Երիտասարդ գիտնականի ամբիոն

Տնտեսագիտության թեկնածու Դավիթ Հարությունյանն աշխատում է ՀՀ ԳԱԱ Մ. Քոթանյանի անվան տնտեսագիտության ինստիտուտում: Աշխատանքները վերաբերում են տնտեսության տարբեր բնագավառներին, այդ թվում՝ հարկային քաղաքականությանը, վճարային հաշվեկշռի հիմնախնդիրնեին, արտաքին և ներքին պետական պարտքի կառավարման հիմնախնդիրներին:

Գիտությամբ սկսել է զբաղվել երկրորդ կուրսում, երբ սովորում էր Երևանի պետական տնտեսագիտական համալսարանում. «Իմ մուտքը գիտության բնագավառ, կարելի է ասել, եղավ շատ պատահական և բուռն: Շատ պատահական, գիտական հոդված հրապարակեցի «Տնտեսագետ» պարբերականում, որը բարձր գնահատվեց խմբագրական կոլեկտիվի և նաև դասախոսների շրջանում: Դրանից հետո սկսեցի պարբերաբար համագործակցել այլ պարբերականների հետ, ինչպես նաև հրավիրվեցի տարբեր տեղեր՝ գիտական զեկուցումներ կարդալու: Կարելի է ասել, որ հենց այդ գործունեությունն էլ ինձ ճանաչում բերեց ԲՈՒՀ-ում: Դա բնականաբար բերում էր ոգևորություն և ստիպում է՛լ ավելի խորը զբաղվել գիտությամբ»:

Ինչո՞վ է սիրում զբաղվել Դավիթը գիտությունից դուրս: Պարզվում է, որ նա շատ է սիրում հանդիպել ընկերներին և շրջագայել:

Իր կյանքի շրջադարձային պահը համարում է ԲՈՒՀ ընդունվելը: Գիտական մրցանակներ ստացել է ուսանողական տարիներին, և կարծում է, որ դրանք ևս էապես նպաստել են իր հետագա գիտական գործունեությանը և կայացմանը:

Գիտական աշխատանքները հրապարակվել են մի շարք երկրներում, այդ թվում՝ Վրաստանում, Ղազախստանում և Ռուսաստանում: Հրապարակել է շուրջ 60 հոդված և 4 գիրք: Հոդվածների 10 տոկոսը՝ համահեղինակների հետ:

Միջազգային գիտական համագործակցություններից. Դավիթը մասնակցում է Համաշխարհային բանկի կողմից ամեն տարի հրապարակվող «Doing Business» գրքի պատրաստման աշխատանքներին:

Մրցանակաբաշխության արդյունքներն ամփոփելիս գտնում է, որ պետք է հաշվի առնել մի շարք գործոններ և չպետք է սահմանափակվել միայն մեկ կամ երկու չափանիշով:

Հայաստանում գիտության թերֆինանսավորման պատճառների ու խորքային արմատների իր վերլուծությունն այսպիսին է՝ դա պայմանավորված է երկրի ֆինանսական վիճակով և հասարակության կողմից գիտության նկատմամբ վերաբերմունքով, որը նաև ազգային մտածողության խնդիր է: Շատ երկրներում գիտության ֆինանսավորմամբ զբաղվում են մեծ Ընկերություններ, որոնք երկարաժամկետ հատվածում ստանում են բավականին հուսադրող արդյունքներ:

Տարատեսակ մրցանակների ու խրախուսական մրցանակաբաշխությունների հետ կապված, կարծում է, որ ներկայիս մրցանակներն ունեն ավելի շատ հոգեբանական նշանակություն, թեև համարում է, որ գումարները պետք է լինեն էականորեն բարձր ներկայում սահմանված չափերից, քանի որ իրականում դրամական խրախուսումը ոչ պակաս կարևոր է:

Հայաստանում երիտասարդ գիտնականների առջև ծառացած հիմնական խնդիրը համարում է այն, որ գիտնականի համար չկան մեծ հնարավորություններ՝ իր կարողությունները Հայաստանում ցույց տալու կամ գիտական արդյունքը օգտագործելու համար:

Գիտնականների կողմից իրենց խնդիրների բարձրաձայնմանը ֆեյսբուքում և այլ վիրտուալ կամ իրական հարթակներում դրական է վերաբերվում և կարծում է, որ վերջիվերջո պետք է գիտնականի ձայնը հասցնել հասարակությանը:

Ինչ վերաբերում է գիտական աշխարհում տեղ գտած կոռուպցիոն երևույթներին, խոստովանում է, որ նման փորձ չի ունեցել, ուստի՝ չի կարող մեկնաբանություններ անել:

Իսկ մեր երկրում գիտության կազմակերպման ու խրախուսման հարցում պետական և ոչ-պետական կառույցների մոտեցումների ու գործողությունների մեջ դրական միտումներ և էական փոփոխություններ չի նկատել, չնայած ընդունում է, որ վերջին ժամանակներում հեռուստատեսությամբ դրա մասին շատ է խոսվում:

Դավի՛թ, ինչքա՞ն ժամանակ եք աշխատել արտասահմանում, որտե՞ղ։ Ի՞նչ հիմնական տարբերություններ կթվարկեք Հայաստանում և դրսում գիտական աշխատանքով զբաղվելու հարցում։

Սովորել եմ ԱՄՆ-ում և Ճապոնիայում: ԱՄՆ-ում ուսանողների, դասախոսների համար ստեղծված էին բոլոր պայմանները՝ գիտական աշխատանքով զբաղվելու համար: Ներկայում դասավանդում եմ նաև Հայաստանում` Ամերիկյան Համալսարանում, որտեղ ևս ստեղծված են բոլոր պայմանները՝ գիտությամբ զբաղվելու համար: Կարծում եմ՝ գիտության զարգացման համար բարենպաստ միջավայր ձևավորելու համար ամենակարևոր գործոններից մեկն է նաև դասախոսի համար նորմալ բարեկեցիկ աշխատանքային միջավայրի ձևավորումը և աշխատավարձի էական բարձրացումը:

Ինչպե՞ս եք գնահատում ներքին համագործակցության մակարդակը Հայաստանում գործող գիտնականների, գիտական խմբերի միջև։

Կոնկրետ գիտական այն ուղղությունը, որը ես եմ ներկայացնում, կարծում եմ՝ նման խնդիր չունի:

Երկարաժամկետ տեսլականով՝ Հայաստանո՞ւմ եք պատկերացնում անձամբ Ձեր մասնագիտական հետագա աճը, ապագան, թե՞ արտասահմանում։

Այս հարցին շատ դժվար է պատասխանել: Բազմաթիվ աշխատանքային առաջարկներ եմ ստացել՝ աշխարհի տարբեր երկրներում աշխատելու, սակայն միշտ հրաժարվել եմ դրանցից: Հիմնական պատճառը եղել է այն, որ մարդ միշտ իրեն ավելի լավ է զգում իր հայրենիքում, իր հարազատների կողքին: Միևնույն ժամանակ, չեմ բացառում հետագայում աշխատանքային գործունեությունս այլ երկրներում ևս ծավալելը, քանի որ, կարծում եմ՝ Հայաստանն այդ առումով քիչ հնարավորություններ է տալիս:

Մանե Հակոբյան