Այն, որ Հայաստանը Ռուսաստանին պարտք է 300 մլն դոլար գազի մատակարարումների դիմաց, սառը ցնցուղ էր ողջ հանրության համար: ՀՀ էներգետիկայի և բնական պաշարների նախարար Արմեն Մովսիսյանը 2 տարի շարունակ կրկնեց, որ գազի գնի շուրջ բանակցությունները շարունակվում են, սակայն ոչ ոք գլխի չընկավ, թե ինչի շուրջ են ընթացել բանակցությունները, եթե ռուսական կողմը միակողմանի թանկացնում է գազը:

Ի պատասխան «Հետքի» հարցապնդման, թե որտեղից է առաջացել 300 մլն դոլար պարտքը, ՀՀ կառավարության աշխատակազմի ղեկավար-նախարար Վաչե Գաբրիելյանն ուղարկել է ՀՀ էներգետիկայի և բնական պաշարների նախարար Արմեն Մովսիսյանի ստորագրությամբ պարզաբանում: Այնտեղ նշված է, որ պարտքն առաջացել է 2011 թ. ապրիլի 1-ից մինչև 2013 թ. հուլիսի 6-ն ընկած ժամանակահատվածում, քանի որ սպառողներին մատակարարվող գազը չի թանկացել, իսկ սահմանի վրա այն փաստացի գերազանցել է 180 դոլարը: Այսինքն՝ պարտքն առաջացել է 180 դոլարը գերազանցող մասով:  Նշվել է նաև, որ պարտքը կուտակվել է «ՀայՌուսգազարդում»՝ «Գազպրոմ էքսպորտի» հանդեպ: 

«ՀայՌուսգազարդի» տվյալները 

«ՀայՌուսգազարդում» տեղյակ չեն եղել, որ 300 մլն դոլարի պարտք են կուտակում: Այդ ընկերության պաշտոնական կայքէջում 2011 թ. փետրվարի 28-ին տեղեկատվություն է հրապարակվել այն մասին, որ Հայաստանի եւ Ռուսաստանի նախագահներ Սերժ Սարգսյանը եւ Դմիտրի Մեդվեդեւը համաձայնել են 2011 թվականին անփոփոխ թողնել Ռուսաստանից Հայաստան ներկրվող բնական գազի սակագինը: Այնուհետև՝ «ՀայՌուսգազարդի» մամուլի խոսնակ Շուշան Սարդարյանը NEWS.am-ին հայտարարում է, որ ներկրվող գազը չի թանկացել (ինչի մասին կարելի էր դատել ՀՀ պետեկամուտների կոմիտեի պաշտոնական հաղորդագրությունից), ու եթե թանկանար, իրենք տեղյակ կլինեին ու կդիմեին Հանրային ծառայությունները կարգավորող հանձնաժողովին:

Ցավոք՝ «ՀայՌուսգազարդը» դեռևս չի հրապարակել 2011 և 2012 թ. տարեկան հաշվետվությունը, որում որոշակի միտում ենք նկատում: Սակայն ընկերության պաշտոնական կայքէջում առկա է համախմբված ֆինանսական հաշվետվությունը 2011թ. և 2012թ. համար: Այդտեղից տեղեկանում ենք, որ 2012 թ. դեկտեմբերի 31-ի դրութամբ ընկերությունը կուտակել է 57.4 մլրդ դրամի առևտրային և այլ կրեդիտորական պարտք, իսկ դա մոտ 145 մլն դոլար է: Սակայն նաև տեղեկանում ենք, որ այդ պարտքի մեծ մասը (34,5 մլրդ դրամը կամ մոտ 90 մլն դոլար) առաջացել է մինչև 2011 թ. հունվարի 1-ը: Այսպիսով՝ «ՀայՌուսգազարդի» ֆինանսական հաշվետվությունները չեն արտացոլում 300 մլն դոլարի պարտքը: Ավելին՝ դրանք խոսում են այն մասին, որ ընկերությունը զգալի կրեդիտորական պարտքեր է կուտակել մինչ թանկացումները: 

ՊԵԿ-ի տվյալները 

Պետեկամուտների կոմիտեի կողմից հրապարակվող արտաքին առևտրի հաշվետվություններում արդեն 2011 թ. երևում էր, որ Հայաստան ներկրվող գազը թանկացել է: Այդ տեղեկություններն էլ հիմք էին հանդիսանում էներգետիկայի և բնական պաշարների նախարարին հարցումներ կատարելու համար, որին էլ նա պատասխանում էր, թե բանակցությունները շարունակվում են:

Ըստ ՊԵԿ-ի հաշվետվությունների՝ 2011 թ. Հայաստանը Ռուսաստանից ներկրել է 1,59 մլրդ խոր. մետր գազ՝ 1000 խոր. մետրը 198,4 դոլարով, 2012 թ.՝  1,91 մլրդ խոր. մետր՝ 232,4 դոլարով, 2013 թ. առաջին կիսամյակում՝ 1 մլրդ խոր. մետր՝ 253,5 դոլարով:

Եթե հիմք ընդունենք, որ «ՀայՌուսգազարդը» սահմանի վրա վճարել է 180 դոլար, ապա դրան գերազանցող մասով 2011 թ. Հայաստանը կուտակել է 29.4 մլն դոլարի պարտք, 2012 թ.՝ 100.1 մլն դոլար, և 2013 թ. առաջին կիսամյակում՝ 79.7 մլն դոլար: Ընդամենը՝ 2011 թ. ապրիլի 1-2013 թ. հուլիսի 1 ժամանակահատվածում կուտակվել է 209.2 մլն դոլարի պարտք, որի մոտ կեսը՝ 2012 թ.: Այսինքն՝ ՊԵԿ-ի հաշվետվությունները ևս չեն հիմնավորում 300 մլն դոլարի պարտքի մասին տեղեկությունը: Սակայն եթե այդ գումարին ավելացնում ենք «ՀայՌուսգազարդի» ընթացիկ կրեդիտորական պարտավորությունները, ապա ստացվում է 300 մլն դոլարից էլ ավելի: Այսպիսով՝ Հայաստանը հատուցում է նաև «ՀայՌուսգազարդի» պարտքերի համար, որոնք ծագել են ընկերության շռայլողական ծախսերի արդյունքում: