ հետաքրքրեց: Մի քանի օր ուսումնասիրեցի և որոշեցի փորձել դիմել:  Այս տարի բարեհաջող ավարտելով` կստանամ մագիստրոսի կոչում:

Շվեյցարիան շատ հանդարտ երկիր է: Այստեղ շատ հեշտ կարող ես ընտելանալ ամեն ինչի, բայց նաև շատ շուտ ձանձրանալ: Իսկ օրենքների մասին էլ չասեմ: Ինձ թվում է, որ սա երկրորդ Գերմանիան է: Մի անգամ Նոր տարվա նախօրեին քաղաքում հայտնվել էր մի գող, որը պայուսակներից փող էր գողանում: Բոլոր տրամվայներում, հեռուստացույցով հինգ րոպեն մեկ նախազգուշացնում էին: Նույնիսկ ասում էին, թե ոնց պետք է պայուսակը բռնել, որ ոչինչ չգողանան: Այ այդպես, մինչև գողին բռնեցին:

Ամենամեծ դժվարությունը ո՞րն էր մինչ ընդունվելը:

Գիտեք, երբ ստացա ընդունելությունս հաստատող  նամակ, նախապայմաններից մեկն այն էր, որ մինչ ուսումը սկսելը պետք է գերմաներեն լեզվի քննություն հանձնեմ: Դա բավականին լուրջ հարց էր, քանի որ պետք էր ոչ թե ուղղակի հանձնել, այլ նաև գերազանց ստանալ: 

Իսկ ես ունեի ընդամենը կես տարի: Ի՞նչ թաքցնեմ, դպրոցում գերմաներեն անցել եմ, բայց սուտ կլինի, եթե ասեմ, որ այդ պահին միջին մակարդակի տիրապետում էի լեզվին: Եվ, քանի որ պետք էր, սկսեցի ինտենսիվ պարապել... Ամռանը հանձնեցի և մեկնեցի Շվեյցարիա:

Ճի՞շտ է, որ եվրոպական համալսարանները ստիպում են ամբողջ ժամանակը ծախսել սովորելու վրա: Ինչպե՞ս ես հաջողացրել, որ հիմա և սովորում ես, և աշխատում, այն էլ՝ քո մասնագիտությամբ:

Ես կասեի հակառակը. մեր համալսարանը ոչ մեկին ոչինչ չի ստիպում: Այստեղ համարվում է, որ եթե ուսանողը գիտակցաբար տարեկան այդքան գումար է տալիս իր ուսման համար, ապա նա կայացած մարդ է. ինքնուրույն ընդունվել է և ուզում է իր ոլորտում մասնագետ դառնալ: Իսկ դրա համար պետք է շատ պարապել. դա ստիպելով չպետք է լինի, և, իրականում, պարապելու բան միշտ էլ կա: Ինչ վերաբերում է ինձ, Շվեցարիայում օրենքով ցանկացած արտասահմանցի ուսանող իրավունք ունի շաբաթական տասնհինգ ժամ աշխատել, ես ընդամենը օգտվել եմ իմ իրավունքից:

Ուսանողի հասարակական ակտիվությունը Շվեյցարիայի համալսարանում ո՞րն է:

Այստեղ հասարակական ակտիվություն ասելով հասկանում են մտքի ազատությունը: Ցանկացած ուսանող կարող է բողոքել, հավաքներ կազմակերպել: Համալսարանը քաջալերում է դա: Անհրաժեշտության դեպքում նույնիսկ տարածք են տրամադրում:

Ամեն ինչ գալիս է ուսանողների հանդեպ վերաբերմունքից: Այստեղ ցանկացած ուսանողի համարում են լիարժեք կայացած մարդ, ով իրավունք ունի բողոքել և դժգոհություն արտահայտել այս կամ այն հարցի շուրջ: Եվ համապատասխանաբար ցանկացած բողոքի լուրջ են վերաբերվում, քննարկում և որոշում կայացնում, հաճախ` ի օգուտ ուսանողի:

Իսկ ինչի՞ց կարող են բողոքել  ուսանողները:

Այստեղի ուսանողները կարող են բողոքել ամեն ինչից, սկսած ուսման վարձի բարձրացումից, վերջացրած ճաշարանի ուտելիքի համի փոփոխությունից: Օրինակ, մեկ տարի առաջ ստորագրահավաք էին կազմակերպել, որովհետև կողքի համալսարանի մենյուի գինը 80 ցենտով ավելի էժան էր:

Կարիք եղե՞լ է, որ հայ ուսանողներով երբևէ բողոքեք ինչ-որ բանից կամ հավաքներ կազմակերպեք: Ակտի՞վ  ուսանողական միություն է:

Ոչ, որպես ուսանողների միություն երբեք կարիք չի եղել: Իսկ ինչ վերաբերում է անհատների, չեմ կարծում, որ որևիցե մեկը երբևէ բողոքել է, բայց չի բացառվում:

Դժվար է ասել. մեր միությունը մեկ տարի է, ինչ հիմնվել է և դեռ ամբողջովին չի ինտեգրվել համալսարանական կյանք: Բայց, իհարկե, մենք իրար հետ շատ ակտիվ շփման մեջ ենք և ընդհանուր արտասահմանցի ուսանողների մեջ ճանաչված: Կարծում եմ, որ դա արդեն մեր համալսարանի ամեն մի հայ ուսանողի շնորքն է:

Մեր համալսարանի հայ ուսանողներով հավաքվել էինք և բարևներ էինք ուղարկում Հայաստան:

Բացի գիտելիքից էլ ի՞նչ  ձեռքբերում ես ունեցել Շվեյցարիայում:

Դժվար է ասել` արդյոք իմ ձեռքբերումները շնորհիվ կոնկրետ Շվեցարիայում ապրելու արդյունքն են, թե պարզապես արտասահմանում մենակ լինելուց: Մի բան կարող եմ ստույգ ասել, որ երբ մենակ ես ապրում և ինքդ ես հոգում սեփական պահանջներդ, սկսում ես ավելի շատ գնահատել և արժևորել այն ամենը, ինչ ունեցել ես և ունես քո հայրենիքում` ընտանիքի ջերմություն, ծնողների մտահոգություն, ընկերների և հարազատների առկայություն: Իմ ամենամեծ ձեռքբերումը, այս առումով, համարում եմ այն, որ զարգացել է գնահատելուս կարողությունը:

Լուսանկարները` Տաթևիկի անձնական արխիվից