Շիրակի մարզի Բասեն համայնքում անցած տարի 40 ամուսնություն է գրանցվել: Երիտասարդ համայնքապետ Համլետ Պետրոսյանն այս մասին անթաքույց հպարտությամբ է խոսում. երիտասարդ ընտանիքներն ավելանում են: 2012թ.-ին Բասենում գրանցվել է 31 ծնունդ եւ 13 մահ, իսկ անցած տարի` մահվան 11 դեպք եւ 21 ծնունդ: «Միայն 2013թ.-ին ենք «թերացել»,- կատակում է Հ. Պետրոսյանը,- հույս ունեմ, որ 2014թ.-ին մեր երիտասարդ զույգերն համայնքին ամոթով չեն թողնի»:

Նախկինում Բասեն գյուղը կոչվել է Մեծ Քյափանակ, 1935թ. վերանվանվել Մուսայելյան՝ ի պատիվ հեղափոխական գործիչ Սարգիս Մուսայելյանի: 2006թ· կառավարության որոշումով` Մուսայելյանը կրկին անվանափոխվել է, սակայն գյուղացիները երկար ժամանակ չէին համակերպվում Բասեն անվան հետ: Միայն կառավարության որոշումից երեք տարի անց մուսայելյանցիներն համաձայնվեցին կոչվել բասենցիներ:

Մոտ 2000 բնակիչ ունեցող գյուղում հիմնականում զբաղվում են բուսաբուծությամբ եւ անասնապահությամբ: Համայնքապետն ասում է, որ գյուղատնտեսության որեւէ ճյուղին նախապատվություն տալը սխալ է, քանի որ դրանք սերտորեն կապված են միմյանց հետ: Համայնքապատկան հողերը ոռոգովի չեն: Բասենցիները հիմնականում ցանում են մշակաբույսերից գարի, ցորեն, իսկ խոտաբույսերից՝ առվույտ, կորնգան: Հավասարաչափ զբաղվում են բուսաբուծությամբ եւ անասնապահությամբ:

Բասենի համայնքապետ Համլետ Պետրոսյանը

«Կոլտնտեսության վերացումից հետո ժառանգեցինք 137 հա ինքնահոս ոռոգելի տարածք, որը գյուղից 7 կմ ներքև է գտնվում: Քանի որ մարդկանց հասանելիք չափաբաժինը փոքր էր, տեղն էլ հեռու, վերածեցին խոտհարքի: 2012թ· այդ հատվածում մենք ջրարբիացման ծրագիր իրականացրինք Համաշխարհային բանկի աջակցությամբ, անասունների համար 4 հատ խմոցներ տեղադրեցինք, գյուղտեխնիկա ձեռք բերեցինք»,- ասում է համայնքի ղեկավարը:

Ծրագրի արժեքը 200 հազար դոլար էր, որի միայն 5% է եղել համայնքի ներդրումը: Ջրարբիացման ծրագրի արդյունավետությունը զգացել են նույն տարում: Նախ անասունն այլեւս 12 կմ ճանապարհ չի կտրել ջուր խմելու համար եւ գրեթե 100 %-ով օգտագործվել են արոտները. խոտը չի մնացել-չորացել:

Մինչեւ 2008թ.-ը Բասենում գրեթե ծրագրեր չեն իրականացվել: Սեփական եկամուտների հավաքագրումն էլ եղել է ընդամենը 5 տոկոս: Նախկին համայնքապետի մահվանից վեց ամիս անց` 2008թ.-ի փետրվարին, Բասենում արտահերթ ընտություններ անցկացվեցին: Մասնակից 7 թեկնածուներից ընտրվեց ներկայիս համայնքապետը: Համլետ Պետրոսյանի փոխանցմամբ` ընտրվելուց հետո վեց ամսվա ընթացքում ինքը կարողացել է սեփական եկամուտների հավաքագրումը հասցնել 80%-ի և իրականացնել առաջին ծրագիրը՝ գյուղում գիշերային լուսավորության ցանց անցկացնելը: «990 հազար դրամով 20 կետ կարողացանք այն ժամանակ ապահովել, հետո արդեն 2010 թ.-ին ավելացրեցինք ևս 20-ով: Մարդիկ պարզապես տեսան, որ իրենց տված գումարները հենց իրենց համար էլ ծախսվում են ու հիմա մենք սեփական եկամուտների մասով ոչ միայն կատարում ենք պլանը, այլև գերակատարում»,- ասում է Համլետ Պետրոսյանը:

Գյուղում անցած տարի 1300 գծամետր խմելու ջրի ցանցն են նորացրել: Ծրագիրն իրականացրել են «Կարիտաս» բարեսիրական կազմակերպության հետ: Բասենում խմելու ջրի ներքին ցանցը համայնքային ենթակայության է: «Մեր պապերն անցած դարի 50-ականներին սարերից ջուրը հասցրել են գյուղ, որ ես էլ վերցնեմ տամ ջրմուղի՞ն,- հարցնում է համայնքապետն ու ինքն էլ պատասխանում,- իհարկե ոչ, ինչի՞ համար հանձնեմ իրենց, հետո էլ օրերով սպասեմ, որ սպասարկում իրականացնեն կամ չիրականացնեն, հետո էլ գան մեր չարչարանքը մեր վրա ծախեն»:

«Կարիտաս»-ի տրամադրած 5000 եվրո գումարով եւ համայնքի ներդրած 1,5 մլն դրամի շրջանակներում ջրի կուտակման ավազանից դուրս եկող մետաղյա խողովակները փոխարինվել են պոլիէթիլենային խողովակներով: Բասենում խմելու ջրի ներքին ցանցի երկարությունը մոտ 15 կմ է: Համայնքապետի փոխանցմամբ՝ առաջիկայում հատված առ հատված կփորձեն նորացնել նաեւ գյուղի տարածքով անցնող խողովակաշարը: Բասենում բնակիչներից խմելու ջրի դիմաց վարձավճար չի գանձվում:

Համլետ Պետրոսյանի համար օրակարգային խնդիրներից է համայնքային իշխանության համար վարչական շենք ունենալը: Ներկայումս վարձակալական հիմունքներով մի քանի սենյակ են զբաղեցնում մանկապարտեզի երկհարականի նորակառույց շենքում:

«Այստեղ հարցը ոչ թե գյուղապետարանի շենք ունենալն է, որքան մանկապարտեզի սենյակներն ազատելը,- պարզաբանում է համայնքապետը,-հիմա 50  երեխա է հաճախում, սակայն եթե մենք տեղափոխվենք, ապա հաճախող երեխաների թիվը կհասնի 100-ի: Համայնքը հիմա տարեկան 5 մլն դրամի չափով գումար է ծախսում մանկապարտեզի կարիքները հոգալու համար, պատրաստ ենք ավելին ներդնել, եթե երեխաների թիվն ավելանա, պարզապես շենքի հարցն է»:

Բասենում սեփական եկամուտների հավաքագրումը չի գերազանցում 9 մլն դրամը, պետությունից դոտացիա են ստանում 22 մլն դրամի չափով: 2014թ. դոտացիան ավելացել է 990 հազար դրամով: Սակայն անգամ այս գումարներով հնարավոր չէ կառուցել այնպիսի համայնքային կենտրոն, որտեղ հնարավոր լինի տեղակայել համայնքապետարանը, մշկույթի տունը, գրադարանը և այլն: Համայնքի ղեկավարն ասում է, որ գյուղում դեռեւս խորհրդային տարիներից պահպանված մշակույթի տուն ունեն, որի վերանորոգման համար իրենց հաշվարկով 50 մլն դրամից ոչ պակաս գումար է հարկավոր: «Եթե դա վերանորոգվի հա՛մ մենք կտեղափոխվենք, հա՛մ գրադարանը, 200  տեղանոց դահլիճ կունենանք, երիտասարդներն ու ծերերը փողոցներում կանգնելու փոխարեն զբաղմունքի տեղ կունենան»,- ասում է Համլետ Պետրոսյանը:

Անցած տարի սեփական եկամուտների հաշվին 2 մլն դրամի սահմաններում գյուղում գտնվող հուշարձանախմբի տարածքն են նորոգել, 1մլն 200 հազար դրամի սահմաններում 4 կանգառ է տեղադրվել: Այս տարի մտածում են մի քանի աղբամաններ ձեռք բերել եւ աղբատար մեքենա վարձակալել՝ շաբաթը մեկ գյուղում աղբահանություն իրականացնելու նպատակով:

Պետբյուջեի միջոցներով հիմնովին նորոգված եւ գյուղի միջով անցնող ճանապարհը պահպանելու նպատակով սահմանվել է 200 հազար դրամ տուգանք` թրթուրավոր, ծանր տեխնիկա վարողների համար:

Նույն հոգատարությամբ են վերաբերվում նաեւ մայթերին ու ջրահեռացման բաց համակարգին: «Թրթուրավոր տրակտորները, հիմնականում` մեխանիզատորները, տեղակայել են գյուղի վերջնամասում: Մենք 30 տարի նորմալ ճանապարհ չենք տեսել, ու ափսոս է, որ հիմա թողնենք` քանդվի»,- նշում է Համլետ Պետրոսյանը:

Նա կարեւորում է նաեւ գյուղում նոր եկեղեցու կառուցումը: 1906թ.-ին կառուցված հողաշեն եկեղեցու փոխարեն բասենցիներն հիմա քարակերտ կառույց են ուզում տեսնել գյուղում: 2009 թ.-ին նախագիծ-նախահաշիվ էր կազմվել: Պահանջվող 70 հազար ԱՄՆ դոլարի գոնե մի մասն հավաքագրելու նպատակով համայնքապետը 2011թ.-ին մեկնել էր Ռուսաստան: «Հանդիպեցի էնտեղի մեր հայրենակիցների հետ և կարողացա 5 օրում 14.000 դոլար հավաքել: Մեր գյուղի բնակիչներն էլ միացան դրամահավաքին, տունը` 5-10 հազար դրամով: Եկեղեցին առայժմ կառուցված է կիսով չափ, 20 մետր երկարություն, 11 մետր լայնություն ունի: Գյուղի բոլոր տղամարդիկ, ես էլ` հետները, հավասարաչափ աշխատել ենք եկեղեցու վրա, անգամ կանայք ու ծերերն են մասնակցություն ունեցել»,- ասում է համայնքապետը:

2014թ.-ին Բասեն համայնքի մուտքի մոտ տեղադրվելու է գյուղի խորհրդանիշը: Դա ևս համայնքապետի ծրագրերից մեկն է: Կլինի ժայռապատկեր, վրան` խաչ: Ժայռը խորհրդանշելու է բասենցիների միասնությունը, իսկ խաչը՝ նրանց աստվածավախ էությունը:

Մարտի 9-ին Բասենում ավագանու ընտրություններ են: Համայնքապետը հույս ունի, որ նոր կազմը կհամալրվի երիտասարդներով, ովքեր իրենց հետ նոր գաղափարներ կբերեն: