
Որքան ձու արտահանում, դրա կրկնակին էլ ներկրում ենք
Վերջերս «Իրազեկ եւ պաշտպանված սպառող» ՀԿ-ն հանդես եկավ մի հայտարարությամբ, որտեղ նշվում էր, որ Հայաստանը ձու արտահանող երկրից վերածվել է ներկրողի: Հատկանշական է, որ այս կազմակերպության նախագահը ՀՀ ԳՆ սննդամթերքի անվտանգության պետական ծառայության նախկին մամուլի քարտուղար Բաբկեն Պիպոյանն է: Այսինքն՝ մարդ, որը ծանոթ է այդ ոլորտի ներքին խոհանոցին:
«Երբ մեր հարեւան երկրները տարբեր հնարքներ են կիրառում օտարերկրյա մթերքները շուկայից դուրս մղելու և սեփական տնտեսությունը զարգացնելու ուղղությամբ, մեր երկրում տեղի է ունենում ճիշտ հակառակը՝ ընդամենը 1 տարի առաջ հարեւան Վրաստանը հանդիսանում էր մեզ համար լավ շուկա տեղական ձվի իրացման հարցում, եւ ահա այսօր արդեն մեր արտադրողներն են փորձում ձու ներկրել (Թուրքիայից), իսկ Վրաստանը դարձել է ինքնաբավ»,- նշված էր հայտարարության մեջ:
Ու իսկապես, երբ դիտում ենք ՀՀ ազգային վիճակագրական ծառայության տվյալները, պարզ է դառնում, որ Հայաստանը վերջին շրջանում ձվի ներկրող է դարձել: Վերջին երեք տարիների՝ 2010-2012 թթ., վիժակագրություն նայելով՝ կարելի է որոշակի պատկերացում կազմել, թե ինչ տեղաշարժեր են տեղի ունեցել ձվի շուկայում:
2010 թ. հիշվեց ձվի ոլորտում դեմպինգով: Այդ տերեվերջին՝ 2011-ի Ամանորի նախաշեմին, չնայած տրված խոստումներին, ձվի գները բարձրացան: Սպառողների շահերով զբաղվող կազմակերպությունները դա պայմանավորեցին հենց դեմպինգով: Այդ տարի, սակայն, ձվի ոլորտում Հայաստանը փոքրածավալ արտահանում կատարել է: Ընդ որում՝ «ընտանի թռչնի այլ ձու» դասակարգման տակ պետք է առաջին հերթին հասկանալ հավկիթը:
Ներկայացնենք 2010 թ. ՀՀ-ի կողմից կճեպով ձվի արտահանման-ներկրման շուկայում ձեւավորված պաշտոնական պատկերը.
Արտահանում (հատ-դոլար) |
Ներկրում (հատ-դոլար) |
|||
Հնդկահավի կամ սագի ձու՝ ինկուբացման համար |
0 |
0 |
28.680 |
43.436 |
Ընտանի այլ թռչնի ձու՝ ինկուբացման համար |
0 |
0 |
370.800 |
115.661 |
Ընտանի թռչնի այլ ձու |
28.800 |
2.860 |
28.800 |
2.860 |
Շեշտենք, որ ի տարբերություն 2010-ի՝ 2008-ին այս ոլորտի մեր արտահանումները գրեթե կրկնակի գերազանցել են ներկրումներին, իսկ 2009-ին «ընտանի թռչնի այլ ձու» խմբի արտադրանք ընդհանրապես չենք ներկրել, փոխարենը արտահանել ենք:
Ամենաբացասական տարին թերեւս 2011-ն էր, երբ ՀՀ-ից ընդհանրապես ձվի որեւէ արտահանում չի եղել, փոխարենը մեծ ծավալով ներմուծումներ են կատարվել: Հիշեցնենք, որ այդ ժամանակ՝ դեռ տարեսկզբին, լուրեր կային, որ Հայաստանը ձու է ներկրում մի շարք երկրներից, մասնավորապես՝ հարեւան Իրանից: 2011-ի վիճակագրական պատկերն այսպիսին է եղել.
Արտահանում (հատ-դոլար) |
Ներկրում (հատ-դոլար) |
|||
Հնդկահավի կամ սագի ձու՝ ինկուբացման համար |
0 |
0 |
2.880 |
4.320 |
Ընտանի այլ թռչնի ձու՝ ինկուբացման համար |
0 |
0 |
1.278.054 |
260.102 |
Ընտանի թռչնի այլ ձու |
0 |
0 |
31.330.800 |
3.201.839 |
Այլ թռչնի ձու |
0 |
0 |
313.200 |
32.368 |
2012-ին մեր երկիրն արտահանել է ավելի քան 2,5 մլն հատ ձու (խոսքը գլխավորապես հավկիթի մասին է), բայց ավելի քան 4 մլն հատ էլ ներկրել է: Ասել է թե Հայաստանն ինքնաբավ երկիր չէ, եւ ձվի պահանջարկը լրացնում է դրսից բերված ապրանքի միջոցով:
Արտահանում (հատ-դոլար) |
Ներկրում (հատ-դոլար) |
|||
Հնդկահավի կամ սագի ձու՝ ինկուբացման համար |
0 |
0 |
9.920 |
18.305 |
Ընտանի այլ թռչնի ձու՝ ինկուբացման համար |
0 |
0 |
1.177.818 |
166.853 |
Ընտանի թռչնի այլ ձու |
2.672.600 |
199.642 |
950.000 |
98.172 |
Այլ թռչնի ձու |
0 |
0 |
1.972.400 |
209.267 |
Մեկնաբանել